Yıl: 2023 Cilt: 32 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 69 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-11-2023

Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”

Öz:
Dünyada ve Türkiye’de kamu yönetimi ve yerel yönetim alanlarında etkin ve sürdürülebilir yönetim için birçok uygulama söz konusudur. Bu uygulamalardan biri de bilhassa Türkiye’de son zamanlarda benimsenmiş olan kayyımlık uygulamasıdır. Türkiye’de kayyımlık olgusu, hukuksal alanda uzun bir geçmişe sahip bir uygulama olmakla birlikte, özellikle 2016 yılında yaşanan darbe girişimi sonrasında kamu yönetiminde ve özelinde yerel yönetimlerde tercih edilen bir yaklaşım olmuştur. 15 Temmuz 2016 darbe girişiminin ardından İçişleri Bakanlığı, güvenlik ve terör olayları nedeniyle, anayasal hükümler çerçevesinde, belediyelere kayyım atamaları yapmıştır. Yapılan bu atamalar anayasal demokrasi, katılımcılık, yerel özerklik ve hizmetin yerinden sunulması meselelerinde bir açık yaratmakta, dolayısıyla tartışma konuları arasında yerini almaktadır. Yerel hizmetin etkin ve verimli üretilip sunulmasını öngören kayyımlık uygulamasının, öngörülen amaca hizmet edip etmediği, anayasal demokrasi, yerel özerklik ve katılımcı yerel yönetim meselesini aşındırıp aşındırmadığı cevap aranması gereken önemli sorular olarak değerlendirilmektedir. Bu bağlamda; çalışmanın amacı bahsi geçen sorulara cevap aramaktır. Türkiye'de son birkaç yıl içinde hızla artan ve belediyelere atanan kayyım yönetimlerinin yerel hizmet konusunda ortaya koymuş oldukları hizmetlerin niteliğini, yerel yurttaşların bu hizmetler karşısındaki tutum ve beklentilerini ölçmek ve kayyımlık uygulamasına karşı düşüncelerini tespit etmek amacına yönelik olarak “ Mardin ili” özelinde bir saha çalışması yapılmıştır. Saha çalışması ile; Mardin Büyükşehir Belediyesi ve ilçe belediyelerine kayyım atanmasının ardından vatandaşların kayyımlık uygulamasındaki yerel hizmetlere ilişkin düşünceleri, beklentileri, memnuniyet düzeyleri, kayyım yönetimine ilişkin bakış açıları ve yaklaşımları analiz edilmiş, bu bağlamda öngörülen amaç ile sahaya yansıyanlar arasında önemli bir mesafenin olduğu tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Kayyımlık Büyükşehir Belediyesi Yerel Yönetim Yerel Demokrasi Yerel Hizmet

The Practice of Trusteeship in Municipalities “The Case of Mardin Metropolitan Municipality”

Öz:
There are various practices for effective and sustainable management in the fields of public administration and local government in the world and also in Turkey. One of these practices is trusteeship, which has recently been adopted especially in Turkey. Although trusteeship in Turkey has a long history in the legal field, it has become a preferred approach in public administration and local governments in particular after the coup attempt in 2016. Following the July 15, 2016 coup attempt, the Ministry of Interior appointed trustees to municipalities due to security and terrorist incidents, within the framework of constitutional provisions. These appointments pose a shortfall in constitutional democracy, participation, local autonomy and decentralization of service delivery, and are therefore among the topics of debate. Whether the trusteeship practice, which envisages the effective and efficient production and delivery of local services, serves the intended purpose and whether it undermines constitutional democracy, local autonomy and participatory local governance are considered as important questions that need to be answered. In this context, the aim of this study is to seek answers to these questions. In order to assess the quality of local services provided by the trustee administrations appointed to municipalities, which have increased rapidly in the last few years in Turkey, the attitudes and expectations of local citizens towards these services, and to determine their opinions on the trusteeship practice, a field study was conducted in the "Mardin province". The field study analyzed the opinions, expectations, satisfaction levels, perspectives and approaches of the citizens regarding the local services provided by the trusteeship practice after the appointment of trustees to Mardin Metropolitan Municipality and district municipalities, and in this context, it was determined that there was a distance between the envisaged goal and what was reflected in the field.
Anahtar Kelime: Trusteeship Metropolitan Municipality Local Government Local Democracy Local Service

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acaroğlu, İ. ve Atauz, A (1982). “Belediyeler, Yerel Yönetim Anlayışı ve 12 Eylül 1980’den Sonra Getirilen Değişiklikler Üzerine”. Yeni Bir Belediyeciliğe Doğru, (Ed. Ergun Türkcan), Belediyecilik Araştırma Projesi, Üçüncü Kitap, Ankara: Türk İdareciler Derneği.
  • Alptekin, H. ve İlhan, B. (2018). Kayyum Atanan Belediyelerin PKK Terörü ile Mücadeledeki Rolü. İstanbul: SETA Yayınları.
  • Belediye Kanunu (1930). Kanun No: 1580, Resmi Gazete, 14.04.1930.
  • Belediye Kanunu (2005). Kanun No: 5393, Resmi Gazete, 03.07.2005.
  • Berk, P. (2018). Merkezileşme Yönünde Yeni Bir Reform: Kayyımlık. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi SBE.
  • Ceylan Güneş, S. (2004). “Roma Hukukunda Kayyımlık Müessesesine Bir Bakış”. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 53(1), 221-230. Çitçi, O. (1996). “Temsil, Katılım ve Yerel Demokrasi”. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 5(6), 5-14. Çukurçayır, A. (2008). “Yerel Demokrasi ve Yerel Siyaset”. Yerel Yönetim Sempozyumu, İstanbul: Okutan Yayınları, 15-36.
  • Erdoğan, O. (2019). “Belediyelere Kayyum Atanması Uygulaması Üzerine Bir Değerlendirme”. Türk İdare Dergisi, 91(488), 245-264.
  • Görmez, K. (1997). Yerel Demokrasi ve Türkiye. Ankara: Vadi Yayınları.
  • Hausheer, H. (2016). “İsviçre Medeni Kanunu’na (ZGB) Göre Yetişkinlerin Korunması Hukuku”. Türk Hukuk Araştırmaları Dergisi, 1(1), 155-173
  • Helmholz, R. H. (1978). “Roman Law of Guardianship in England 1300-1600”. Tulane Law review, 52(2), 223-257.
  • Hill, D. M. (1974). Democratic Theory and Local Government. London: Allen & Unwin.
  • İçişleri Bakanlığı (2017a). 674 Sayılı KHK Gereğince Görevlendirilen Belediye Başkanları ve Meclis Üyeleri Hakkında Bilgi Notu. Ankara.
  • Kandeğer, B. (2016). Reform Söylemleri Üzerinden Devleti Okumak “İkinci Meşrutiyetten Günümüze”. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi SBE.
  • Keleş R. (1993). “Demokratik Gelişmemizde Yerel Yönetimler”. Kent ve Siyaset Üzerine Yazılar (1975-1992), İstanbul: IULA-EMME.
  • Keleş, R. ve Özgül, C. G. (2017). “Belediye Organlarına ‘Kayyım’ Atamaları Üzerine Bir Değerlendirme”. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 72(2), 299-313.
  • Kutal, M. (2012). “12 Eylül 1980'den Sonra Sosyal Siyaset Alanında Meydana Gelen Bazı Gelişmeler (Avans Ödemesi, Kayyım Atanması ve Kıdem Tazminatına Üst Sınır Konulması)”. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, (31), 151-170.
  • Köse, R. (2020). “Tek Parti Döneminde Kayyım Uygulamaları”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(2), 1520-1547.
  • Olağanüstü Hal Kapsamında Bazı Düzenlemeler Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname, Resmi Gazete, 01.09.2016, Karar Sayısı: 674.
  • Pustu, Y. (2016). “Yerel Demokrasinin Kökeni”, Sayıştay Dergisi, Sayı 10, 89-107.
  • Roby, H. J. (1902). Roman Private Law in the Times of Cicero and of the Antonines. (Volume I-II). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Sherman, C. P. (1913). “Debt of the Modern Law of Guardianship to Roman Law”. Micigan. Law Review, 12(2), 124-131.
  • Tabachnick, B. G. ve Fidell, L.S. (2013). Using Multivariate Statistics, Boston: Allyn and Bacon.
  • Tekeli, İ. (1983). “Yerel Yönetimlerde Demokrasi ve Türkiye’de Belediyelerin Gelişimi”. Amme İdaresi Dergisi, 16 (2), 3-23.
  • Bora, T. (2019). Kayyım. https://www.birikimdergisi.com/haftalik/7935/kayyim#.XWrLlogzZPZ (26.07.2019)
  • Çelik, A. (2005). “Beldiye Başkanlarının Geçici Olarak Görevden Uzaklaştırılması Üzerine Bir Çalışma”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4(14), 145-159. www.e- sosder.com, (21.09.2023).
  • Güler, T. ve Yılmaz, A. (2018), “Yerel Demokrasi-Güvenlik Sarmalında Yerel Yönetimler: Türkiye’de Belediyelere Kayyum Atanması Pratiği”, Elektronik ve Sosyal Bilimler Dergisi, 17(68), 1801-1816. www.esosder.org (21.09.2023).
  • İçişleri Bakanlığı, (2017). Terör Nedeniyle Belediyelere Yapılan Görevlendirmeler. https://www.icisleri.gov.tr/diab/teror-nedeniyle-belediyelere-yapilan-gorevlendirmeler- dosyasi-yayinlandi (18.11.2019).
  • İçişleri Bakanlığı (2018). İçişleri Bakanlığı’ndan kayyum atanan belediyelerle ilgili açıklama. https://www.cnnturk.com/turkiye/icisleribakanligindan-kayyum-atanan- belediyelerle-ilgili-aciklama (21.09.2023).
  • İçişleri Bakanlığı. (2019). Basın Açıklaması. https://www.icisleri.gov.tr/basin- aciklamasi11092016 (28.10.2019).
  • İçişleri Bakanlığı (2019). Belediyelerdeki Kayyum Sistemi ve Mevcut Durum Raporu, https://www.icisleri.gov.tr/kurumlar/icisleri.gov.tr/IcSite/illeridaresi/ Yayinlar/KayyumRaporu/kayyum_nihai_rapor.pdf (14 Nisan 2019).
  • Salman, F. ve Ergün, A. (2017). OHAL’de Belediyelere Yönelik Kayyım İşlemleri. https://m.bianet.org/bianet/siyaset/182431-ohal-de-belediyelere-yonelik-kayyim- islemleri (28.08.2019).
  • Tureng, (2019). Kayyım. https://tureng.com/tr/turkce-ingilizce/kayy%C4%B1m (25.10.2019).
  • Türk Dil Kurumu (TDK) Sözlüğü, (2019). Kayyum. https://sozluk.gov.tr/?kelime=kayyum (25.11.2019).
APA Efe S, KANDEĞER B (2023). Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. , 69 - 110.
Chicago Efe Sabri,KANDEĞER BARIŞ Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. (2023): 69 - 110.
MLA Efe Sabri,KANDEĞER BARIŞ Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. , 2023, ss.69 - 110.
AMA Efe S,KANDEĞER B Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. . 2023; 69 - 110.
Vancouver Efe S,KANDEĞER B Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. . 2023; 69 - 110.
IEEE Efe S,KANDEĞER B "Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”." , ss.69 - 110, 2023.
ISNAD Efe, Sabri - KANDEĞER, BARIŞ. "Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”". (2023), 69-110.
APA Efe S, KANDEĞER B (2023). Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler, 32(4), 69 - 110.
Chicago Efe Sabri,KANDEĞER BARIŞ Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler 32, no.4 (2023): 69 - 110.
MLA Efe Sabri,KANDEĞER BARIŞ Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler, vol.32, no.4, 2023, ss.69 - 110.
AMA Efe S,KANDEĞER B Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2023; 32(4): 69 - 110.
Vancouver Efe S,KANDEĞER B Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2023; 32(4): 69 - 110.
IEEE Efe S,KANDEĞER B "Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”." Çağdaş Yerel Yönetimler, 32, ss.69 - 110, 2023.
ISNAD Efe, Sabri - KANDEĞER, BARIŞ. "Belediyelerde Kayyımlık Uygulaması “Mardin Büyükşehir Belediye Örneği”". Çağdaş Yerel Yönetimler 32/4 (2023), 69-110.