SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ
Yıl: 2023 Cilt: 16 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 970 - 986 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.25287/ohuiibf.1288775 İndeks Tarihi: 08-11-2023
SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ
Öz: Önceleri bölgesel bazda görülen çevreye karşı duyarlılık 1970’li yıllarda küresel boyutta ele alınmaya başlamıştır. Bu konuda son zamanlarda Avrupa Birliği (AB)’nin iklim değişikliğiyle mücadele ve iklim değişikliğinin etkilerini azaltmak amacıyla öncü çalışmalar gerçekleştirdiğini görüyoruz. Çevresel ve ekonomik açıdan bir dönüm noktası niteliğinde olan ve 2019 yılında ilan edilen Yeşil Mutabakat bu uygulamalar arasında öne çıkmaktadır. Mutabakatın önde gelen uygulama aracı olan Sınırda Karbon Düzenleme (SKD) Mekanizması ise AB ile ticari ilişkisi olan herkesi ilgilendirmektedir. Türkiye’nin dış ticaretinde büyük bir paya sahip olan Avrupa Birliği’nin ilgili düzenlemeyi hayata geçirmesi ülkemiz ekonomisi açısından ciddi bir risk unsuru oluşturacak olsa da yeşil dönüşüm için fırsat oluşturacağı düşünülebilir. Bu kapsamda 2026’da uygulamaya geçilecek olan düzenlemeye Türkiye’nin ne kadar hazır olduğu araştırılmak istenmiştir. Borsa İstanbul (BİST)’da işlem gören ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kapsamında ilk etapta ele alınan karbon salınımı yoğun olan demir-çelik, alüminyum, çimento, gübre ve elektrik sektörlerinde faaliyet gösteren firmalar üzerinde yapılan incelemede, genel olarak şirketlerin henüz daha istenen seviyede karbon salınımı açıklamaları yapmadıkları sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca analize dâhil olan sektörlerdeki işletmelerin çok az kısmının karbon salınımlarına dair açıklamalarını raporlar aracılığıyla yaptıkları sonucuna varılmıştır.
Anahtar Kelime: AN ANALYSIS OF CARBON EMISSION DISCLOSURES WITHIN THE FRAMEWORK OF CARBON BORDER ADJUSTMENT MECHANISM (CBAM)
Öz: Environmental conciousness that was effective at local level priorly has been addressed globally since 1970’s. European Union (EU) has been recently pioneering efforts in this area to combat climate change and to diminish the effects of climate change. Green Deal announced in 2019 and which is an environmental and social milestone is standing out among those works. Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) that is the leading practice of the Deal is concerning each party having a trade relation with EU. Though implementation of the regulation by EU that has a large share in foreign trade of Turkey can be attributed as an important risk, it can be turned into an opportunity for green conversion. In this context it is purposed to survey the readiness of Turkey for the regulation that will be in force by 2026. In the examination carried out on the companies listed in Borsa İstanbul (BIST) and operating in the iron-steel, aluminum, cement, fertilizer and electricity sectors, that are stated to be with high carbon emission and are addressed in the first place within CBAM, it is seen that in general the companies are not disclosing carbon emmissions at a desired level. In addition, it was concluded that very few of the companies in the sectors included in the analysis disclose information about their carbon emissions in reports.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Akbaş, H. E., & Canikli, S. (2018). Determinants of voluntary greenhouse gas emission disclosure: An empirical investigation on Turkish firms. Sustainability, 11(1), 2–24, http://dx.doi.org/10.3390/su11010107.
- Akhiroh, T., & Kiswanto, K. (2016). The determinant of carbon emi-ssion disclosures. Accounting Analysis Journal, 5(4), 326–336, Erişim adresi: http://journal.unnes.ac.id/sju/index.php/aaj.
- Akhter, F., Hossain, M. R., Elrehail, H., Rehman, S. U., & Almansour, B. (2022). Environmental disclosures and corporate attributes, from the lens of legitimacy theory: a longitudinal analysis on a developing country. European Journal of Management and Business Economics, (ahead-of-print), Erişim adresi: https://www.emerald.com/insight/2444-8494.htm.
- Alsaifi, K., Elnahass, M., & Salama, A. (2020). Carbon disclosure and financial performance: UK environmental policy. Business Strategy and the Environment, 29(2), 711–726, http://dx.doi.org/10.1002/bse.2426.
- Astuti, T. W., & Setiany, E. (2021). The Effect of Board Characteristics on Carbon Emission Disclosure. International Journal of Management Studies and Social Science Research, 3(5), 207–216, Erişim adresi: https://www.ijmsssr.org/paper/IJMSSSR00537.pdf.
- Bahari, N. A. S., Alrazi, B., & Husin, N. M. (2016). A comparative analysis of carbon reporting by electricity generating companies in China, India, and Japan. Procedia Economics and Finance, 35, 74–81, http://dx.doi.org/10.1016/S2212-5671(16)00011-3.
- Bazhair, A. H., Khatib, S. F., & Al Amosh, H. (2022). Taking stock of carbon disclosure research while looking to the future: a systematic literature review. Sustainability, 14(20), 2–24, https://doi.org/10.3390/su142013475.
- Bebbington, J., & González, C.L. (2008). Carbon trading: Accounting and reporting issues. European Accounting Review, 17(4),697–717, https://doi.org/10.1080/09638180802489162.
- Blanco, C., Caro, F., & Corbett, C. J. (2017). An inside perspective on carbon disclosure. Business Horizons, 60(5), 635–646, https://doi.org/10.1016/j.bushor.2017.05.007.
- Boiral, O., Brotherton, M. C., Rivaud, L., & Talbot, D. (2022). Comparing the uncomparable? An investigation of car manufacturers' climate performance. Business Strategy and the Environment, 31(5), 2213–2229, Erişim adresi: wileyonlinelibrary.com/journal/bse.
- Bolton, P., & Kacperczyk, M. T. (2021). Carbon disclosure and the cost of capital. Retrieved from https://ssrn.com/abstract=3755613.
- Borghei, Z. (2021). Carbon disclosure: A systematic literature review. Accounting & Finance, 61(4), 5255–5280, https://doi.org/10.1111/acfi.12757.
- Bui, B., & Fowler, C. J. (2019). Strategic responses to changing climate change policies: The role played by carbon accounting. Australian Accounting Review, 29(2), 360–375, https://doi.org/ 10.1111/auar.12213.
- Bui, B., Houqe, M. N., & Zaman, M. (2020). Climate governance effects on carbon disclosure and performance. The British Accounting Review, 52(2), 2–16, https://doi.org/10.1016/j.bar.2019.100880
- Choi, B. B., Lee, D., & Psaros, J. (2013). An analysis of Australian company carbon emission disclosures. Pacific Accounting Review, 25(1), 58–79, https://doi.org/10.1108/01140581311318968.
- Choi, B., & Luo, L. (2021). Does the market value greenhouse gas emissions? Evidence from multi-country firm data. The British Accounting Review, 53(1), https://doi.org/10.1016/j.bar.2020.100909.
- Council of the European Union (2020). Interinstitutional File: 2020/0036(COD), Retrieved from https://www.consilium.europa.eu/media/46514/st12261-en20.pdf.
- Çayırağası, F. (2022). Avrupa Yeşil Mutabakatı, Avrupa Birliği ile Türkiye arasındaki ihracat ve sınırda karbon ayarlaması üzerine değerlendirme, Vergi Raporu Dergisi, (276), 69–84, Erişim adresi: https://www.vergiraporu.com.tr.
- Desai, R. (2022). Determinants of corporate carbon disclosure: A step towards sustainability reporting. Borsa Istanbul Review, 22(5), 886–896 Erişim adresi: https://www.sciencedirect.com/journal/borsa-istanbul- review.
- Dhaliwal, D. S., Li, O. Z., Tsang, A., & Yang, Y. G. (2011). Voluntary nonfinancial disclosure and the cost of equity capital: The initiation of corporate social responsibility reporting. The accounting review, 86(1), 59–100, https://doi.org/10.2308/accr.00000005.
- Ebiçlioğlu, F.K., Özkadı, F., & Tavukçı, C. E. (2020). Avrupa Yeşil Mutabakatı Türkiye iş dünyası perspektifinden değerlendirme. Vergi Dünyası Dergisi, 40(472), 109–114.
- Erden Özsoy, C. (2022, Mayıs). Sınırda karbon düzenleme mekanizması: Türkiye için yeni bir risk mi fırsat mı? Anadolu Uluslararası İktisat Kongresinde sunulan bildiri, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir. Erişim adresi: anadolu.edu.tr.
- European Commission, (2019, September 03). Climate Action, Retrieved from https://ec.europa.eu/clima/news/eu-greenhouse-gas-emissions-down_en.
- European Commission (2021a, July 14). Carbon Border Adjustment Mechanism: Questions and Answers, Retrieved from https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/qanda_21_3661.
- European Commission (2021b, July 14). Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council Establishing a Carbon Border Adjustment Mechanism, Retrieved from https://eur- lex.europa.eu/legal-content/EN/TXT/HTML/?uri=CELEX:52021PC0564.
- European Commission (2023). Delivering the European Green Deal. Retrieved from https://commission.europa.eu/strategy-and-policy_en.
- Evrim, İ. E., & Seyhun, Ö. K. (2022). Sınırda karbon düzenleme mekanizması ve Türkiye’nin ihracatına olası etkileri. Ege Stratejik Araştırmalar Dergisi, 13(1), 1–13, http://dx.doi.org/10.18354/esam.1119230.
- Faisal, F., Andiningtyas, E. D., Achmad, T., Haryanto, H., & Meiranto, W. (2018). The content and determinants of greenhouse gas emission disclosure: Evidence from Indonesian companies. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 25(6), 1397–1406, http://dx.doi.org/10.1002/csr.1660.
- Hahn, R., Reimsbach, D., & Schiemann, F. (2015). Organizations, climate change, and transparency: Reviewing the literature on carbon disclosure. Organization & Environment, 28(1), 80–102, http://dx.doi.org/10.1177/1086026615575542.
- Hassan, N. H., Alfan, E., & Sapiei, N. S. (2021). Carbon disclosure: a systematic literature review of determinants. International Journal of Accounting, 6(38), 183–201, Retrieved from https://www.researchgate.net/publication/360004518.
- He, Y., Tang, Q., & Wang, K. (2013). Carbon disclosure, carbon performance, and cost of capital. China Journal of Accounting Studies, 1(3-4), 190–220, http://dx.doi.org/10.1080/21697221.2014.855976.
- Hermawan, A., Aisyah, I. S., Gunardi, A., & Putri, W. Y. (2018). Going green: Determinants of carbon emission disclosure in manufacturing companies in Indonesia. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(1), 55–61, Retrieved from http: www.econjournals.com.
- Jeswani, H. K., Wehrmeyer, W., & Mulugetta, Y. (2008). How warm is the corporate response to climate change? Evidence from Pakistan and the UK. Business Strategy and the Environment, 17(1), 46–60, http://dx.doi.org/10.1002/bse.569.
- Kamu Aydınlatma Platformu (KAP) (2023, Şubat 05). Sektörler. Erişim adresi: https://www.kap.org.tr/tr/Sektorler.
- Kaspereit, T., & Lopatta, K. (2016). The value relevance of SAM's corporate sustainability ranking and GRI sustainability reporting in the European stock markets. Business Ethics: A European Review, 25(1), 1– 24, http://dx.doi.org/10.1111/beer.12079.
- Khan, H. U. R., Khidmat, W. B., Awan, S., Al Hares, O., & Saleem, K. (2022). How do Independent Directors View Carbon Information Disclosure? Evidence From China. Frontiers in Environmental Science, 10, 1–13, http://dx.doi.org/10.3389/fenvs.2022.853590.
- Kılıç, M., & Kuzey, C. (2018). The effect of corporate governance on carbon emission disclosures: Evidence from Turkey. International Journal of Climate Change Strategies and Management, https://doi.org/10.1108/IJCCSM-07-2017-0144.
- Kızıltan, B., & Doğan, D. U. (2021). Çimento sektöründe karbon ayak izlerinin raporlanması amacıyla bir çerçeve önerisi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 18(1), 40–58, Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/cagsbd.
- Krippendorff, K. (2004). Content analysis: An introduction to its methodology. London. Sage Publications:
- Kolk, A., Levy, D., & Pinkse, J. (2008). Corporate responses in an emerging climate regime: The institutionalization and commensuration of carbon disclosure. European Accounting Review, 17(4), 719–745, https://doi.org/10.1080/09638180802489121.
- Lee, S. Y., Park, Y. S., & Klassen, R. D. (2015). Market responses to firms' voluntary climate change information disclosure and carbon communication. Corporate Social Responsibility and Environmental Management, 22(1), 1–12, https://doi.org/10.1002/csr.1321.
- Matsumura, E. M., Prakash, R., & Vera-Muñoz, S. C. (2011). Voluntary disclosures and the firm-value effects of carbon emissions. Manuscript submitted for publication.
- Moneva, J. M., & Cuellar, B. (2009). The value relevance of financial and non-financial environmental reporting. Environmental and Resource Economics, 44, 441–456, https://doi.org/10.1007/s10640-009- 9294-4.
- Saraswati, E., Amalia, R. S., & Herawati, T. (2021). Determinants of carbon emission disclosure in Indonesia manufacturing company. Asian Journal of Economics, Business and Accounting, 21(3), 1–9, https://doi.org/10.9734/AJEBA/2021/v21i330356.
- Stechemesser, K., & Guenther, E. (2012). Carbon accounting: a systematic literature review. Journal of Cleaner Production, 36, 17–38, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2012.02.021.
- Stone P. J., Dunphy D. C., Marshall S. S., & Ogilvie, D. M. (1966). The general inquirer: A computer approach to content analysis. Massachusetts: The M.I.T. Press.
- Şahin, G., Taksim, M. A., & Yitgin, B.(2021). Effects of the European Green Deal on Turkey’s electricity market. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 4(1), 40–58.
- T.C. Cumhurbaşkanlığı Resmi Gazete (2021, Ekim 21). Bazı Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi (Kararname Numarası: 85), Erişim adresi: https://www.resmigazete.gov.tr/fihrist?tarih=2021-10-29.
- T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2021), Çevre ve şehir dergisi. Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/cis/csd/sayi9/.
- T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2022a) Ulusal katkı payı ve uzun dönem stratejisi bilgi dokümanı, dokümanlar - iklim değişikliği başkanlığı. Erişim adresi: iklim.gov.tr.
- T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı (2022b). Emisyon ticaret sistemi nedir? Nasıl çalışır? Erişim adresi: https://webdosya.csb.gov.tr/db/destek/icerikler/full_taslak-20191127113907.pdf.
- T.C. Dışişleri Bakanlığı, (2022a). BM iklim değişikliği çerçeve sözleşmesi. Erişim adresi: https://www.mfa.gov.tr/bm-iklim-degisikligi-cerceve-sozlesmesi.tr.mfa.
- T.C. Dışişleri Bakanlığı, (2022b). Kyoto protokolü. Erişim adresi: https://www.mfa.gov.tr/kyoto- protokolu.tr.mfa.
- T.C. Dışişleri Bakanlığı (2022c). Paris anlaşması. Erişim adresi: https://www.mfa.gov.tr/paris-anlasmasi.tr.mfa.
- T.C. Ticaret Bakanlığı (2021). Yeşil mutabakat eylem planı. Erişim adresi: https://ticaret.gov.tr/data/60f1200013b876eb28421b23/MUTABAKAT%20YE%C5%9E%C4%B0L.pd f
- T.C.Hazine ve Maliye Bakanlığı (2021). Sustainable Finance Framework. Erişim adresi: Republic-of-Turkey- Sustainable-Finance-Framework.pdf (hmb.gov.tr).T.C.Ticaret Bakanlığı (2021). Yeşil mutabakat eylem planı. Erişim adresi:
- The Greenhouse Gas Protocol (2015). A Corporate Accouting and Reporting Standart. Washington: World Resources Institute and World Business Council for Sustainable Development.
- Thinktech (2021). Yeni iklim rejimine doğru: Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye’ye etkileri üzerine bir inceleme, Erişim adresi: https://thinktech.stm.com.tr/tr/yeni-iklim-rejimine-dogru-avrupa-yesil- mutabakati-ve-turkiyeye-etkileri-uzerine-bir-inceleme.
- Türkiye İhracatçılar Meclisi (2022). İhracat Rakamları. Erişim adresi: https://tim.org.tr.
- TÜSİAD (2020). Ekonomik göstergeler merceğinden yeni iklim rejimi. Erişim adresi: https://tusiad.org/tr/yayinlar/raporlar/item/10633-ekonomik-gostergeler-merceginden-yeni-i-klim- rejimi-raporu.
- Velte, P., Stawinoga, M., & Lueg, R. (2020). Carbon performance and disclosure: A systematic review of governance-related determinants and financial consequences. Journal of Cleaner Production, 254, 1– 20, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2020.120063.
- Wegener, M., Labelle, R., & Jerman, L. (2019). Unpacking carbon accounting numbers: A study of the commensurability and comparability of corporate greenhouse gas emission disclosures. Journal of Cleaner Production, 211(20), 652–664, https://doi.org/10.1016/j.jclepro.2018.11.156.
| APA | ENSARİ ALPAY E, Karahan Gökmen M (2023). SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. , 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| Chicago | ENSARİ ALPAY ELİF,Karahan Gökmen Mehpare SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. (2023): 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| MLA | ENSARİ ALPAY ELİF,Karahan Gökmen Mehpare SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. , 2023, ss.970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| AMA | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. . 2023; 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| Vancouver | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. . 2023; 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| IEEE | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M "SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ." , ss.970 - 986, 2023. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| ISNAD | ENSARİ ALPAY, ELİF - Karahan Gökmen, Mehpare. "SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ". (2023), 970-986. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1288775 |
| APA | ENSARİ ALPAY E, Karahan Gökmen M (2023). SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(4), 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| Chicago | ENSARİ ALPAY ELİF,Karahan Gökmen Mehpare SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16, no.4 (2023): 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| MLA | ENSARİ ALPAY ELİF,Karahan Gökmen Mehpare SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.16, no.4, 2023, ss.970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| AMA | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2023; 16(4): 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| Vancouver | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2023; 16(4): 970 - 986. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| IEEE | ENSARİ ALPAY E,Karahan Gökmen M "SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ." Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16, ss.970 - 986, 2023. 10.25287/ohuiibf.1288775 |
| ISNAD | ENSARİ ALPAY, ELİF - Karahan Gökmen, Mehpare. "SINIRDA KARBON DÜZENLEME (SKD) MEKANİZMASI ÇERÇEVESİNDE KARBON SALINIMI AÇIKLAMALARININ İNCELENMESİ". Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16/4 (2023), 970-986. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1288775 |
