Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Yıl: 2021 Cilt: 3 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 126 - 133 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.46413/boneyusbad.859525 İndeks Tarihi: 20-11-2023
Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi
Öz: Amaç: Akılcı olmayan ilaç kullanımı hem birey hem de toplum sağlığı için önemli bir problemdir. Bu çalışma yetişkin bireylerde akılcı ilaç kullanımını ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapılmıştır Gereç ve Yöntem: Çalışma tanımlayıcı tipte yapılmıştır. Çalışmanın örneklemini Türkiye genelinde 18-65 yaş grubunda yer alan 236 yetişkin birey oluşturmuştur. Araştırma verileri online ortamda, Anket Formu ve Akılcı İlaç Kullanım Ölçeği kullanılarak toplanmıştır. Bulgular: Çalışmamızda yetişkin bireylerin %88.1’inin son üç ayda reçetesiz ilaç kullandığı, %43.2’sinin reçete edilen ilacı gereken süreden önce bıraktığı saptanmıştır. En sık kullanılan reçetesiz ilaçlar analjezikler (%98.6), vitaminler (%33.7), soğuk algınlığı ilaçlarıdır (%29.8). Bireylerin akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeylerinin yaş, medeni durum, eğitim durumu, yaşanılan yer, çocuk varlığı, sağlık eğitimi alma durumlarına göre istatistiksel olarak anlamlı farklılık gösterdiği saptanmıştır (p<0.05). Sonuç: Yetişkin bireylerin çoğunda akılcı ilaç kullanımı bilgi düzeyleri yeterli olmakla birlikte, reçetesiz ilaç kullanım oranları ve ilacı önerilen süreden önce bırakma oranları yüksektir. Akılcı ilaç kullanımı konusunda toplum farkındalığını artırıcı girişimlerin ve eğitimlerin planlanması önerilmektedir.
Anahtar Kelime: Rational Drug Use in Adults and Determination of Affecting Factors
Öz: Aim: Irrational drug use is an important problem for both individual and public health. This study was conducted to determine the rational drug use in adults and the factors affecting it. Materials and Methods: The study was conducted in descriptive type. The sample of the study, the 18-65 age group in Turkey are located in 236 adult individuals. Research data were collected online using the Questionnaire Form and the Rational Drug Use Scale. Results: In our study, it was found that 88.1% of the adult individuals used non-prescription drugs in the last three months, and 43.2% of them quit the prescribed drug before the required time. The most commonly used non-prescription drugs were listed as analgesics (98.6%), vitamins (33.7%), and cold medicines (29.8%). It was found that individuals' level of knowledge of rational drug use differed significantly according to their age, marital status, educational status, place of residence, presence of children, and health education (p<0.05). Conclusion: Although the knowledge level of rational drug use is sufficient in most of the adult individuals, non-prescription drug use rates and rates of discontinuation of the drug before the recommended time. are high. It is recommended to provide trainings on rational drug use and to implement initiatives to increase public awareness.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Auta, A., Omale, S., Folorunsho, T. J., David, S., Bnawat, S. B. (2012). Medicine vendors: selfmedication practices and medicine knowledge. North American Journal of Medical Sciences, 4 (1), 24-28. doi: 10.4103/1947-2714.92899
- Aydın, B., Gelal, A. (2012). Akılcı ilaç kullanımı: Yaygınlaştırılması ve tıp eğitiminin rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 26 (1), 57-63.
- Beggi, B., Aşık, Z. (2019). Aile hekimliği polikliniğine başvuran hastaların akılcı ilaç kullanımı yönünden değerlendirilmesi. Ankara Medical Journal, (1), 251-260. doi: 10.17098/amj.582021
- Bilgili, N., Karatay, G. (2005). Sait yazıcı sağlık ocağı bölgesinde yaşayan bireylerin ilaç tüketimi ile ilgili bazı uygulamalarının belirlenmesi. Hacettepe Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 12 (1), 39-48.
- Dağtekin, G., Demirtaş, Z., Alaiye, M., Sağlan, R., Önsüz, M. F., Işıklı, B., … Metintaş, S. (2018). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuran erişkinlerin akılcı ilaç kullanım tutum ve davranışları. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Halk Sağlığı Dergisi, 3 (1),12-23.
- Demirtaş, Z., Dağtekin, G., Sağlan, R., Alaiye, M., Önsüz, M. F., Işıklı, B., … Metintaş, S. (2018). Akılcı ilaç kullanımı ölçeği geçerlilik ve güvenilirliği. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 3 (3), 37-46.
- Ekici, M., Kururtcu, Ş., Uysal, B. (2019). Erişkinlerdeki akılcı ilaç kullanım bilgi düzeyinin ölçülmesi. Journal of Social And Humanities Sciences Research, 6 (32), 179-18.
- Ercan, T., Biçer, D. F. (2019). Tüketicilerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi düzeyleri ve davranışlarını etkileyen faktörlerin değerlendirilmesi: Sivas İli Örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 7 (2), 998-1021. doi: 10.15295/bmij.v7i2.1133
- Hatipoğlu, S., Özyurt, B. C. (2016). Manisa ilindeki bazı aile sağlığı merkezlerinde akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 15 (4), 1-4. doi: 10.5455/pmb.1-1441352977
- Hughes, C.M., McElnay, J.C., Fleming, G.F. (2001). Benefits and risks of self medication. Drug Safety, 24, 1027-37. doi: 10.2165/00002018-200124140-00002
- İpteş, S., Khorshid, L. (2004). Üniversite öğrencilerinin ilaç kullanım durumlarının incelenmesi. Ege Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Dergisi, 20 (1), 97-106.
- İskit, A. B. (2006). Akılcı ilaç kullanımı. Sted., 15 (7), 4-5.
- Karakurt, P., Hacıhasanoğlu, R., Yıldırım, A., Sağlam, R. (2010). Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 9 (5), 505-12.
- Kaya, H., Turan, N., Keskin, Ö., Tencere, Z., Uzun, E., Demir, G., Yılmaz, T. (2015). Üniversite öğrencilerinin akılcı ilaç kullanma davranışları. Journal of Anatolia Nursing and Health Sciences, 18 (1), 35-42.
- Kurt, O., Oğuzöncül, A. F., Deveci, S. E., Pirinçci, E. (2020). Bir sosyal bilimler meslek yüksekokulu öğrencilerinin akılcı ilaç kullanımı konusunda bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (1), 62-72. doi: 10.35232/estudamhsd.553156
- Larson, A. M., Polson, J., Fontana, R. J., Davern, T. J., Lalani, E., Hynan, L. S., … Lee, W. M. (2005). Acetaminophen-induced acute liver failure: results of a United States multi center, prospective study. Hepatology, 42, 1364-72. doi: 10.1002/hep.20948
- Nesepova, G. (2015). Edirne il merkezinde aile sağlığı merkezlerine başvuran hastaların ilaç kullanım davranışlarının araştırılması. Uzmanlık Tezi. Trakya Üniversitesi Tıp Fakültesi. Trakya
- Osema, K. P., Lamikara, A. (2012). A study of prevalence of self medication practice among university students in Southwes¬tern Nigeria. Tropical Journal of Pharmaceutical Research, 11 (4), 683-689. doi: 10.4314/tjpr.v11i4.21
- Pınar, N. (2010). Adana ilindeki insanların ilaç kullanım alışkanlıkları. Uzmanlık Tezi. Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi. Adana.
- Sağır, M., Parlakpınar, H. (2014). Akılcı ilaç kullanımı. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 3 (2), 32-35.
- Saygılı, M., Özer, Ö., Uğurluoğlu, Ö. (2015). Bir kamu hastanesinde hemşirelerin akılcı ilaç kullanımına yönelik bilgi ve davranışlarının değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 8 (3), 162-170.
- Şahingöz, M., Balcı, E. (2013). Hemşirelerin akılcı ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin, 12 (1).
- Şendir, M., Çelik, Z., Güzel, E., Büyükyılmaz, F. (2015). Determination of rational drug use of incoming individuals to family health care centers. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14 (1), p. 15-22. doi: 10.5455/pmb.1-1391505019
- Türkiye Cumhuriyeti Sağlık Bakanlığı Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. (2011). Hekimlerin akılcı reçeteleme yaklaşımı. Araştırma Serisi,8.
- Uğrak, U., Teke, A., Cihangiroğlu, N., Uzuntarla, Y. (2015). Kardiyoloji kliniğinde yatan hastaların akılcı ilaç kullanımı konusundaki tutumları. TAF Preventive Medicine Bulletin, 14 (2), 137-144. doi: 10.5455/pmb1-1405952444
- Vançelik, S., Çalıkoğlu, O., Güraksın, A., Beyhun, E. (2006). Erzurum il merkezindeki erişkinlerin ilaç kullanım davranışları ve ilişkili faktörler. Toplum Hekimliği Bülteni, 25 (2), 33-38.
- World Health Organization (2005). Antimicrobial resistance: a threat to global health security. Rational use of medicines by prescribers and patients, A58/14.
- Yapıcı, G., Balıkçı, S., Uğur, Ö. (2011). Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki tutum ve davranışları. Dicle Tıp Dergisi, 38 (4). doi:10.5798/diclemedj.0921.2011.04.0066
- Yılmaz, M., Kırbıyıkoğlu, F. İ., Ariç, Z., Kurşun, B. (2014). Bir diş hekimliği fakültesi hastanesine başvuran bireylerin akılcı ilaç kullanımlarının belirlenmesi. Erciyes Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 2 (1), 39-47.
| APA | UÇMAN T, UYSAL N (2021). Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. , 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| Chicago | UÇMAN Tuğba,UYSAL NEŞE Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. (2021): 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| MLA | UÇMAN Tuğba,UYSAL NEŞE Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. , 2021, ss.126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| AMA | UÇMAN T,UYSAL N Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. . 2021; 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| Vancouver | UÇMAN T,UYSAL N Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. . 2021; 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| IEEE | UÇMAN T,UYSAL N "Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi." , ss.126 - 133, 2021. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| ISNAD | UÇMAN, Tuğba - UYSAL, NEŞE. "Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi". (2021), 126-133. https://doi.org/10.46413/boneyusbad.859525 |
| APA | UÇMAN T, UYSAL N (2021). Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online), 3(2), 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| Chicago | UÇMAN Tuğba,UYSAL NEŞE Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online) 3, no.2 (2021): 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| MLA | UÇMAN Tuğba,UYSAL NEŞE Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online), vol.3, no.2, 2021, ss.126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| AMA | UÇMAN T,UYSAL N Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online). 2021; 3(2): 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| Vancouver | UÇMAN T,UYSAL N Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online). 2021; 3(2): 126 - 133. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| IEEE | UÇMAN T,UYSAL N "Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi." Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online), 3, ss.126 - 133, 2021. 10.46413/boneyusbad.859525 |
| ISNAD | UÇMAN, Tuğba - UYSAL, NEŞE. "Yetişkin Bireylerde Akılcı İlaç Kullanımı ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi". Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sağlık Bilimleri ve Araştırmaları dergisi (Online) 3/2 (2021), 126-133. https://doi.org/10.46413/boneyusbad.859525 |
