TY  - JOUR
TI  - Türkiye’de COVID-19 Pandemi Döneminde Antimikrobiyal Direnç Değişimi
AB  - Antimikrobiyal direnç (AMD), tüm dünyada insan sağlığını tehdit eden en önemli problemlerden biridir. Koronavirüs hastalığı-2019 [Coronavirus disease-2019 (COVID-19)] pandemisinin AMD üzerindeki etkisi ise halen tartışılmaya devam etmektedir. Bazı araştırmacılar pandeminin AMD oranlarını arttıracağını savunurken diğer araştırmacılar tersini iddia etmektedir. Bu çalışmada, Türkiye’de birincisi COVID-19 pandemisi öncesindeki dönem, ikinci ve üçüncüsü ise pandemi sürecindeki dönem olmak üzere üç kesitsel dönemde Escherichia coli, Klebsiella pneumoniae ve Staphylococcus aureus izolatlarının AMD değişimini araştırmak amaçlanmıştır. COVID-19 pandemi öncesinde (Kasım 2019) ve sürecinde (Kasım 2020 ve Temmuz 2021) hastanelerin yoğun bakım ünitesi (YBÜ) ve diğer yataklı kliniklerinde yatan hastaların idrar, kan ve alt solunum yolu örneklerinden etken olarak izole edilen E.coli, K.pneumoniae ve S.aureus izolatlarının antimikrobiyal duyarlılık oranlarındaki değişim araştırılmıştır. Çalışmaya, Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (KLİMUD) Antibiyotik Duyarlılıklarının Saptanması ve İzlenmesi (ADSİ) Çalışma Grubu üyelerinden gönüllü olan toplam 17 hastane katılmıştır. Bakterilerin tanımlanması otomatik bakteri tanımlama sistemleri (Vitek 2, bioMérieux, Fransa veya Phoenix Sistem, BD, ABD) ile yapılmıştır. Antibiyotik duyarlılık testleri ise bir merkezde Kirby-Bauer disk difüzyon yöntemiyle, diğer merkezlerde otomatik antibiyotik duyarlılık test sistemleri (Vitek 2, bioMérieux, Fransa veya Phoenix Sistem, BD, ABD) ile yapılmış ve Avrupa Antibiyotik Duyarlılık Test Komitesi [European Committee on Antimicrobial Susceptibility Testing (EUCAST)] kriterlerine göre değerlendirilmiştir. Antimikrobiyal duyarlılık değişimleri Ki-kare veya Fisher’s exact testi kullanılarak istatistiksel olarak analiz edilmiştir. p< 0.05 değeri anlamlı kabul edilmiştir. Kasım 2019’da 1152, Kasım 2020’de 1139 ve Temmuz 2021’de 1739 olmak üzere toplam 4030 izolatın antimikrobiyal duyarlılık test sonuçları irdelenmiştir. E.coli izolatlarında sefotaksim ve seftazidime duyarlılık oranının pandemi döneminde arttığı (sırasıyla, p= 0.04, p= 0.001); nitrofurantoine duyarlılık oranının (p= 0.02) ve genişlemiş spektrumlu beta-laktamaz (GSBL) oranlarının (p< 0.001) azaldığı belirlenmiştir. Diğer tüm incelenen antimikrobiyallerin duyarlılık oranlarının istatistiksel olarak değişmediği görülmüştür. K.pneumoniae izolatlarında tüm antimikrobiyallerin duyarlılık oranlarının pandemi döneminde azaldığı, ancak GSBL oranlarının 2019-2020 arası arttığı (p= 0.01), 2020-2021 arası azaldığı (p= 0.02) görülmüştür. Pandemi öncesi ve sonrası olarak değerlendirme yapıldığında ise GSBL oranlarının arttığı saptanmıştır. S.aureus izolatlarında ise siprofloksasin (p= 0.0001), levofloksasin (p= 0.003) ve gentamisine (p= 0.005) duyarlılık oranlarının pandemi döneminde arttığı görülmüştür. Diğer antimikrobiyal duyarlılık oranlarında anlamlı değişiklik saptanmamıştır. S.aureus izolatlarının metisilin direncinin 2019-2020 arasında azalıp (p= 0.03) 2021’de tekrar arttığı (p= 0.04) ve pandemi öncesi dönemdeki orana döndüğü görülmüştür. Çalışma sonuçları; pandemiyle beraber COVID-19 yayılımını azaltmak için alınan önlemlerin (karantina uygulamaları, artan el hijyeni, maske kullanımı ve ulusal/uluslararası seyahat kısıtlaması gibi) GSBL üreten E.coli gibi bakterilerin yayılımını ve el hijyen indikatörü olarak değerlendirilen metisiline dirençli S.aureus oranını azaltabileceğini düşündürmektedir. Pandeminin ilerleyen dönemlerindeki artış ise el hijyen kurallarına uyumdaki gevşemeyi akla getirmektedir. K.pneumoniae izolatlarının antibiyotiklere karşı duyarlılık oranların azalması ve GSBL oranının artması pandemi döneminde antibiyotiklerin uygunsuz ve aşırı kullanılmasına bağlı olabilir. Ancak, pandemi sona ermişçesine tüm kural ve önlemlerin eskiye döndüğü bugünlerde yapılacak yeni bir çalışma ile bu verilerin desteklenmesi gerektiği düşünülmektedir.
AU  - YILMAZ, nisel
AU  - soyletir, güner
AU  - ALTINKANAT GELMEZ, GÜLSEN
DO  - 10.5578/mb.20239943
PY  - 2023
JO  - Mikrobiyoloji Bülteni
VL  - 57
IS  - 4
SN  - 0374-9096
SP  - 507
EP  - 534
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1206360
ER  -