Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Uyak, Cüneyt; DOĞAN, Adnan

Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Cüneyt UYAK, (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Özalp Meslek Yüksekokulu, Bahçe Tarımı Bölümü, Van)

Adnan DOĞAN (Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bahçe Bitkileri Bölümü, Van, Türkiye)

Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi

12 3

Yıl: 2011 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 158 - 173 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma

Öz:

Bu araştırma, Siirt ili Pervari ilçesinde yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerini belirlemek amacıyla, 2008–2009 yılları arasında gerçekleştirilmiştir. Araştırma, üretici bağlarında yetiştirilen üzüm çeşitleri üzerinde yürütülmüştür. Çeşitlerin ampelografik özellikleri “Uluslararası Bitki Gen Kaynakları Merkezi” (IBPGR) tarafından oluşturulan “Üzüm Tanımlayıcıları” metoduna göre belirlenmiştir. Araştırma sonunda, Pervari yöresinde yetiştirilen 16 üzüm çeşidinin Vitis vinifera L. türüne ait oldukları belirlenmiştir. Tane kabuk renginin 11 çeşitte ‘yeşil sarı’, üç çeşitte ‘koyu kırmızı mor’, iki çeşitte ‘kırmızı siyah’ olduğu tespit edilmiştir. İncelenen çeşitlerde, ortalama salkım büyüklüğü 139.30–266.40 cm², ortalama salkım ağırlığı 216.57–482.20 g, ortalama tane ağırlığı 2.17–5.75 g, suda çözünür kuru madde (SÇKM) %15–22 ve titre edilebilir asit 4.67–9.82 g/l arasında saptanmıştır. Olgunlaşma zamanı 13 çeşitte ‘geç’, Hacı Mendi, Hezirani ve Tarsus Beyazı çeşitlerinde ise ‘orta’ olarak bulunmuştur. Çiçek yapısının 13 çeşitte ‘erdişi’, Polati, Rötik ve Silopi çeşitlerinde ise ‘morfolojik erdişi fizyolojik dişi’ olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: üzüm renk titre edilebilir asitlik meyveler Türkiye Siirt ürün kalitesi kültür çeşitleri Vitis vinifera

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

A Study on Determination of Ampelographical Characters of Grape Cultivars Grown in Siirt (Pervari)

Öz:

In order to determine the ampelographic characters of grape varieties grown in Pervari district of Siirt province, this research was carried out during 2008 and 2009. The study was performed on local grape varieties grown producer vineyards. Ampelographic characters of varieties were identified according to “Grape Descriptors” of IBPGR (International Board for Plant Genetic Resources). In the 16 grape varieties grown in Pervari province belonging to species of Vitis vinifera L., berry skin colour was identified as ‘green yellow’ in 11 varieties, ‘dark redviolet’ in 3 varieties, ‘red black’ in 2 varieties. The varieties had averagely 139.30-266.40 cm² bunch size, 216.57- 482.20 g bunch weight, 2.17-5.75 g berry weight, 15-22 % soluble solids content and 4.67-9.82 g/l titretable acidity. It has been observed that time of berry ripening was ‘late season’ in 13 varieties and was ‘medium season’ in Hacı Mendi, Hezirani and Tarsus Beyazı varieties. Flower type was ‘hermaphrodite’ in 13 varieties, ‘female with reflexed stamens’ in Polati, Rötik and Silopi varieties.

Anahtar Kelime: Turkey Siirt crop quality cultivars Vitis vinifera grapes colour titratable acidity fruits

Konular: Biyoloji Bahçe Bitkileri Çevre Bilimleri Ekoloji Ziraat Mühendisliği Gıda Bilimi ve Teknolojisi Bitki Bilimleri Entomoloji Ziraat, Toprak Bilimi

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Aliev EM, Ptakh TA, Kalyuzhnyl AF (1987). New table grape cultivar for the region of rostow. Vitis 26 (1): 12–15.
Ağaoğlu YS, Çelik H, Çelik M, Fidan Y, Gülşen Y, Günay A, Halloran N, Köksal Ġ, Yanmaz R (1995).
Genel Bahçe Bitkileri. AÜ, Ziraat Fakültesi, Eğitim Araştırma ve Geliştirme Vakfı Yayınları, Yayın No: 4, Ankara, 387.
Akın A (1995). Konya İli Akören, Güney Sınır ve Hadim Yöresi Üzüm Çeşitlerinin Kısa Ampelografik Özellikleri İle Göz Verimliliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). SÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Akkurt M (1997). Meram (Konya) İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Aktepe N (1994). Kalecik İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Altın H (1991). Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma Bağında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinde Ampelografik Özelliklerin ve Fenolojik Safhaların Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans tezi). ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Anonim (1983). Descriptor for Grape. IBPGR Secretariat, Roma, 93.
Anonim (2001). 2.Edition of the OIV Descriptor List for Grape Varieties and Vitis Species. Organisation Internationale de la Vigne et du Vin, Paris.
Asensio ML, Valdes E, Cabello F (2002). Characterisation of some spanish white grapevine cultivars by morphology and amino acid analysis. Scientia Horticulturae 93: 289–299.
Barış C, Gürnil K (1991). Üzüm çeşitlerinde (Vitis vinifera) çekirdeksizliğin kalıtımı. Bahçe 20 (1–2): 87–100.
Bowers JE, Bandman EB, Meredith CP (1993). DNA fingerprint characterization of some wine grape cultivars. American Journal of Enology and Viticulture. 44(3): 266–274.
Cangi R (1999). Ordu’da Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma. 3. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 14–17 Eylül 1999, Ankara, 1009–1012.
Çelik H (1990). Kastamonu İli Bağcılık Durumu ve Burada Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). 19 MÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
Çelik H, Ağaoğlu YS, Fidan Y, Marasallı B, Söylemezoğlu G (1998). Genel Bağcılık. Sunfidan AŞ, Mesleki Kitaplar Serisi: 1, Ankara, 253.
Çelik H, Çelik S, Kunter BM, Söylemezoğlu G, Boz Y, Özer C, Atak A (2005). Bağcılıkta Gelişme ve Üretim Hedefleri. VI. Türkiye Ziraat Mühendisliği Teknik Kongresi, 3–7 Ocak 2005, Ankara.
Çelik H, Köse B, Cangi R (2008). Determination of fox grape genotypes (Vitis labrusca L.) grown in Northeastern Anatolia. Hort. Sci (PRAGUE) 35(4): 162–170.
Çelik H, Odabaş, F, Köse B, Cangi R (2009). Samsun’da Yetiştirilmekte Olan İzabella (Vitis labrusca L.) Tiplerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi. VII. Türkiye Bağcılık ve Teknolojileri Sempozyumu, 5–9 Ekim 2009, Salihli, Manisa.
Çoban H, Küey E (2006). Manisa’da (Yuntdağı) Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar. Ege Üniv. Ziraat Fak. Dergisi. 43(2): 41–52.
Demir İ (1987). Ankara Şartlarında Yetiştirilen Yabancı Kökenli Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dilli Y (1997). Harran Ovası Koşullarında Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (Yüksek Lisans tezi). HÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Şanlıurfa.
Diri A (1996). Sungurlu Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dursun A (1994). Delice İlçesi Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ecevit FM, Kelen M (1999). Isparta (Atabey)’da yetiştirilen üzüm çeşitlerinin ampelografik özelliklerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Tr. J. of Agriculture and Forestry 23: 511–518.
Ersayar F (2010). Van Merkez ve Edremit İlçelerinde Bağ Varlığının Tespiti ve Yetiştirilen Üzümlerin Tanımlanması (Yüksek Lisans tezi). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Fidan Y (1985). Özel Bağcılık. AÜ, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 930, Ankara, 401. Filippetti I, Ramazzotti S, Intrieri C (2001). Morphological and genetic characterization of white grape cvs spergola, Sauvignon and Semillon (Vitis vinifera L.). plant genetics and breeding 63(12): 83– 87.
Gider S (1995). Kalecik Karası Üzüm Çeşidinin Klon Seleksiyonuyla Elde Edilmiş Klonlarının Ankara Koşullarında Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Doktora tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Gürsöz S (1993). GAP Alanına Giren Güneydoğu Anadolu Bölgesi Bağcılığı ve Özellikle Şanlıurfa İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Nitelikleri İle Verim ve Kalite Unsurlarının Belirlenmesi Üzerinde Bir Araştırma (Doktora tezi). ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Haj-Amiri A, Sanei-Sharatpanahi M (1996). Determination of local grape cultivars in Kermanshah (Sahneh). Seed and Plant. 12(4): 24–41.
Kader S, Ilgın C (2002). Ege Bölgesinde Yetiştirilen Çekirdeksiz Çeşit ve Tipleri İle Thompson Seedles Çeşidinin Ampelografik Özellikleri, Verim ve Kalite Unsurlarının Karşılaştırılması. V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5–9 Ekim 2002, Nevşehir.
Kaplan N (1994). Diyarbakır ve Mardin İllerinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Saptanması Üzerine Bir Araştırma (Doktora tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kara Z (1990). Tokat Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Doktora tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Kelen M (1991). Van İli Bağcılığı ve Burada Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri Üzerinde Araştırmalar (yüksek lisans tezi). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Kılıç MF (2009). Gevaş (Van) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma (Yüksek Lisans tezi). YYÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
Küçükhaskul A (1996). Safranbolu Bağcılığı ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Marasalı B (1986). Ankara Koşullarında Yetiştirilen Bazı Yerli Standart Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Martinez MC, Perez JE (2000). The forgotten vineyard of the asturias princedom (North of Spain) and ampelographic description of its grapevine cultivars (Vitis vinifera L.). American Journal of Enology and Viticulture. 51(4): 370–378.
Masi E, Vignani R, Di Giovannantonio A, Mancuso S, Boselli M (2001). Ampelographic and Cultural Characterization of The Casavecchia Variety. Adv. Hort. Sci. 15(1–4): 47–55.
Morton LT (1979). A Practical Ampelography (Translated and Adapted From P. Galet). Cornel University Pres, Ithaca and London, 248.
Oraman MN (1937). Ankara Vilayeti Bağcılığı ve Ankara’da Yetişen Başlıca Üzüm Çeşitlerinin Ampelografisi. Yük. Zir. Enst. Yayınları, No: 61, Ankara.
Oraman MN (1959). Ampelografi. AÜ, Ziraat Fakültesi, Yayın No: 154, Ankara, 128.
Odabaş F, Köse B, Çelik H (2002). Amasya İli Merzifon İlçesinde Yetiştirilen Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. V. Bağcılık ve Şarapçılık Sempozyumu, 5–9 Ekim 2002, Nevşehir, 366–371.
Pezo I, Budıc Leto I, Kacic S, Zdunic G, Mirosevic N (2006). Medna Bijela (Vitis vinifera L.) ampelografik properties. Agriculturae Conspectus Scientificus 71(3): 81–86.
Regner F, Eiras-Dias JE, Stadlbauer A, Blahous D (1999). “Blauer Portugıeser”, The Dissemination of A Grapevine. Ciencia Tec. Vitiv. 14(2): 37–44.
Santiago JL, Boso S, Gago P, Alonso-Villaverde V, Martinez MC (2007). Molecular and ampelographic characterisation of vitis vinifera L. “Albarino”, “Savagnin Blanc” and “Caıno Blanco” shows that they are different cultivars. Spanish Jornal of Agricultural Research. 5(3): 333–340.
Schneider A, Mannini F (1994). Guide to identifying the grapevine bonarda piomontese. Horticultural Abst. 64(4): 2659.
Toda FM, Sancha JC (1997). Ampelographical Characterization of White Vitis vinifera L. Cultivars Preserved in Rioja. Bulletin de I’OIV. 70(799/800): 688–702.
Türkkan S (1996). İncesu (Kayseri) İlçesi Bağcılığının Bugünkü Durumu ve Yörede Yetişen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerinde Araştırmalar (Yüksek Lisans tezi). AÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Uzun Hİ (1986). Bazı Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özellikleri, Kateşol Oksidaz İzoenzim Bantlarından Teşhisleri ve Sıcaklık Toplamları Üzerinde Araştırmalar (Doktora tezi). EÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Ünal MS (2000). Malatya ve Elazığ İlleri Bağcılığı İle Malatya İlinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Araştırmalar (Doktora tezi). ÇÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.

APA	Uyak C, DOĞAN A (2011). Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. , 158 - 173.
Chicago	Uyak Cüneyt,DOĞAN Adnan Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. (2011): 158 - 173.
MLA	Uyak Cüneyt,DOĞAN Adnan Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. , 2011, ss.158 - 173.
AMA	Uyak C,DOĞAN A Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. . 2011; 158 - 173.
Vancouver	Uyak C,DOĞAN A Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. . 2011; 158 - 173.
IEEE	Uyak C,DOĞAN A "Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma." , ss.158 - 173, 2011.
ISNAD	Uyak, Cüneyt - DOĞAN, Adnan. "Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma". (2011), 158-173.

APA	Uyak C, DOĞAN A (2011). Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21(3), 158 - 173.
Chicago	Uyak Cüneyt,DOĞAN Adnan Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21, no.3 (2011): 158 - 173.
MLA	Uyak Cüneyt,DOĞAN Adnan Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, vol.21, no.3, 2011, ss.158 - 173.
AMA	Uyak C,DOĞAN A Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 21(3): 158 - 173.
Vancouver	Uyak C,DOĞAN A Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi. 2011; 21(3): 158 - 173.
IEEE	Uyak C,DOĞAN A "Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma." Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 21, ss.158 - 173, 2011.
ISNAD	Uyak, Cüneyt - DOĞAN, Adnan. "Siirt (Pervari) Yöresinde Yetiştirilen Üzüm Çeşitlerinin Ampelografik Özelliklerinin Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma". Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi 21/3 (2011), 158-173.