Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması

Usluel, Yasemin Kocak; MAZMAN AKAR, SACİDE GÜZİN

Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması

Yasemin KOÇAK USLUEL, (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknoloji Eğitimi Bölümü, Ankara, Türkiye)

SACİDE GÜZİN MAZMAN AKAR (Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Bilgisayar ve Öğretim Teknoloji Eğitimi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

533 192

Yıl: 2010 Cilt: 39 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 60 - 74 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması

Öz:

Bu çalışmanın amacı eğitsel bağlamda yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi ile ilgili model ve kuramlar çerçevesinde, süreçte rol oynayan öğeleri belirleyebilmektir. Bu doğrultuda “Yeninin Yayılımı Kuramı”, Sebepli Davranış Kuramı”, ”Planlı Davranış Kuramı”, Teknoloji Kabul Modeli” ve “Birleştirilmiş Teknoloji Kabul ve Kullanım Modeli” olmak üzere beş kuram ve model temel alınarak, ISI Web of Knowledge’de son beş yıl içinde eğitim alanında yapılmış olan yayılım, kabul ve benimseme çalışmaları taranmıştır. Tarama sonucunda elde edilen 35 çalışma içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Analizi beş ölçüte göre yapılmıştır. Bunlar; 1) çalışmada temele alınan kuram ya da model, 2) ele alınan yenilik; 3) çalışma grubu 4) veri analiz yöntemleri ve 5) yayılım, kabul ve benimseme sürecinde ortaya konulan öğelerdir. İçerik analizi sonucunda Teknoloji Kabul Modeli’nin çalışmalarda en çok temel alınan model olduğu belirlenmiştir. Ele alınan yenilikler arasında bilgi ve iletişim teknolojilerinin en fazla incelenen yenilik olduğu belirlenmiştir. Çalışma gruplarının genellikle öğretmen adayları olmak üzere öğrencilerden oluştuğu ve verilerin yapısal eşitlik modellemesi ile analiz edildiği ortaya çıkmıştır. Süreçte yer alan öğeler açısından yarar algısı, kullanım kolaylığı, sosyal etki ve kolaylaştırıcı faktörlerin en fazla vurgulanan öğeler olduğu bulunmuştur. Ayrıca, yarar algısının yeniliği kullanım, yeniye karşı tutum ya da kullanım niyeti üzerinde en çok etkiye sahip olan öğe olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelime: model kabullenme yeniliğin yayılması

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Öz:

The purpose of this study is to determine factors that play role in the process of diffusion, acceptance or adoption of innovations in educational context at framework of relevant diffusion, acceptance and adoption theories and models. Accordingly, being predicated on five models and theories, namely, “Diffusion of Innovation Theory”, “Theory of Reasoned Action”, “Theory of Planned Behavior”, “Technology Acceptance Model” and “Unified Theory of Acceptance and Use of Technology”, articles which were searched in the ISI Web of Knowledge” in the last five years and being studied at the framework of diffusion, adoption and acceptance of innovations in educational context, were examined. 35 articles that are accessed as a result of literature search were examined by content analysis method. Content analysis was executed according to five criteria; 1) models or theories of studies, 2) innovation, examined in studies, 3) study groups, 4) data analyzing methods and 5) factors that are examined in the process of diffusion, adoption or acceptance process. As a result of content analysis, Technology Acceptance Model was found as being the main model, commonly handled model in studies. Information and communication technologies were revealed out as the most common investigated innovation. As being most of them pre-services teachers, study groups were composed of generally students and data were most commonly analyzed by structural equation modeling. In terms of factors, findings showed that,usefulness, ease of use, social influence and facilitating conditions are the four important factors that play important role in educational context of diffusion and acceptance process. In addition, usefulness has been found as the factor which has mostly the strongest effect on use of innovation, attitude toward innovation or intention to use.

Anahtar Kelime: acceptance diffusion of innovation model

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ajjan, H., & Hartshorne, R. (2008). Investigating faculty decisions to adopt Web 2.0 technologies: Theory and empirical tests. Internet and Higher Education, 11, 71-80.
Ajzen, I. (1991). The Theory of Planned Behavior. Organizational Behavior and Human Decision Processes, 50(2), 179-211.
Al-Senaidi, S., Lin, L., & Poirot, J. (2009). Barriers to adopting technology for teaching and learning in Oman. Computers & Education, 53(3), 575-590.
Albirini, A. (2006). Teachers’ attitudes toward information and communication technologies: the case of Syrian EFL teachers. Computers & Education, 47, 373-398.
Alper, A. & Gülbahar, Y. (2009). Trends And Issues In Educational Technologies: A Review Of Recent Research In TOJET. The Turkish Online Journal of Educational Technology (TOJET). 8(2).
Aşkar, P., Usluel, K. Y., & Mumcu, F. K. (2006). Logistic regression modeling for predicting task-related ICT use in teaching. Educational Technology and Society, 9(2), 141-151.
Bagozzi, R. P. (2007) The Legacy of the Technology Acceptance Model and a Proposal for a Paradigm Shift. Journal of the Association for Information Systems: 8(4).
Benbasat, I. & Barki, H. (2007). Quo vadis TAM?", Journal of the Association of Information Systems, 8(4), pp. 211-218.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Yayınları.
Chang, S.-C., & Tung, F. C. (2008). An empirical investigation of students’ behavioral intentions to use the online learning course websites. British Journal of Educational Technology, 39(1), 71-83.
Cheung, W., & Huang, W. (2005). Proposing a framework to assess Internet usage in university education: an empirical investigation from a student’s perspective. British Journal of Educational Technology, 36(2), 237-253.
Chin, W.W. (1998). Issues and opinions on structural equation modeling, MIS Quarterly. 22(1), vii–xvi
Chiu, C.-M., & Wang, E. T. G. (2008). Understanding Web-based learning continuance intention: The role of subjective task value. Computers & Education, 45, 194-201.
Davis, F. D. (1989). Perceived Usefulness, Perceived Ease of Use, and User Acceptance of Information Technology. MIS Quarterly, 13(3), 319-340.
Fishbein, M., & Ajzen, I. (1975). Belief, attitude, intention and behavior: an introduction to theory and research.: Addison-Wesley, Reading MA.
King, W. R., & He, J. (2006). A meta-analysis of the technology acceptance model. Information &Management, 43, 740-755.
Kiraz, E. & Ozdemir, D. (2006). The Relationship between Educational Ideologies and Technology Acceptance in Preservice Teachers. Educational Technology & Society, 9 (2), 152-165.
Lau, S.-H., & Woods, P. C. (2008). An investigation of user perceptions and attitudes towards learning objects. British Journal of Educational Technology, 39(4), 685–699.
Lee, Y., K.A. Kozar and K.R.T. Larsen,. (2003). The Technology Acceptance Model: Past, Present, and the Future, Communications of the AIS, 12, 752-780.
Lee, M. K. O., Cheung, C. M. K., & Chen, Z. (2005). Acceptance of Internet-based learning medium: the role of extrinsic and intrinsic motivation. Information &Management, 42 1095–1104
Lee, Y. C. (2008). The role of perceived resources in online learning adoption. Computers & Education, 50, 1423-1438.
Liao, H.-L., & Lu, H.-P. (2008). The role of experience and innovation characteristics in the adoption and continued use of e-learning websites. Computers & Education, 51(4), 1405-1416
Liu, I.-F., Chen, M. C., Sun, Y., et al. (2008). Assessment of an online learning community from Technology Acceptance Model in Education. Paper presented at the Eighth IEEE International Conference on Advanced Learning Technologies.
Martínez-Torres, M. R., Marín, S. L. T., García, F. B., et al. (2008). A technological acceptance of e-learning tools used in practical and laboratory teaching, according to the European higher education area. . Behaviour & Information Technology., 27(6), 495 - 505
Mazman, S. G., Usluel, Y. K., & Çevik, V. (2009). Social influence in the adoption process and usage of innovation: Gender differences. Paper presented at the Proceedings of World Academy of Science, Engineering and Technology
Mele´ndez, A. P., Moreno, A. G., & Obra, A. R. D. A. (2008). Factors affecting e-collaboration technology use among management students. Computers & Education, 51, 609-623.
Murphy, E. (2005). Issues in the adoption of broadband-enabled learning. British Journal of Educational Technology, 36(3), 525–536.
Ngai, E. W. T., Poon, J. K. L., & Chan, Y. H. C. (2007). Empirical examination of the adoption of WebCT using TAM. Computers & Education, 48, 250-267
Onga, C.-S., Laia, J.-Y., & Wang, Y.-S. (2004). Factors affecting engineers’ acceptance of asynchronous e-learning systems in high-tech companies. Information &Management, 41, 795–804
Park, N., Lee, K. M. and Cheong, P. H. (2008). University Instructors’ Acceptance of Electronic Courseware: An Application of the Technology Acceptance Model. Journal of Computer-Mediated Communication. 13. 163-186.
Premkumar, G., Ramamurthy, K., & Liu, H.-N. (2008). Internet messaging: An examination of the impact of attitudinal, normative, and control belief systems. Information & Management, 45, 451-457.
Raaij, E. M. v., & Schepers, J. J. L. (2008). The acceptance and use of a virtual learning environment in China. Computers & Education, 50, 838-852.
Rogers, E. (2003). Diffusion of Innovation. New York: Free Press.
Saade, R., & Bahli, B. (2005). The impact of cognitive absorption on perceived usefulness and perceived ease of use in on-line learning: an extension of the technology acceptance model. Information &Management, 42, 317-327.
Sanchez-Franco, M. J. (2009). WebCT – The quasimoderating effect of perceived affective quality on an extending Technology Acceptance Model. Computers & Education. Article in Press, Corrected Proof.
Shih, H.-P. (2008). Using a cognition-motivation-control view to assess the adoption intention for Web-based learning. Computers & Education 50(1), 327-337.
Smarkola, C. (2007). Technology Acceptance Predictors Among Student Teachers and Experienced Classroom Teachers. Journal of Educational Computing Research, 37(1), 65-82.
Surry, D. W. (1997). Diffusion Theory and Instructional Technology. Paper presented at the Annual Conference of the Association for Educational Communications and Technology (AECT), Albuquerque, New Mexico.
Teo, T. (2009a). The Impact of Subjective Norm and Facilitating Conditions on Pre-Service Teachers' Attitude toward Computer Use: A Structural Equation Modeling of an Extended Technology Acceptance Model. Journal of Educational Computing Research 40(1).
Teo, T. (2009b). Modeling technology acceptance in education: A study of pre-service teachers. Computers & Education, 52(2), 302-312.
Teo, T., Lee, C. B., Chai, C. S., & Wong, S. L. (2009). Assessing the intention to use technology among pre-service teachers in Singapore and Malaysia: A multigroup invariance analysis of the Technology Acceptance Model (TAM). Computers & Education, 53(3), 1000–1009
Teo, T., & Schaik, P. v. (2009). Understanding Technology Acceptance in Pre-Service Teachers: A Structural-Equation Modeling Approach. The Asia-Pacific Education Researcher, 18(1), 47-66.
Teo, T., Su Luan, W., & Sing, C. C. (2008). A cross-cultural examination of the intention to use technology between Singaporean and Malaysian pre-service teachers: an application of the Technology Acceptance Model (TAM). Educational Technology & Society, 11 (4), 265–280.
Usluel, Y. K., Aşkar, P., & Baş, T. (2008). A Structural Equation Model for ICT Usage in Higher Education. . Educational Technology & Society, 11(2), 276-273
Venkatesh, V., & Davis, F. D. (2000). A Theoretical Extension of the Technology Acceptance Model: Four Longitudinal Field Studies Management Science, 46(2), 186-204.
Venkatesh, V., vd (2003). User Acceptance of Information Technology: Toward a Unified View. MIS Quarterly, 27(3), 425-478.
Wang, W.-T., & Wang, C.-C. (2009). An empirical study of instructor adoption of web-based learning systems. Computers & Education, 53, 761-774.
Wang, Y. S., Wu, M. C., & Wang, H. Y. (2009). Investigating the determinants and age and gender differences in the acceptance of mobile learning. British Journal of Educational Technology, 40(1), 92-118.
Yang, X., Li, Y., Tan, C.-H., & Teo, H.-H. (2007). Students’ participation intention in an online discussion forum: Why is computer-mediated interaction attractive? Information &Management, 44.
Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Yuen, A. H. K., & Man, W. W. K. (2008). Exploring teacher acceptance of e-learning technology. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 36(3),
Thomson Scientific (2009) ISI Web of Knowledge. Home page at http://isiwebofknowledge.com/about/whatitis/
Zayim, N., Yildirim, S. & Saka, O. (2006). Technology Adoption of Medical Faculty in Teaching: Differentiating Factors in Adopter Categories. Educational Technology & Society, 9 (2), 213-222.

APA	Usluel Y, MAZMAN AKAR S (2010). Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. , 60 - 74.
Chicago	Usluel Yasemin Kocak,MAZMAN AKAR SACİDE GÜZİN Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. (2010): 60 - 74.
MLA	Usluel Yasemin Kocak,MAZMAN AKAR SACİDE GÜZİN Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. , 2010, ss.60 - 74.
AMA	Usluel Y,MAZMAN AKAR S Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. . 2010; 60 - 74.
Vancouver	Usluel Y,MAZMAN AKAR S Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. . 2010; 60 - 74.
IEEE	Usluel Y,MAZMAN AKAR S "Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması." , ss.60 - 74, 2010.
ISNAD	Usluel, Yasemin Kocak - MAZMAN AKAR, SACİDE GÜZİN. "Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması". (2010), 60-74.

APA	Usluel Y, MAZMAN AKAR S (2010). Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(3), 60 - 74.
Chicago	Usluel Yasemin Kocak,MAZMAN AKAR SACİDE GÜZİN Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39, no.3 (2010): 60 - 74.
MLA	Usluel Yasemin Kocak,MAZMAN AKAR SACİDE GÜZİN Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.39, no.3, 2010, ss.60 - 74.
AMA	Usluel Y,MAZMAN AKAR S Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010; 39(3): 60 - 74.
Vancouver	Usluel Y,MAZMAN AKAR S Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2010; 39(3): 60 - 74.
IEEE	Usluel Y,MAZMAN AKAR S "Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması." Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, ss.60 - 74, 2010.
ISNAD	Usluel, Yasemin Kocak - MAZMAN AKAR, SACİDE GÜZİN. "Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: Bir içerik analizi çalışması". Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 39/3 (2010), 60-74.