Yıl: 2023 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 1212 - 1240 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.19145/e-gifder.1296022 İndeks Tarihi: 18-10-2023

TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ

Öz:
15 Ekim 2022 tarihinde, Bartın ilinin Amasra ilçesinde Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Amasra Müessese Müdürlüğü'ne bağlı kömür madeninde grizu patlaması oldu, sonrasında göçük ve yangın meydana geldi. Yaşanan maden kazasında yeraltında bulunan 110 madenciden 42’si hayatını kaybetti. Basında önce “kaza” “facia”, “patlama” kelimeleriyle kurulan haber öyküleri Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın arama kurtarma faaliyetlerini incelemek üzere gittiği Bartın’da “Kader planına inandığımız için bunun ne dünü bugünü ne de yarını olmayacaktır bunlar her zaman olacaktır. Bunu da bilmemiz lazım.” şeklindeki açıklamasından sonra yön değiştirdi. Medya ve siyaset sahnesinde kader ve şehitlik tartışması başladı ve yeni bir kutuplaşma yaşandı. Kutuplaşmanın bir tarafında siyasi aktörlerin sponsorluğunda “şehit”, “kader” gibi kültür ve din referanslı çerçeveler diğer tarafta ise “ihmal/tedbirsizlik, cinayet/katliam” gibi sorumluluk atıflarının hakim olduğu çerçevelerle inşa edilmiş haberler ortaya çıktı. Bu araştırma yaygın medyanın haber söylemini ve siyasi aktörlerin söylemlerini izleyerek çerçeveleme kuramının toplumsal-siyasi süreçlerin analizinde ne ölçüde pratik bir araç olduğunu anlamayı ve ayrıca Türk medyasında maden kazasıyla ilgili haberlerdeki çerçeveleme tercihlerini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Çerçeveleme teorisi, siyasi aktörlerin ve medya aktörlerinin söylemlerinin, ortaya çıkış sürecinden başlayarak, birbirleriyle çatışmaları, izlerkitle çerçeveleriyle etkileşimleri, zaman içindeki dönüşümleri ve sosyal kültürel-politik arka planlarını da göz önünde bulundurularak analiz edilmesinde yararlı bir yöntem oluşturmaktadır. Bu bağlamda Birgün, Karar, Sabah, Sözcü, Yeni Akit, Yeni Şafak gazetelerinde Amasra Maden Kazasıyla ilgili yayımlanan toplam 276 haber çerçeve analizine tabi tutulmuştur. Araştırma sonucunda Sabah, Yeni Şafak ve Yeni Akit gazetelerinin “şehit”, “kader”, “devlet görev başında” çerçeveleriyle; Sözcü, Karar, Birgün gazetelerinin ise “cinayet/katliam”, “ihmal/tedbirsizlik”, “kader söylemine tepki” çerçeveleriyle kaza haberlerini çerçevelediği bulunmuştur. Gazetelerin en çok tercih ettiği tür çerçevesi ise insani ilgi çerçevesi olmuştur.
Anahtar Kelime: Çerçeveleme analizi medya çerçeveleri maden kazası çerçeveleme mücadelesi Türk basını

A FRAMING CONTEST IN THE TURKISH PRESS: A FRAMING ANALYSIS OF THE 2022 AMASRA MINING ACCIDENT NEWS

Öz:
In October 15, 2022, a gas explosion in a coal mine of the Turkish Coal Institution (TTK) in Amasra near the city of Bartın caused the death of 42 miners. The media agenda responded with first headlines using “accident”, “disaster” and “explosion” but a media debate started when the President visited the city and made a statement over the incident: “Since we believe in a plan of fate, there will not be a past, present nor a future to this. These will always happen. We have to acknowledge this”. This media and politics context saw a polarised public debate a framing contest that referenced cultural and religious metaphors of “martyr”, “fate” with the aim to ward off responsibility from individuals on the one side and “neglect and imprudence”, “crime and massacre” with the aim for attributing responsibility. This study aims to assess the practicality of media framing analysis for the study of political communication processes while also researches the conditions of frame setting and frame election by the Turkish mainstream media in relation to the mining accident. Framing analysis proves a helpful tool in analysing the discourses of political actors and media actors from the beginning on, their progress of debate, interactions between audience frames and media frames, the transformations and the cultural-political backgrounds of audience frames. For this, 276 news stories about the Amasra mining accident which were published in the dailies Birgün, Karar, Sabah, Sözcü, Yeni Akit, Yeni Şafak have been subjected to frame analysis. The study revealed that Sabah, Yeni Şafak and Yeni Akit used frames of "martyr", "fate", "the state is on duty" frames while Sözcü, Karar, Birgün used the frames "crime/massacre", " negligence" and "backlash to fate discourse". The most preferred generic frame generally has been found as the "human interest frame".
Anahtar Kelime: Frame analysis media frames mining accident framing contest Turkish Press

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADAY, Sean M.H. (1999). Public Journalism and the Power of the Press: Exploring the Framesetting Effects of the News, University of Pennsylvania, USA
  • BENNETT, L. W. (1990). Toward a Theory of Press-State Relations in the U.S., Journal Of Communication, 40.
  • BENNETT, L.W. (1995). News: The Politics of Illusion, New York: Longman
  • BIRD, S. E. (1998). News We Can Use: An Audience Perspective On The Tabloidisation Of News İn The United States, Javnost-the Public, 5(3), 33-49.
  • De VREESE, C.H., PETER, J. & Semetko H.A. (2001). Framing Politics at the Launch of the Euro: A Cross-National Comparative Study of Frames in the News, Political Communication, Vol. 18
  • De VREESE, C. H. (2005). News framing: Theory and typology, Information Design Journal Document Design, 13(1), 48-59
  • ENTMAN, R.M. (1993). Framing: Toward Clarification of a Fractured Paradigm, Journal of Communication, Vol.43, No. 4.
  • ENTMAN, R.M. (2003). Cascading Activation: Contesting the White House’s Frame After 9/11, Political Communication, Vol. 20
  • GAMSON, W.A. & MODIGLIANI, W. (1989). News as Framing, American Behavioral Scientist, vol. 33.
  • GAMSON, W.A- CROTEAU, D.- HOYNES, W. & SASSON, T. (1992). Media Images and the Social Construction of Reality, Annual Review of Sociology, vol:18.
  • GITLIN, T. (1980). The Whole World is Watching: Mass Media in the Making and Unmaking of the New Left. Berkeley, CA, Los Angeles, University of California Press.
  • GOFFMAN, E. (1974). Frame Analysis: An Essay on the Organization of Experience, Boston: Northeastern University Press.
  • IYENGAR, S (1987). Television News and Citizens’ Explanations of National Affairs, American Political Science Review, vol: 81.
  • IYENGAR, S. (1989). How Citizens Think About National Issues: A Matter of Responsibility, American Journal of Political Science. vol: 33(4).
  • McCOMBS, M. & SHAW, D.L. (1972). The Agenda-Setting Function of Mass Media, Public Opinion Quarterly, Vol: 36(2).
  • McLEOD, J.M.- KOSICKI, G.M. & McLEOD, D.M. (1994). The Expanding Boundaries of Political Communication Effects, Ed: J. Bryant ve D.. Zillman, Media effects: Advances in theory and research, Hillsdale
  • NORRIS, P. (1995). The Restless Seachlight: Network News Framing of the Post- Cold War World, Political Communication, vol. 12.
  • NELSON, T. E. – CLAWSON, R. A. & OXLEY, Z. M. (1997). Media Framing of a Civil Liberties Conflict and its Effect on Tolerance, The American Political Science Review, vol. 91(3)
  • PAN, Z. & KOSICKI, G. M. (1993). Framing Analysis: An Approach to News Discourse, Political Communication, vol: 10
  • PRICE, V.- TEWKSBURY, D. & POWERS, E. (1997). Switching Trains of Thought: The Impact of News Frames on Reader’s Cognitive Responses, Communication Research, 24, No.5 (Special Issue: Cultural Variability in Communication).
  • REESE, S.D. (2001). Framing Public life: A Bridging Model for Media Research. Ed: S. D. Reese, O. H. Gandy ve A.E. Grant, Framing Public Life: Perspectives on Media and Our Understanding of the Social World, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • SNOW, D.A. & Benford, R.D. (1988). Ideology, Frame Resonance and Participant Mobilization, International Social Movement Research, vol. 1.
  • TANKARD, Jr. J.W. (2001). The Empiricial Approach to the Study of Media Framing, Ed: S.D. Reese, O. H. Gandy ve A. E. Grand, Framing Public Life: Perspectives on Media and Our Understanding of the Social World, , Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
  • TUCHMAN, G. (1978). Making News: A Study in thi Constuction of Reality, New York: Free Press.
  • ATAR, F. "ŞEHİD", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/sehid#1 (17.11.2022). Birgün, (2022). https://www.birgun.net/haber/41-canin-sorumlusu-kadermis-406428 15.11.2022 tarihinde erişildi.
  • Birgün, (2022). https://www.birgun.net/haber/is-cinayetleri-sermayenin-daha-fazla- kar-hirsindan-406518 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Birgün, (2022). https://www.birgun.net/makale/kadere-bak-406516, 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Karar , (2022). https://www.karar.com/guncel-haberler/babacandan-erdogana-kader- yaniti-once-tedbir-sonra-allahin-takdiri-1696906 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sabah. (2022). https://m.sabah.com.tr/gundem/2022/10/15/bartindaki-maden-ocagi- patlmasinda-zamana-karsi-yaris-maden-iscisi-o-anlari- anlatti/amp?paging=5&utm_source=haberindevami&utm_medium=haberinde vami&utm_campaign=haberindevami 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sabah. (2022). https://www.sabah.com.tr/galeri/yasam/son-dakika-turkiye-bartin- maden-sehitlerini-ugurladi-bu-kare-yurek-dagladi-anne-bak-babam 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sabah. (2022). https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/10/15/maden-iscileri-o- anlari-anlatti-maden-sehidi-5-gun-once-baba-olmus 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sabah. (2022). https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/10/16/devlet-jet-hiziyla- seferber-oldu 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sabah (2022) https://www.sabah.com.tr/gundem/2022/10/18/son-dakika-bakan- bozdag-adalet-bakaninin-kuran-okumasi-laiklikle-iliskilendirilemez 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sözcü, (2022). https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/bartindaki-maden-ocaginda- sayistay-patlama-uyarisinda-bulunmus-7420041/ 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sözcü, (2022). https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/erdoganin-kader-soylemine- tepki-bunu-tekrar-yasamak-kader-olamaz-7425241/
  • Sözcü, (2022). https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/hayatini-kaybeden-madenci- bir-hafta-once-uyardi-iddiasi-havalandirmanin-bakim-zamani-gelmisti-ama- yapilmadi-7421009/ 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sözcü, (2022). https://www.sozcu.com.tr/2022/gundem/maden-faciasinda-sensor- kuskusu-7422177/ 15.11.2022 tarihinde erişildi
  • Sözcü, (2022). https://www.sozcu.com.tr/sozcutv/playlist/sozcutv- homepage/video/maden-ocaginda-calisan-isciler-patlama-anini-anlatti- x8ej5o5/ 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Yeni akit, (2022). https://www.yeniakit.com.tr/haber/baskan-erdoganin-sozleri- sonrasi-vatandaslar-yeniden-arastirmaya-basladi-1699605.html 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Yeni akit, (2022). https://www.yeniakit.com.tr/haber/hani-sansur-vardi-kocasakal- genis-genis-konustular-1699658.html, 14.11.2022 tarihinde erişildi
  • Yeni şafak, (2022). https://www.yenisafak.com/gundem/bartin-amasra-maden-sehidi- enes-aydin-kimdir-kac-yasindaydi-nerelidir-enes-aydin-nasil-ve-nerede-sehit- oldu-3864502 14.11.2022 tarihinde erişildi
APA Özarslan H, Yetkiner B, Güran M (2023). TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. , 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
Chicago Özarslan Hüseyin,Yetkiner Beyler,Güran Mehmet Salih TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. (2023): 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
MLA Özarslan Hüseyin,Yetkiner Beyler,Güran Mehmet Salih TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. , 2023, ss.1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
AMA Özarslan H,Yetkiner B,Güran M TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. . 2023; 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
Vancouver Özarslan H,Yetkiner B,Güran M TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. . 2023; 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
IEEE Özarslan H,Yetkiner B,Güran M "TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ." , ss.1212 - 1240, 2023. 10.19145/e-gifder.1296022
ISNAD Özarslan, Hüseyin vd. "TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ". (2023), 1212-1240. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1296022
APA Özarslan H, Yetkiner B, Güran M (2023). TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11(2), 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
Chicago Özarslan Hüseyin,Yetkiner Beyler,Güran Mehmet Salih TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11, no.2 (2023): 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
MLA Özarslan Hüseyin,Yetkiner Beyler,Güran Mehmet Salih TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, vol.11, no.2, 2023, ss.1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
AMA Özarslan H,Yetkiner B,Güran M TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2023; 11(2): 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
Vancouver Özarslan H,Yetkiner B,Güran M TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ. Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi. 2023; 11(2): 1212 - 1240. 10.19145/e-gifder.1296022
IEEE Özarslan H,Yetkiner B,Güran M "TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ." Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 11, ss.1212 - 1240, 2023. 10.19145/e-gifder.1296022
ISNAD Özarslan, Hüseyin vd. "TÜRK BASININDA ÇERÇEVELEME MÜCADELESİ: AMASRA MADEN KAZASI HABERLERİNİN ÇERÇEVELEME ANALİZİ". Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi 11/2 (2023), 1212-1240. https://doi.org/10.19145/e-gifder.1296022