Roma’nın II. Yüzyıl Krizi
Yıl: 2023 Cilt: 5 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 471 - 490 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33469/oannes.1279393 İndeks Tarihi: 05-10-2023
Roma’nın II. Yüzyıl Krizi
Öz: Roma İmparatorluk tarihinde ecelleriyle ölen ve “Evlat Edinilen veya İyi İmparatorlar” olarak anılan Nerva, Traianus, Hadrianus, Antoninus Pius ve Marcus Aurelius’un ardından Commodus’un (MS 180-193) iktidarı başlamıştır. Commodus’un devlet idaresini danışmanlarının eline bırakması başarısız bir yönetim sürmesine ve bu sebeple suikasta kurban gitmesine neden olmuştur. Commodus’un ölümüyle başlayan ve Septimius Severus’un iktidarına kadar devam eden dört yıllık kaotik süreci “II. Yüzyıl Krizi” olarak adlandırmaktayız. Commodus’un ölümünden sonra praetor muhafızları tarafından iktidara getirilen Pertinax, üç ay içerisinde tekrar onlar tarafından tahttan indirilmiştir. Pertinax’ın ölümünden sonra, Roma tahtı tarihinde ilk kez ordu tarafından müzayedeye çıkarılmış ve Didius Iulianus tarafından satın alınmıştır. Yaşanan bu olayın ardından farklı bölgelerdeki askerler ayaklanarak kendi komutanlarını imparator olarak selamlamışlardır. Bunun sonucunda Didius Iulianus, Pescennius Niger, Clodius Albinus ile Septimius Severus arasında yaklaşık dört yıl süren iktidar mücadelesinin sebep olduğu bir kriz meydana gelmiştir. Bu dönemde devam eden salgın hastalıklar ve ekonomik kriz istikrarsızlığın artmasına neden olmuştur. Bu esnada imparatorluğun temel taşı olan Senatus, askerlerin karşısında güç kaybetmiş, imparator tercihini yaparken askerlerin seçimini onaylamak zorunda kalmıştır. Dört yıllık bu süreçte ordunun öne çıkması, Senatusun güç kaybetmesi ve siyasi istikrarsızlık Roma tahtına geçiş sistemini etkileyerek daha uzun sürecek olan “III. Yüzyıl Krizi” nin habercisi olmuştur. Bu çalışmanın amacı MS 193-197 yılları arasında yaşanan kriz döneminin sebep ve sonuçlarını ele alarak Roma İmparatorluk tarihine etkisini ortaya koymaktır.
Anahtar Kelime: The Crisis of the Second Century in Rome
Öz: The rule of Commodus (180-193 AD) began after Nerva, Traianus, Hadrianus, Antoninus Pius and Marcus Aurelius, who died of natural causes and were known as “Good Emperors or Adoptive Emperors” in the history of the Roman Empire. The fact that Commodus left the administration of state in the hands of his advisors led to an unsuccessful administration and to be assassinated. We call the four-year chaotic period that started with the death of Commodus and continued until the rule of Septimius Severus as the crisis of the second century. Pertinax, who was brought to power by the praetorian guards after the death of Commodus, was deposed again by them within three months. After Pertinax’s death, the Roman throne was auctioned for the first time in its history by the army and bought by Didius Julianus. After this event, the soldiers in different regions rose up and saluted their commanders as emperors. As a result, a crisis occurred between Didius Julianus, Pescennius Niger, Clodius Albinus and Septimius Severus, caused by the power struggle that lasted for about four years. The epidemics and economic crisis that continued in this period led to an increase in instability. Meanwhile, the senate the keystone of the empire, lost power in the face of the soldiers, and while the emperor made his choice, he had to approve the choice of the soldiers. During this four-year period, the rise of the army, the weakening of the senate, and the political instability affected the Roman throne system and heralded the crisis of the third century, which would last longer. The aim of this study is to reveal the effects of the crisis period between 193-197 AD on the history of the Roman Empire by addressing the causes and consequences.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Cass. Dio. Cassius Dio, Dio’s Roman History, Vol. IX, Books LXXI-LXXX, Trans.: E. Cary, The Loeb Classical Library, William Heinemann LTD, Harvard University Press, Cambridge-Massachusetts, 1955.
- Epit. Caes. Epitome De Caesaribus, A Booklet About The Style Of Life And The Manners Of The Imperatores, Trans.: Thomas M. Banchich, Canisius College Translated Texts 1. Canisius College, 2018.
- Eutr. Eutropius, Kısa Roma Tarihi, Çev.: Çiğdem Menzilcioğlu, Alfa Yayınları, İstanbul, 2017.
- Herod. Herodianus, Books I-III, Trans.: C.R. Whittaker, Cambridge Massachusetts, 1970.
- Jerom. Jerome, Chronicle, Trans.: Roger Pearse, UK, 2005. http://www.attalus.org/armenian/jerome_chronicle_03_part2.htm (Erişim Tarihi: 10.01.2023)
- Oros. Orosius, P., Seven Books of History Against the Pagans, Ed.: Andrew T. Fear, Translated Texts for Historians 54, Liverpool University Press, Liverpool, 2010.
- SHA. (=Scriptores Historia Augusta), Historia Augusta: Antoninus Caracalla’dan Calvinus Balbinus’a Roma İmparatorları, Çev.: Samet Özgüler, Kronik Kitap, İstanbul, 2021.
- SHA. (=Scriptores Historia Augusta), Historia Augusta: Hadrianus’tan Clodius Albinus’a Roma İmparatorları, Çev.: Samet Özgüler, Kronik Kitap, İstanbul, 2021.
- Suet. Suetonius, On İki Caesar’ın Yaşamı, Çev.: Gül Özaktürk-Ü. Fafo Telatar, Doğubatı Yayınları, Ankara, 2019.
- Synk. Synkellos, The Chronography of George Synkellos, Trans.: W. Adler & P. Tuffin, Oxford University Press, 2002.
- BIRLEY, A., 2002. Septimius Severus: The African Emperor, Routledge, London and New York.
- BOATWRIGHT, M. T. - GARGOLA, D. J. - TALBERT, R. J. A. - LENSKI, N., 2022. Romalıların Kısa Tarihi, Çev.: İrem Kısacık, Alfa Yayınları, İstanbul.
- ÇETİNKAYA, S. – ÜRETEN, H., 2022. “Eskibatı (Eski Hellas ve Roma)’da Veba”, Tarih ve Gelecek Dergisi, 8/1, ss. 68-90.
- DUNCAN-JONES, R., 1964. “The Purpose and Organisation of the Alimenta”, Papers of the British School at Rome, 32, ss. 123-146.
- DUNCAN-JONES, R., 1974. The Economy of The Roman Empire, Cambridge University Press, Cambridge.
- FAULKNER, N., 2017. Roma: Kartalların İmparatorluğu, Çev.: Çağdaş Sümer, Yordam Kitap, İstanbul.
- FEARS, J. R., 2004. “The Plague under Marcus Aurelius and the Decline and Fall of the Roman Empire”, Infectious Disease Clinics, 18/ 1, ss. 65-77.
- FISHER, G., 2022. The Roman World from Romulus to Muhammad: A New History, Routledge, London and New York.
- GILLIAM, J. F., 1961. “The Plague under Marcus Aurelius”, The American Journal of Philology, 82/ 3, ss. 225-251.
- HEKSTER, O., 2015. Emperors and Ancestors: Roman Rulers and The Constraints of Tradition, Oxford University Press, Oxford.
- KAYA, M. A., 2008. Roma’nın Afrikalı İmparatoru Septimius Severus, Arkeoloji ve Sanat Yayınları, İstanbul.
- LITTMAN, R. J. - LITTMAN, M. L., 1973. “Galen and the Antonine Plague”, The American Journal of Philology, 94/ 3, ss. 243-255.
- MANDERS, E., 2007. “Mapping the representation of roman imperial power in times of crisis”, Crises and the Roman Empire, Ed.: O. Hekster- G. De Kleijn- D. Slootjes, Proceedings of the Seventh Workshop of the International Network Impact of Empires, Brill, Leiden-Boston, ss. 275-290.
- MEIJER, F., 2004. Emperors Don’t Die in Bed, Routledge, London and New York.
- MEIJER, F., 2006. İmparatorlar Yataklarında Ölmez, Çev.: Gürkan Ergin, Homer Kitabevi, İstanbul.
- MILLER, S. N., 1939. “The Army And The Imperial House”, The Cambridge Ancient History-The Imperial Crisis and Recovery A.D. 193-324, Ed: S.A. Cook- F.E. Adcock- M.P. Charlesworth- N.H. Baynes, Vol. XII, Cambridge at The University Press, Cambridge, ss. 1-56.
- MOMMSEN, T., 2005. A History of Rome Under The Emperors, Routledge, London and New York.
- ÖZMAN, R., 2022. Augustus’tan Domitianus’a Roma’da İmparator-Senatus İlişkisi, Sonçağ Akademi, Ankara.
- PEACHIN, M., 2006. “Rome the Superpower: 96–235 CE”, A Companion to The Roman Empire, Ed.: D. S. Potter, Blackwell Publishing, UK.
- POTTER, D., 2004. The Roman Empire at Bay AD 180-395, Routledge, London and New York.
- SAGE, M., 2020. Septimius Severus and The Roman Army, Pen & Sword Military, Yorkshire, Philadelphia.
- SAYAR, M. H., 2020. “Marcus Aurelius ve Lucius Verus Dönemlerinde M.S. 165-180 Yılları Arasında Görülen Büyük Salgın”, Tarih Dergisi-Turkish Journal of History, 71/ 1, ss. 15-28.
- SILVER, M., 2012. “The Plague under Commodus as an Unintended Consequence of Roman Grain Market Regulation”, The Classical World, 105/ 2, ss. 199-225.
- SOUTHERN, P., 2004. The Roman Empire From Severus To Constantine, Routledge, London and New York.
- WOLFRAM, H., 2020. Germenler: Kökenleri ve Roma Dünyasıyla İlişkileri, Çev.: Tuğba İsmailoğlu Kacır, Kronik Kitap, İstanbul.
- https://iranicaonline.org/articles/hatra (Erişim Tarihi: 15.01.2023)
| APA | Özman R, doğan e (2023). Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. , 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| Chicago | Özman Recep,doğan ezgigül Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. (2023): 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| MLA | Özman Recep,doğan ezgigül Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. , 2023, ss.471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| AMA | Özman R,doğan e Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. . 2023; 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| Vancouver | Özman R,doğan e Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. . 2023; 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| IEEE | Özman R,doğan e "Roma’nın II. Yüzyıl Krizi." , ss.471 - 490, 2023. 10.33469/oannes.1279393 |
| ISNAD | Özman, Recep - doğan, ezgigül. "Roma’nın II. Yüzyıl Krizi". (2023), 471-490. https://doi.org/10.33469/oannes.1279393 |
| APA | Özman R, doğan e (2023). Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5(2), 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| Chicago | Özman Recep,doğan ezgigül Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi 5, no.2 (2023): 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| MLA | Özman Recep,doğan ezgigül Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, vol.5, no.2, 2023, ss.471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| AMA | Özman R,doğan e Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2023; 5(2): 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| Vancouver | Özman R,doğan e Roma’nın II. Yüzyıl Krizi. OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi. 2023; 5(2): 471 - 490. 10.33469/oannes.1279393 |
| IEEE | Özman R,doğan e "Roma’nın II. Yüzyıl Krizi." OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi, 5, ss.471 - 490, 2023. 10.33469/oannes.1279393 |
| ISNAD | Özman, Recep - doğan, ezgigül. "Roma’nın II. Yüzyıl Krizi". OANNES - Uluslararası Eskiçağ Tarihi Araştırmaları Dergisi 5/2 (2023), 471-490. https://doi.org/10.33469/oannes.1279393 |
