TY  - JOUR
TI  - Mısır Meselesinin Gölgesinde 1838 Ticaret Antlaşması
AB  - Bu araştırmanın konusu, 1831’de Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa’nın Osmanlı’ya karşı isyanı ile gelişen Mısır sorunu ile bu sorunun çözümünde devletçe birtakım tavizler verilerek siyasi ve askeri desteği temin edilmeye çalışılan İngilizlerle imzalanan 1838 Ticaret Antlaşmasıdır (Balta Limanı). Yöntem olarak arşiv ve ikincil kaynaklara dayalı çeşitli bilgilerin analiz ve senteziyle sonuca varılmaya çalışılmıştır. Çalışmanın amacı, arka planıyla birlikte Mısır sorununun ticaret antlaşmasının imzalanmasında ne derece etkili olduğunu ortaya koymaktı. Bu noktaya bugüne değin genelde yüzeysel olarak ya da kısa bir şekilde değinilmesi, çalışmayı önemli kılmaktadır. Öncelikle sorunun yakın dönem arka planına değinilmiştir.1798’de Napolyon’un Mısır’a seferiyle başlayan savaş ve sonrasında 1803’e kadar devam eden ve İngilizlerin de dahil olduğu anlaşmazlıklardan bahsedilmiştir. Ardından 1805’te Mehmed Ali Paşa’nın vali olmasıyla başlayan yeni dönemde Mısır ve çevresinde başta İngilizler, Memluk beyleri ve merkezi yönetime karşı verdiği iktidar mücadelesine değinilmiştir. 1831’de Mehmed Ali Paşa Yunan meselesinin halli için sağladığı desteğin karşılığını alamayınca başlattığı isyan ile sonrasında yaşanan siyasi ve diplomatik gelişmelerden bahsedilmiştir. Bu sorunun çözümüne yönelik çalışmalara karşılıklı çıkarlar doğrultusunda dahil edilen ticaret antlaşmasına dair gelişmelere yer verilmiştir. II. Mahmud Mehmed Ali Paşa’dan kati bir surette kurtulmak için yardımını istediği İngilizlere çeşitli tavizler vererek imzaladığı 1838 Ticaret Antlaşmasının maddelerinden bahsedilmiştir. Sonrasında antlaşmanın tatbikiyle Osmanlı ve Mısır’da doğurduğu muhtelif sonuç ve bıraktığı izlere değinilmiştir. Sonuç olarak, II. Mahmud iktidarı üzerinde ciddi bir baskı oluşturan Mehmed Ali Paşa’dan ne pahasına olursa olsun kurtulmak isterken, ekonomik yapısının hiç de hazır olmadığı, ileriye dönük sonuçları düşünülmeden şartları ağır bir ticaret antlaşmasına onay verdiğini söyleyebiliriz.
AU  - AKPINAR, MAHMUT
DO  - 10.37880/cumuiibf.1177053
PY  - 2023
JO  - Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi
VL  - 24
IS  - 1
SN  - 1303-1279
SP  - 60
EP  - 71
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1200802
ER  -