Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi

İbrahim EROL, (İstanbul Gelişim Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı (İngilizce) Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Burcu BALABAN ÖKTEN (Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Mimarlık ve Tasarım Fakültesi, Mimarlık Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Afet ve Risk Dergisi
11 4
Yıl: 2023 Cilt: 6 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 992 - 1008 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.35341/afet.1256484 İndeks Tarihi: 18-10-2023

Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi

Öz:
Salgın sürecinde, sağlık kuruluşlarında, salgın hastalıktan kaynaklanan yoğunluklar yaşanmakta ve hastalığa bağlı oluşan ağır semptomlar ile ilgili sağlık hizmeti taleblerinde artış olmaktadır. Salgın ile bağlantılı olarak oluşan bu ek sağlık hizmet taleplerinin yanısıra çeşitli hastalıkların tedavi ve kontrolü de halk sağlığının önemli bir parçasıdır. Bu nedenle, salgın sürecinde mevcut sağlık hizmetlerinin sürdürülebilirliği, toplumsal açıdan oldukça önemlidir. Sağlık hizmet kapasiteleri, özellikle hastalığın hızla yayıldığı ve pik yaptığı dönemlerde zaman zaman yetersiz kalabilmektedir. Bu noktada yeni sağlık yapılarına ihtiyaç duyulmaktadır. Alanda yapılan çalışmalar ve uygulamalar bu konuda farklı önerilerde bulunmaktadır. Bu öneriler, yeni sağlık tesislerinin inşası, mevcut sağlık tesislerinin yeniden yapılandırılması, acil geçici yapılar, mobil sağlık klinikleri ve mevcut yapı stokunun yeniden işlevlendirilmesi şeklindedir. Bu mekansal önerilerin biri, birkaçı veya hepsi ülkeler tarafından benimsenmekte ve zamanı geldiğinde bu öneriler uygulamaya geçirilebilmektedir. Her önerinin çeşitli avantaj ve dezavantajları vardır. Bu nedenle ihtiyaca yönelik en uygun çözümün bulunabilmesi için bu önerilerin analiz edilmesi ve mevcut şartlar özelinde değerlendirilmesi gerekmektedir. Bu çalışmada, salgın süreçlerinde sağlık hizmetlerinin sürdürülebilmesine ve sağlık hizmet kapasitelerinin arttırılabilmesine yönelik geliştirilen ve uygulanan mekânsal stratejiler SWOT analiz yöntemi ile incelenmiştir. Bu yöntem sayesinde, geliştirilen her bir stratejinin güçlü ve zayıf yönleri, fırsatları ve tehditleri salgın süreçleri göz önünde bulundurularak değerlendirilmiştir. Analizler sonucunda her beş çözüm önerisinin de maliyet, zaman, kalite ve salgın sonrasında kullanım bakımından avantaj ve dezavantajları bulunduğu görülmüştür. Kurulum maliyetleri, yapım süreleri, ihtiyaca yönelik tasarımların geliştirilebilmesi açısından esneklikleri, erişilebilir olmaları ve salgın sonrasında kullanım durumları ile ilgili değerlendirmeler her beş senaryo için de değerlendirilmiştir.
Anahtar Kelime: Mimarlık Tasarım Sağlık Yapıları Afet Salgın

Evaluation of Spatial Strategies Developed for the Sustainability of Health Services During the Pandemic Process

Öz:
In the epidemic process, there are densities caused by the epidemic in health institutions and there is an increase in health care demands related to severe symptoms related to the disease. In addition to these additional health service demands in connection with the epidemic, the treatment and control of various diseases is also an significant part of public health. For this reason, the sustainability of existing health services during the epidemic is very important from a social point of view. Health service capacities may be insufficient from time to time, especially during periods when the disease spreads rapidly and peaks. At this point, new health structures are needed. Studies and applications in the field offer different suggestions on this subject. These suggestions are the construction of new health facilities, restructuring of existing health facilities, emergency temporary structures, mobile health clinics and re-functioning of the existing building stock. One, more or all of these spatial suggestions are adopted by the countries and these suggestions can be put into practice when the time comes. Each proposal has several advantages and disadvantages. For this reason, these suggestions should be analyzed and evaluated in terms of current conditions in order to find the most appropriate solution for the need. In this study, spatial strategies developed and applied to maintain health services and increase health service capacities during epidemic processes were examined by SWOT analysis method. Through this method, the strengths and weaknesses, opportunities and threats of each developed strategy were evaluated by considering the epidemic processes. As a result of the analyzes, it has been seen that all five solution proposals have advantages and disadvantages in terms of cost, time, quality and use after the epidemic. Evaluations regarding installation costs, construction times, flexibility in terms of developing customized designs, accessibility and post-pandemic use cases were evaluated for all five scenarios.
Anahtar Kelime: Architecture Design Disaster Healthcare Buildings Pandemic

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Akdur,R., Piyal,B., Çalışkan,D., Ocaktan, M. E. (2011). Halk Sağlığı, (Ed: Birgül Piyal). 1.Bs. Ankara Ankara Üniversitesi Uzaktan Eğitim Yayınları, Yayın No:92.
  • Aslan, R. (2020). Tarihten Günümüze Epidemiler Pandemiler ve Covid-19. Göller Bölgesi Aylık Ekonomi ve Kültür Dergisi, 35-41.
  • Benzaghta, M.A., Elwalda, A., Mousa, M.M., Erkan, I., ve Rahman, M., (2021). SWOT analysis applications: An integrative literature review. Journal of Global Business Insights, 6 (1), 55–73. https://www.doi.org/10.5038/2640-6489.6.1.1148
  • Çilhoroz Y., Arslan İ. (2018). “Sağlıkta dönüşüm programı uygulamalarının değerlendirilmesi: akademisyenler üzerinde nitel bir araştırma”, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:10, Sayı:26, S.798-810. https://doi.org/10.20875/makusobed.440476
  • Czeisler, M. É., Marynak, K., Clarke, K. E. N., Salah, Z., Shakya, I., Thierry, J. A. M., Ali, N., McMillan, H., Wiley, J. F., Weaver, M. D., Czeisler, C. A., Rajaratnam, S. M. W., & Howard, M. E. (2020). Delay or avoidance of medical care because of COVID-19–related concerns — United States, June 2020. MMWR. Morbidity and Mortality Weekly Report, 69(35). https://doi.org/10.15585/mmwr.mm6935e3
  • Dhingra, K. (2020). “How sports venues became hospitals” (Erişim Tarihi: 01.04.2022, Erişim: https://www.sportsbusinessjournal.com/Journal/Issues/2020/05/04/Facilities/Venues.aspx
  • Esin, M. N., Dost, A. ve Gülyenli, N., (2021). Aile Sağlığı Merkezlerinde Çalışan Hemşirelerin COVID-19 Pandemisi Sürecinde Karşılaştıkları Etik Sorunlar: Bir Nitel Çalışma, İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Sağlık Bilimlerinde İleri Araştırmalar Dergisi, DOI: 10.26650/JARHS2021-982400
  • Greenberg, K. (2020). “Everett's Angel of the Winds Arena opens as a coronavirus quarantine site on Wednesday”,K5Website,(ErişimTarihi:06.04.2023,https://www.king5.com/article/news/health/coronavirus/angels-of-the-wind-arena-to-serve-as-snohomish-county-quarantine-site/281-4ee5449b-9c96-4117- 9033-5bf6945a5278)
  • Iyengar K, Mabrouk A, Jain VK, Venkatesan A, Vaishya R. (2020). Learning opportunities from COVID-19 and future effects on health care system. Diabetes Metab Syndr. 2020;14(5): 943-6.
  • Leibowitz, A., Livaditis, L., Daftary, G., Pelton-Cairns, L., Regis, C., Taveras, E. (2021). Using mobile clinics to deliver care to difficult-to-reach populations: A COVID-19 practice we should keep, Preventive Medicine Reports, Elsevier. https://doi.org/10.1016/j.pmedr.2021.101551
  • Marques, F.M., Pinheiro, M.J., Alves, P.V., David, C.P., and Neves, S., (2022). Online Problem-Based Learning During the Pandemic: SWOT Analysis of the Nursing Student’s Opinion. Lecture Notes in Networks and Systems, 466 LNNS, 322–335. https://www.doi.org/10.1007/978-3-031-04680-3_21
  • Öztek, Z. (2020). “Halk Sağlığı: Kuramlar ve Uygulamalar.” Bireklam Arısı, Ankara.
  • Saygılı, M. (2021). Covid-19 Sonrası Kriz Yönetimi: Covid-19 ve Sağlık Hizmetleri, I. Ulusal Devlet ve Toplum Sempozyumu, Kilis 7 Aralık Üniversitesi, s.55-56, Kilis.
  • Setola, N., Naldi, E., Arnetoli, M.V., Marzi, L. and Bologna, R. (2022), "Hospital responses to COVID-19: evidence from case studies to support future healthcare design research", Facilities, Vol. 40 No. 1/2, pp. 131- 145. https://doi.org/10.1108/F-03-2021-0023
  • Setola, N., Bologna, R., Marzi, L., Naldi, E. and Arnetoli, M.V. (2020). “COVID-19: sparking a new revolution in hospital design?”, (Erişim Tarihi: 01.09.2022, Erişim: www.ihf-fih.org/2020/12/07/covid-19-sparking- anew-revolution-in-hospital-design/).
  • Taboada, M., Cabrera, E., Iglesias, M. L., Epelde, F., & Luque, E. (2011). An agent-based decision support system for hospitals emergency departments. Procedia Computer Science, 4, 1870–1879. doi:10.1016/j.procs.2011.04.203
  • The Advisory Board Company. (2017). Mobile Health Clinics: Improving Access to Care for the Underserved, (Erişim Tarihi: 13.08.2022, Erişim: https://www.mobilehealthmap.org/sites/default/files/uploads/PHA_Mobile%20Clinic%20Brief_0317_G eneral.pdf)
  • URL 1, https://www.aa.com.tr/tr/koronavirus/turkiyenin-kovid-19la-mucadelesine-2020de-acilan-17- dev-hastane-buyuk-katki-sagladi/2096775 (Son Erişim: 21.02.2023)
  • URL 2, https://www.milliyet.com.tr/gundem/pandemi-hastaneleri-kovid-sonrasi-doneme-hazir-6741735 (Son Erişim: 21.02.2023)
  • URL 3, https://www.aa.com.tr/tr/gundem/depremde-yaralanan-bazi-vatandaslarin-istanbulda- tedavileri-suruyor/2809399 (Son Erişim: 21.02.2023)
  • URL 4, https://ihf-fih.org/news-insights/covid-19-sparking-a-new-revolution-in-hospital-design/ (Son Erişim: 15.01.2021)
  • URL 5, https://www.mobilehealthmap.org/sites/default/files/uploads/PHA_ Mobile%20Clinic %20Brief_0317 General.pdf (Son Erişim: 20.02.2023)
  • URL 6, https://www.optimatechnic.com/en/products/mobile-hospitals (Son Erişim: 21.02.2023)
  • URL 7, https://www.vertisamodular.com/product/vertisa-mobile-hospital/ (Son Erişim: 21.02.2023)
APA erol i, Balaban Okten B (2023). Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. , 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
Chicago erol ibrahim,Balaban Okten Burcu Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. (2023): 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
MLA erol ibrahim,Balaban Okten Burcu Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. , 2023, ss.992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
AMA erol i,Balaban Okten B Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. . 2023; 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
Vancouver erol i,Balaban Okten B Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. . 2023; 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
IEEE erol i,Balaban Okten B "Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi." , ss.992 - 1008, 2023. 10.35341/afet.1256484
ISNAD erol, ibrahim - Balaban Okten, Burcu. "Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi". (2023), 992-1008. https://doi.org/10.35341/afet.1256484
APA erol i, Balaban Okten B (2023). Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, 6(3), 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
Chicago erol ibrahim,Balaban Okten Burcu Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi 6, no.3 (2023): 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
MLA erol ibrahim,Balaban Okten Burcu Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi, vol.6, no.3, 2023, ss.992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
AMA erol i,Balaban Okten B Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi. 2023; 6(3): 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
Vancouver erol i,Balaban Okten B Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi. Afet ve Risk Dergisi. 2023; 6(3): 992 - 1008. 10.35341/afet.1256484
IEEE erol i,Balaban Okten B "Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi." Afet ve Risk Dergisi, 6, ss.992 - 1008, 2023. 10.35341/afet.1256484
ISNAD erol, ibrahim - Balaban Okten, Burcu. "Salgın Süreçlerinde Sağlık Hizmetlerinin Sürdürülebilmesine Yönelik Geliştirilen Mekânsal Stratejilerin Değerlendirilmesi". Afet ve Risk Dergisi 6/3 (2023), 992-1008. https://doi.org/10.35341/afet.1256484
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 9:27

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları