Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi

MAHMUTOĞLU ÇOLAK, SUDEM; Ilgar, Tuba; Koç, Süleyman; AKYÜZ, KÜBRA; ODABAŞ, GÜLSÜN; YAVASI, OZCAN

doi:10.5578/flora.20239707

Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi

Sudem MAHMUTOĞLU ÇOLAK, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Rize, Türkiye)

Tuba İLGAR, (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Rize, Türkiye)

Süleyman KOÇ, (Rize Devlet Hastanesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Rize, Türkiye)

Kübra AKYÜZ, (Rize Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği, Rize, Türkiye)

Gülsün ÇAKIR ODABAŞ, (Rize Devlet Hastanesi, Göğüs Hastalıkları Kliniği, Rize, Türkiye)

Özcan YAVAŞİ (Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Acil Tıp Anabilim Dalı, Rize, Türkiye)

Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi

0 0

Yıl: 2023 Cilt: 28 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 371 - 382 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.5578/flora.20239707 İndeks Tarihi: 28-10-2023

Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi

Öz:

Giriş: COVID-19 asemptomatik hastalıktan kritik hastalığa kadar değişebilen şekilde seyredebilen ve mortalite ile sonuçlanabilen bir hastalıktır. Çalışmamızda COVID-19 tanısı alan ve şiddetli hastalık bulgusu olan hastaların klinik, laboratuvar ve radyolojik bulgularının mortalite üzerine etkisini değerlendirmeyi amaçladık. Materyal ve Metod: Çalışmamıza 01.01.2020-31.03.2021 tarihleri arasında Rize Devlet Hastanesinde pandemi infeksiyon hastalıkları ile pandemi göğüs hastalıkları servislerinde takipli SARS-CoV-2 polimeraz zincir reaksiyonu (PZR) pozitif hastalar dahil edildi. Retrospektif olarak hasta dosyalarından hastaların epidemiyolojik verileri, kronik hastalıkları, başvuru semptomları, laboratuvar bulguları, radyolojik bulguları kaydedildi. Hastalar sağ kalanlar ve kaybedilenler olarak gruplandırıldı. Radyolojik görüntülemelerinde pnömoni saptanan, oda havasında oksijen satürasyonu <%90 olan, takipne veya aksesuar respiratuvar kas kullanımı olan hastalar şiddetli hastalık olarak tanımlandı. Verilerin incelenmesinde SPSS 26.0 istatistik paket programı kullanıldı, istatistiksel anlamlılık düzeyi p< 0.05 olarak kabul edildi. Bulgular: 110 sağ kalan ve 25 kaybedilen olmak üzere toplamda 135 hasta çalışmaya alındı. Hastaların yaş ortalaması 65.5 ± 15.45 yıldı ve %61.5’i (n= 83) erkekti. Kaybedilenlerin yaş ortalaması, sağ kalanlara göre daha fazlaydı (p= 0.007). Koroner arter hastalığı (KAH) ve kronik böbrek hastalığı (KBH) olan hastaların kaybedilme oranları olmayanlara göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek saptandı (sırasıyla p= 0.032, p= 0.032). Hastaneye başvuru sırasında takipnesi olan hastalarda kaybedilme oranı takipnesi olmayan hastalara göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p= 0.001). Diğer başvuru muayene semptom ve bulguları olan ve olmayan hastalar arasında kaybedilme oranları açısından istatistiksel anlamlı fark tespit edilmedi. Hastaların klinik takibinde günaşırı çekilen akciğer grafisi (AG) kullanıldı. Akciğer grafisinde progresyon gözlenen hastaların kaybedilme oranı progresyon gözlenmeyenlere göre istatistiksel açıdan anlamlı olarak daha yüksek saptandı (p= 0.004). Yapılan çoklu lojistik regresyon analizi sonuçlarına göre ise hastalarda KAH bulunması, hastaneye başvuru anında takipne bulunması ve klinik takibinde AG’de progresyon gözlenmesinin mortalite için bağımsız birer risk faktörü olduğu sonucuna varıldı. Sonuç: Bu araştırmayla şiddetli COVID-19 hastalık seyrinde hastalığı kötüleştirebilecek faktörlerin tahmini yapılmıştır ve hastalarda KAH olması, hastaneye başvuru anında takipne bulunması ve klinik takibinde AG’de progresyon gözlenmesinin bağımsız bir risk faktörü olduğu düşünülmüştür. Kronik hastalıklar ve başvuru semptomları yanı sıra hastaların klinik takibinde AG’de progresyon saptanmasının mortalite için bir risk faktörü olduğunun bulunmuş olması, hastalık seyrinde radyolojik takibin de akılda tutulması gerektiğini göstermektedir.

Anahtar Kelime: Şiddetli COVID-19 Risk faktörleri Mortalite Progresyon

The Effect of Clinical, Laboratory and Radiological Findings on Mortality in Patients with Severe COVID-19

Öz:

Introduction: COVID-19 can range from asymptomatic to critical illness and may result in mortality. In our study, we aimed to evaluate the effect of clinical, laboratory, and radiological findings on mortality in patients diagnosed with severe COVID-19. Materials and Methods: We included SARS-CoV-2 polymerase chain reaction (PCR) positive patients followed up in infectious diseases pandemic and chest diseases pandemic departments at Rize State Hospital in 01.01.2020-31.03.2021. Epidemiological data, chronic diseases, admission symptoms, laboratory findings, and radiological findings of the patients were recorded retrospectively from the patient files. Patients were grouped as survivors and non-survivors. We defined severe disease as patients with pneumonia on radiolog- ical imaging, oxygen saturation <90% in room air, and tachypnea or accessory respiratory muscle use. The data were analyzed using SPSS 26.0 statistical software, and the statistical significance level was set at p< 0.05. Results: 135 patients, 110 of whom were survivors and 25 non-survivors, were included in the study. The mean age was 65.5 ± 15.45 years and 61.5% (n= 83) of patients were male. The mean age of the non-survivors was higher compared to survivors (p= 0.007). The mortality rates in patients with coronary artery disease (CAD) and chronic kidney disease (CKD) were statistically higher in non-survivors (p= 0.032, p= 0.032). The rate of tachypnea was found to be statistically higher in the non-survivors (p= 0.001). During the follow-up period, chest X-rays were taken every other day for assessment. The rate of progression was found to be statistically significantly higher in non-survivors (p= 0.004). According to the results of the multivariate logistic regression analysis, the presence of CAD, tachypnea at hospital admission, and progression in chest X-ray were considered independent risk factors for mortality. Conclusion: In this study, the factors that may worsen the disease in the severe COVID-19 disease course were estimated and the pres- ence of CAD, tachypnea, and progression in chest X-ray was found to be independent risk factors for mortality. In addition to chronic diseases and symptoms at presentation, the detection of progression in chest X-ray in the clinical follow-up of patients is a risk factor for mortality, which shows us that radiological follow-up should be kept in mind during the course of the disease.

Anahtar Kelime: Severe COVID-19 Risk factors Mortality Progression

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

1. T.C. Sağlık Bakanlığı. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) rehberi. Available from: https://COVID19bilgi.saglik.gov. tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf (Accessed date: 16.07.2023).
2. World Health Organization (WHO). WHO coronavirus (COVID-19) dashboard. Available from: https://COVID19. who.int/ (Accessed date: 21.03.2023).
3. World Health Organization (WHO). COVID-19 clinical management: Living guidance, 13 January 2023. Available from: https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/338882/WHO-2019-nCoV-clinical-2021.1- ara. pdf (Accessed date: 22.03.2023).
4. Zhang JJ, Dong X, Liu G, Gao Y. Risk and protective factors for COVID-19 morbidity, severity, and mortality. Clin Rev Allergy Immunol 2023;64:90-107. https://doi.org/10.1007/ s12016-022-08921-5
5. Takeyama M, Yachi S, Nishimoto Y, Tsujino I, Nakamura J, Yamamoto N, et al. Mortality-associated risk factors in hospitalized COVID-19 patients in Japan: Findings of the CLOT-COVID study. J Epidemiol 2023;33:150-7. https:// doi.org/10.2188/jea.JE20220201
6. Prokop M, van Everdingen W, van Rees Vellinga T, Quarles van Ufford H, Stöger L, Beenen L, et al. COVID-19 standardized reporting working group of the Dutch radiological society. CO-RADS: A categorical CT assessment scheme for patients suspected of having COVID-19-definition and evaluation. Radiol 2020;296:E97-E104. https://doi. org/10.1148/radiol.2020201473
7. Çınar F, Ekinci G. Investigation of the effect of comorbidity on mortality in patients with COVID-19: A systematic review and meta-analysis. Biointerface Res Appl Chem 2022;5579- 90. https://doi.org/10.33263/BRIAC124.55795590
8. Mueller-Wieland D, Marx N, Dreher M, fritzen K, Schnell O. COVID-19 and cardiovascular comorbidities. Exp Clin Endocrinol Diabetes 2022;130:178-89. https://doi. org/10.1055/a-1269-1405
9. Peterson E, Lo KB, Dejoy R, Salacup G, Pelayo J, Bhargav R, et al. The relationship between coronary artery disease and clinical outcomes in COVID-19: A single-center retrospective analysis. Coron Artery Dis 2021;32:367-71. https:// doi.org/10.1097/MCA.0000000000000934
10. Li X, Guan B, Su T, Liu W, Chen M, Waleed KB, et al. Impact of cardiovascular disease and cardiac injury on in-hospital mortality in patients with COVID-19: A systematic review and meta-analysis. Heart (British Cardiac Society) 2020;106:1142-7. https://doi.org/10.1136/heartjnl-2020-317062
11. Jdiaa SS, Mansour R, Alayli AE, Gautam A, Thomas P, Mustafa RA. COVID-19 and chronic kidney disease: An updated overview of reviews. J Nephrol 2022;35:69-85. https://doi. org/10.1007/s40620-021-01206-8
12. Mikami T, Miyashita H, Yamada T, Harrington M, Steinberg D, Dunn A, et al. Risk factors for mortality in patients with COVID-19 in New York City. J Gen Intern Med 2021;36:17- 26. https://doi.org/10.1007/s11606-020-05983-z
13. Pandita A, Gillani FS, Shi Y, Hardesty A, McCarty M, Aridi J, et al. Predictors of severity and mortality among patients hospitalized with COVID-19 in Rhode Island. Plos One 2021;16: e0252411. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0252411
14. Surme S, Buyukyazgan A, Bayramlar OF, Kurt Çınar A, Copur B, Zerdali E, et al. Predictors of intensive care unit admission or mortality in patients with coronavirus disease 2019 pneumonia in İstanbul, Turkey. Jpn J Infect Dis 2021;74:458-64. https://doi.org/10.7883/yoken. JJID.2020.1065
15. Okuma T, Hamamoto S, Maebayashi T, Taniguchi A, Hirakawa K, Matsushita S, et al. Quantitative evaluation of COVID-19 pneumonia severity by CT pneumonia analysis algorithm using deep learning technology and blood test results. Jpn J Radiol 2021;39:956-65. https://doi. org/10.1007/s11604-021-01134-4
16. Grodecki K, Lin A, Cadet S, McElhinney PA, Razipour A, Chan C, et al. Quantitative burden of COVID-19 pneumonia on chest CT predicts adverse outcomes: A post-hoc analysis of a prospective international registry. Radiol Cardiothorac Imaging 2020;2:e200389. https://doi.org/10.1148/ ryct.2020200389
17. Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: A retrospective cohort study. Lancet 2020;395:1054-62. https://doi.org/10.1016/ S0140-6736(20)30566-3
18. Nikpouraghdam M, Jalali Farahani A, Alishiri G, Heydari S, Ebrahimnia M, Samadinia H, et al. Epidemiological characteristics of coronavirus disease 2019 (COVID-19) patients in IRAN: A single center study. J Clin Virol 2020;127:104378. https://doi.org/10.1016/j.jcv.2020.104378
19. Li X, Xu S, Yu M, Wang K, Tao Y, Zhou Y, et al. Risk factors for severity and mortality in adult COVID-19 inpatients in Wuhan. J Allergy Clin Immunol 2020;146:110-8. https:// doi.org/10.1016/j.jaci.2020.04.006
20. Shang Y, Liu T, Wei Y, Li J, Shao L, Liu M, et al. Scoring systems for predicting mortality for severe patients with COVID-19. E Clin Med 2020;24:100426. https://doi. org/10.1016/j.eclinm.2020.100426
21. Zhou W, Liu Y, Xu B, Wang S, Li S, Liu H, et al. Early identification of patients with severe COVID-19 at increased risk of in-hospital death: A multicenter case-control study in Wuhan. J Thorac Dis 2021;13:1380-95. https://doi. org/10.21037/jtd-20-2568
22. Shokri P, Golmohammadi S, Noori M, Nejadghaderi SA, Carson-Chahhoud K, Safiri S. The relationship between blood groups and risk of infection with SARS-CoV-2 or development of severe outcomes: A review. Rev Med Virol 2022;32:e2247. https://doi.org/10.1002/rmv.2247
23. Gutiérrez-Valencia M, Leache L, Librero J, Jerico C, German ME, Garcia-Erce JA. ABO blood group and risk of COVID-19 infection and complications: A systematic review and meta-analysis. Transfusion 2022;62:493-505. https://doi. org/10.1111/trf.16748
24. Hu C, Liu Z, Jiang Y, Shi O, Zhang X, Xu K, et al. Early prediction of mortality risk among patients with severe COVID-19, using machine learning. Int J Epidemiol 2021;49:1918-29. https://doi.org/10.1093/ije/dyaa171
25. Edalatifard M, Akhtari M, Salehi M, Naderi Z, Jamshidi A, Mostaraei S, et al. Intravenous methylprednisolone pulse as a treatment for hospitalised severe COVID-19 patients: Results from a randomised controlled clinical trial. Eur Respir J 2020;56:2002808. https://doi. org/10.1183/13993003.02808-2020
26. Wagner C, Griesel M, Mikolajewska A, Mueller A, Nothacker M, Kley K, et al. Systemic corticosteroids for the treatment of COVID-19. Cochrane Database of Systematic Reviews 8 2021. https://doi.org/10.1002/14651858.CD014963
27. Arabi YM, Chrousos GP, Meduri GU. The ten reasons why corticosteroid therapy reduces mortality in severe COVID-19. ICM 2020;46:2067-70. https://doi.org/10.1007/s00134- 020-06223-y
28. Sari A, Aslan M, Ekinci O. The effect of steroids used in the treatment of coronavirus disease 2019 on infections in intensive care. North Clin Istanb 2022;9:131-9. https://doi. org/10.14744/nci.2022.43827

APA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S, Ilgar T, Koç S, AKYÜZ K, ODABAŞ G, YAVASI O (2023). Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. , 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
Chicago	MAHMUTOĞLU ÇOLAK SUDEM,Ilgar Tuba,Koç Süleyman,AKYÜZ KÜBRA,ODABAŞ GÜLSÜN,YAVASI OZCAN Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. (2023): 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
MLA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK SUDEM,Ilgar Tuba,Koç Süleyman,AKYÜZ KÜBRA,ODABAŞ GÜLSÜN,YAVASI OZCAN Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. , 2023, ss.371 - 382. 10.5578/flora.20239707
AMA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. . 2023; 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
Vancouver	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. . 2023; 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
IEEE	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O "Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi." , ss.371 - 382, 2023. 10.5578/flora.20239707
ISNAD	MAHMUTOĞLU ÇOLAK, SUDEM vd. "Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi". (2023), 371-382. https://doi.org/10.5578/flora.20239707

APA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S, Ilgar T, Koç S, AKYÜZ K, ODABAŞ G, YAVASI O (2023). Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 28(3), 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
Chicago	MAHMUTOĞLU ÇOLAK SUDEM,Ilgar Tuba,Koç Süleyman,AKYÜZ KÜBRA,ODABAŞ GÜLSÜN,YAVASI OZCAN Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 28, no.3 (2023): 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
MLA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK SUDEM,Ilgar Tuba,Koç Süleyman,AKYÜZ KÜBRA,ODABAŞ GÜLSÜN,YAVASI OZCAN Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, vol.28, no.3, 2023, ss.371 - 382. 10.5578/flora.20239707
AMA	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2023; 28(3): 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
Vancouver	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi. Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi. 2023; 28(3): 371 - 382. 10.5578/flora.20239707
IEEE	MAHMUTOĞLU ÇOLAK S,Ilgar T,Koç S,AKYÜZ K,ODABAŞ G,YAVASI O "Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi." Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi, 28, ss.371 - 382, 2023. 10.5578/flora.20239707
ISNAD	MAHMUTOĞLU ÇOLAK, SUDEM vd. "Şiddetli Hastalık Bulgusu Olan COVID-19 Tanılı Hastalardaki Klinik, Laboratuvar ve Radyolojik Bulgularının Mortalite Üzerine Etkisi". Flora İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Dergisi 28/3 (2023), 371-382. https://doi.org/10.5578/flora.20239707