NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ
Yıl: 2023 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 315 - 328 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.21492/inuhfd.1213531 İndeks Tarihi: 03-11-2023
NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ
Öz: Türk Anayasa Mahkemesi denetimine tâbi kılınmış anayasaya aykırı normları iptal etme yetkisine sahiptir. Anayasaya aykırı olabilen ve iptal edilebilen şey belli sözcük, ifade veya cümleler gibi metin parçaları değil, normlardır. Normlar ise metinlerin kendisi değil, metinlerden çıkan anlamlardır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesinin yetkisinin belirlenmesi açısından ayrılma teorisinin önemi büyüktür. Ayrılma teorisi tek bir hukuk normunun hangi unsurlardan müteşekkil olduğuyla ilgilenir. Her hukuk normunda muhatap, konu ve gereklilik olmak üzere üç unsurun bulunması gerekir. Kimi durumlarda anayasaya aykırı olan normun iptali norm metninden bazı ifadelerin çıkarılmasıyla gerçekleştirilemez. Bu durumlarda metinden ifadelerin çıkarılmasıyla yetinilmesi anayasaya aykırı normla birlikte, anayasaya uygun olan normun da iptal edilmesine yol açabilir. Yalnızca anayasaya aykırı normu iptal etmek suretiyle yetkisini anayasaya uygun biçimde kullanmak isteyen Mahkemenin norm metninde değişiklik yapması icap eder. Çalışmada bu gibi durumlarda Anayasa Mahkemesinin “norm metnini değiştirerek iptal” yetkisine sahip olduğu, bu yetkide anayasaya aykırı herhangi bir durum olmadığı iddia edilmektedir. Bu iddia Türk Anayasa Mahkemesinin bir kararı üzerinden ve Mahkemenin yetkisine ilişkin anayasal hükümler dikkate alınarak savunulmaktadır.
Anahtar Kelime: THE THEORY OF INDIVIDUATION AND THE TURKISH CONSTITUTIONAL COURT’S POWER OF ANNULMENT
Öz: The Turkish Constitutional Court has the power to annul unconstitutional norms subject to its review. The thing that can be unconstitutional and can be annulled is not a piece of text such as certain words, expressions or sentences but norms. Norms are not the pieces of text but the meaning to be extracted from them. Therefore, the theory of individuation is crucial for the determination of the Constitutional Court’s power. The theory of individuation concerns itself with which elements a single legal norm must be composed of. Each legal norm must comprise the elements of addressee, subject and requirement. In some cases the annulment of the unconstitutional norm cannot be carried out through the elimination of certain expressions from the text of the norm. In these cases contenting with the elimination of certain expressions from the text may lead to the annulment of constitutionally unproblematic norms. The Court needs to revise the text of the norm if it wishes to employ its power in a constitutionally permissible way by only annulling the unconstitutional norm. The article claims that the Constitutional Court possesses the power of “annulment by revision” and that this power is in no respects contrary to the Constitution. This claim is defended by reference to a decision of the Turkish Constitutional Court and by taking into consideration the constitutional provisions related to the powers of the Court.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- ALİEFENDİOĞLU, Yılmaz: “Temel Hak ve Özgürlükler Açısından Anayasa Yargısı”, Amme İdaresi Dergisi, 24(3), 1991, s.27-46.
- AUDI, Robert: Practical Reasoning and Ethical Decision, Routledge, Londra 2006.
- AUSTIN, John: The Province of Jurisprudence Determined, 2. Baskı, Cambridge University Press, Cambridge 2001.
- BENTHAM, Jeremy: Of Laws in General, The Athlone Press, Londra 1970.
- DWORKIN, Ronald M: “The Model of Rules”, The University of Chicago Law Review, 35(1), 1967, s.14 -46.
- ERDOĞAN, Mustafa: Türk Anayasa Hukuku, Hukuk, Ankara 2018.
- GÖZLER, Kemal: “Anayasa Mahkemesinin ‘... Yönünden İptal Kararları’ Hakkında Bir Eleştiri: Anayasa Mahkemesinin 24 Şubat 2022 Tarih ve E.2021/34, K.2022/21 Sayılı Kamulaştırma Bedelinin Tespiti Davalarında İstinaf Sınırı Kararı Üzerine”, https://anayasa.gen.tr/yonunden-iptal.htm, (Erişim: 17.11.2022).
- GÖZLER, Kemal: Hukuka Giriş, 18. Baskı, Ekin, Bursa 2021.
- GÖZLER, Kemal: Hukukun Genel Teorisine Giriş: Hukuk Normlarının Geçerliliği ve Yorumu Sorunu, US -A, Ankara 1998.
- GÖZLER, Kemal: Türk Anayasa Hukuku, 4. Baskı, Ekin, Bursa 2021.
- GÖZLER, Kemal: “Yorum İlkeleri”, in Ergül, Ozan (ed.), Anayasa Hukukunda Yorum ve Norm Somutlaştırması, KHP -TBB Ortak Yayını, Ankara 2013, s.15-119.
- GÖZÜBÜYÜK, Şeref: Anayasa Hukuku: Anayasa Metni ve 11. Protokole Göre Hazırlanmış Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi, 17. Baskı, Turhan, Ankara 2010.
- GÜLGEÇ, Yahya Berkol: Normativite ve Pozitivizm, On İki Levha, İstanbul 2020.
- HART, H.L.A.: “Scandinavian Realism”, Cambridge Law Journal, 17(2), 1959, s.233 -240.
- HART, H.L.A.: The Concept of Law, 3. Baskı, Oxford University Press, Oxford 2012.
- HOHFELD, Wesley Newcomb: “Some Fundamental Legal Conceptions as Applied in Judicial Reasoning”, The Yale Law Journal, 23(1), 1913, s.16-59.
- KABOĞLU, İbrahim Ö.: Anayasa Hukuku Dersleri (Genel Esaslar), 10. Baskı, Legal, İstanbul 2015.
- KANT, Immanuel: Groundwork of the Metaphysics of Morals, 11.B., Cambridge Univ. Press, Cambridge 1999.
- KANT, Immanuel: The Critique of Pure Reason, Cambridge University Press, Cambridge 2000.
- KANT, Immanuel: The Metaphysics of Morals, Cambridge University Press, Cambridge 1991.
- KARAN, Ulaş: Öğretide ve Uygulamada Anayasa Mahkemesi Kararlarının Bağlayıcılığı ve İcrası, On İki Levha, İstanbul 2018.
- KELSEN, Hans: “Anayasanın Yargısal Teminatı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 64(3), 2015, s.857-914.
- KELSEN, Hans: General Theory of Norms, Clarendon Press, Oxford 1991.
- KELSEN, Hans: Pure Theory of Law, 5. Baskı, The Lawbook Exchange, New Jersey 2008.
- KÖKÜSARI, İsmail: Anayasa Mahkemesi Kararlarının Türleri ve Nitelikleri, On İki Levha, İstanbul 2009.
- ÖZBUDUN, Ergun: Türk Anayasa Hukuku, 18. Baskı, Yetkin, Ankara 2018.
- ÖZDEN, Yekta Güngör: “’Anayasa Mahkemesi Kanun Koyucu Gibi Hareketle, Yeni Bir Uygulamaya Yol Açacak Biçimde Hüküm Tesis Edemez’ Kuralına Nasıl Gelindi? Bu Kuralı Nedir, Ne Değildir?”, Anayasa Yargısı, 2, 1985, s.41-90.
- RAZ, Joseph: “Legal Principles and the Limits of Law”, The Yale Law Journal, 81(5), 1972, s.823-854.
- RAZ, Joseph: “Legal Validity”, Archiv für Rechts- und Sozialphilosophie, 63(3), 1977, s.339-353.
- RAZ, Joseph: The Concept of A Legal System: An Introduction to the Theory of Legal System, 2. Baskı, Oxford University Press, Oxford 1980.
- SCHAUER, Frederick: “Was Austin Right After All?: On the Role of Sanctions in A Theory of Law”, Ratio Juris, 23(1), 2010, s.1-21.
| APA | Gülgeç Y (2023). NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. , 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| Chicago | Gülgeç Yahya Berkol NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. (2023): 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| MLA | Gülgeç Yahya Berkol NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. , 2023, ss.315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| AMA | Gülgeç Y NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. . 2023; 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| Vancouver | Gülgeç Y NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. . 2023; 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| IEEE | Gülgeç Y "NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ." , ss.315 - 328, 2023. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| ISNAD | Gülgeç, Yahya Berkol. "NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ". (2023), 315-328. https://doi.org/10.21492/inuhfd.1213531 |
| APA | Gülgeç Y (2023). NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14(1), 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| Chicago | Gülgeç Yahya Berkol NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14, no.1 (2023): 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| MLA | Gülgeç Yahya Berkol NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, vol.14, no.1, 2023, ss.315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| AMA | Gülgeç Y NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 14(1): 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| Vancouver | Gülgeç Y NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ. İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi. 2023; 14(1): 315 - 328. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| IEEE | Gülgeç Y "NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ." İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 14, ss.315 - 328, 2023. 10.21492/inuhfd.1213531 |
| ISNAD | Gülgeç, Yahya Berkol. "NORMLARIN AYRILMASI TEORİSİ VE TÜRK ANAYASA MAHKEMESİNİN İPTAL YETKİSİ". İnönü Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 14/1 (2023), 315-328. https://doi.org/10.21492/inuhfd.1213531 |
