Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

GÖKÇAKAN, Zafer; Gündüz, Bülent; ÇAPRI, BURHAN

Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Burhan ÇAPRİ, (Mersin Üniversitesi, Tarsus Teknik Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Mersin, Türkiye)

Bülent GÜNDÜZ, (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Mersin, Türkiye)

Zafer GÖKÇAKAN (Mersin Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Mersin, Türkiye)

Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi

478 157

Yıl: 2011 Cilt: 40 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 134 - 147 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması

Öz:

Bu çalışmanın amacı, Schaufeli, Martinez, Marques-Pinto, Salanova ve Bakker (2002a) tarafından geliştirilen Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu'nun (MTE-ÖF) Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışmalarını yapmaktır. Araştırmanın çalışma grubu, Mersin Üniversitesi'nin farklı fakülte ve yüksekokullarında okumakta olan 782 üniversite öğrencisinden oluşmaktadır. Ölçeğin yapı geçerliği için yapılan doğrulayıcı faktör analizi sonucunda, 13 maddeden oluşan 3 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Ölçekten elde edilen alt faktörlere ait puanlar arasındaki korelasyonların 0,32 ile 0,83 arasında değiştiği görülmüştür. Madde toplam test korelasyonları hesaplanmış ve alt faktörlerin korelasyon değerlerinin .32 ile .69 arasında değiştiği saptanmıştır. MTE-ÖF'nin ölçüt bağıntılı geçerlik çalışmasında Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu (TÖ-KV) uygulanmış ve bu ölçeğin toplam puanı ile MTE-ÖF'nin alt faktörleri arasındaki korelasyonlar sırasıyla. 51, .45 ve -.38 olarak bulunmuştur. Ölçeğin güvenirliğini belirlemek için hesaplanan Cronbach Alfa iç tutarlı k katsayısı sırasıyla .76, .82 ve .61 olarak bulunurken, test-tekrar test güvenirlik sonuçları ise sırasıyla .76, .74 ve .73 olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelime: geçerlik güvenirlik maslach tükenmişlik envanteri uyarlama

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Öz:

The aim of this study is to investigate on Turkish adaptation of Maslach Burnout Inventory -Student Scale (MBI-SS) which is designed by Scaufeli, Martinez, Marques-Pinto, Salanova and Bakker (2002) and its validity and reliability. The research group of this study is 782 students from different faculties and colleges of Mersin University. For form validity of the scale, confirmatory factor analysis has been made and a form with 3.factors and 13 items has been found. The correlation between the factors and scores vary between 0,32 and 0,83. Item -test correlations have been calculated and it has been found that they vary between 32 and 69. The correlations between MBI - SS and BS - SV have been found .51, .45 and .-38. Cronbach's Alpha coefficient for internal consistency has been found. 76, .82 and .61 and the reliability results of repetition test are .76, .74 and .73.

Anahtar Kelime: maslach burnout inventory adaptation validity reliability

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Altıntaş, E. (1997). Teknik öğretmenlerde tükenmişliği etkileyen bazı faktörler ve yordayıcı değişkenler, IV. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 10-12 Eylül, Eskişehir.
Atlandı, D. (2010). Çağrı merkezi çalışanlarında tükenmişlik ve iş doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Balogun, J. A., Helgemoe, S., Pellegrini, E., ve Hoeberlein, T. (1995). Test-retest reliability of a psychometric instrument designed to measure physical therapy students burnout. Perceptual and Motor Skills, 81, 667-672.
Balogun, J. A., Hoeberlein, T., Schneider, E., ve Katz, J. S. (1996). Academic performance is not a viable determinant of physical therapy students' burnout. Perceptual and Motor Skills, 83, 21-22.
Baysal, A. (1995). Lise ve dengi okul öğretmenlerinde tükenmişliğe etki eden faktörler. Yayınlanmamış Doktora Tezi. DEÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Bentler, P. M. (1990). Comparative fit indexes in structural models. Psychological Bulletin 107,238-246.
Browne, M. W. ve Cudeck, R. (1993). Alternative ways of assessing model fit. In: Bollen, K. A. ve Long, J. S. (Eds.) Testing Structural Equation Models, pp. 136-162. Beverly Hills, CA: Sage.
Chang, E. C., Rand, K. L., ve Strunk, D. P. (2000). Optimism and risk for burnout among working college students: Stress as a mediator. Personality and Individual Differences , 29, 255-263.
Çam, O. (1992). Tükenmişlik envanterinin geçerlik güvenirliğinin araştırılması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları El Kitabı S.155-166.
Çam, O., ve Baysal, A. (1994). İzmir metropolitan alan içinde bulunan yataklı sağlık kurumlarında görev yapan psikiyatrist ve psikologlarda tükenmişlik (burnout) sendromunun incelenmesi, VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, İzmir.
Çapri, B. (2008). Eş tükenmişliğini yordayan değişkenlerin incelenmesi. Doktora Tezi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Mersin.
Ergin, C. (1992). Doktor ve hemşirelerde tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin uyarlanması. VII. Ulusal Psikoloji Kongresi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ergin C. (1996). Maslach tükenmişlik ölçeğinin Türkiye sağlık personeli normları. 3P Dergisi, 4:28-33.
Fimian, M. J., Fastenau, P. A., Tashener, J. H., ve Cross, A. H. (1989). The measure of classroom stress and burnout among gifted and talented students. Psychology in the Schools, 26, 139-153.
Girgin, G. (1995). İlkokul öğretmenlerinde meslekten tükenmişliğin gelişimini etkileyen değişkenlerin analizi ve bir model önerisi. Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Gold,Y., ve Michael, W. B. (1985). Academic self-concept correlates of potential burnout in a sample of first-semester elementary school practice teachers:Aconcurrent validity study. Educational and Psychological Measurement, 45, 909-914.
Gold, Y., Bachelor, P., ve Michael, W. B. (1989). The dimensionality of a modified form of the Maslach Burnout Inventory for university students in a teacher-training program. Educational and Psychological Measurement, 49, 549-561.
Gökçakan, Z., ve Özer, R. (1999). Rehber öğretmenlerde tükenmişlik, Rize Rehberlik Araştırma Merkezi Yayınları, Rize.
Gündüz, B. (2000). Hemşirelerde stresle başaçıkma biçimleri ile tükenmişlikleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
Hu, L., ve Bentler, P. M. (1999). Cutoff criteria for fit indices in covariance structure analysis: Conventional criteria versus new alternatives. Structural Equation Modeling, 1-55.
Hu, Q., ve Schaufeli, W. B. (2009). The factorial validity of the Maslach Burnout Inventory-student survey in China. Psychological Reports, 105, 394-408.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (1981). LISREL V[Computer software]. Chicago, IL: Scientific Software International, Inc.
Jöreskog, K. G., ve Sörbom, D. (1993). Lisrel 8: Structural equation modeling with the SIMPLIS command language. Lincolnwood, IL: Scientific Software International.
Jöreskog, K. G. ve Sörbom, D. (2004). LISREL 8.7 for Windows [Computer software], Lincolnwood, IL: Scientific Software International, Inc.
Kline, R. B. (1998). Principles and practice of structural equation modeling. New York: The Guilford Press.
Kutsal, D. (2009). Lise öğrencilerinin tükenmişliklerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Marsh, H., ve Hocevar, D. (1988) A new, more powerful approach to multitrait-multimethod analyses: Application of second-order confirmatory factor analysis, Journal of Applied Psychology, 73 (1), 107-117.
Maslach, C., ve Jackson, S. E. (1981). The measurement of experienced burnout. Journal of Occupational Behavior, 2, 99-113.
Maslach, C., ve Leiter, M.P. (1997). The truth about burnout: How organizations cause personal stress and what to do about it. San Francisco: Jossey Bass.
Sümer, D. (2005). İnsan kaynakları eğitim fonksiyonunun mesleki tükenmişlik üzerine etkisi ve otomativ yan sanayiinde bir uygulama. Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Steiger, J. H., ve Lind, J. C. (1980). Statistically-based tests for the number of common factors. Paper presented at the annual spring meeting of the psychometric society in Iowa city. May 30.
Tabaehnick, B.G., ve Fidell L.S. (2001) Using multivariate statistics. Needham Heights: Allyn & Bacon.
Tatlıcı, M. (2006). Atletizm antrenörlerinin mesleki tükenmişlik düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Tümkaya, S. (1996). Öğretmenlerdeki tükenmişlik, görülen psikolojik belirtiler ve başa çıkma davranışları. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Çukurova Üniversitesi, Adana.
Tümkaya, S., Çam, S., ve Çavuşoğlu, İ. (2009). Tükenmişlik Ölçeği Kısa Versiyonu'nun Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18 (1), 387-398.
Uslu, M. (1999). Resmi eğitim kurumlarında çalışan psikolojik danışma ve rehberlik uzmanlarının iş doyumu ve tükenmişlik düzeylerinin danışmanların denetim odağı ve bazı değişkenlere göre karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi, Konya.
Yang, H. J. (2004). Factors affecting student burnout and academic achievement in multiple enrolment programs in Taiwan's technical-vocational colleges. International Journal of Educational Development, 24, 283-301.
Yang, H. J., ve Cheng, K. F. (2005). An investigation the factors affecting MIS student burnout in technical-vocational college. Computers in Human Behavior, 21, 917-932.
Zhang, Y., Gan, Y. Q., ve Zhang, Y. W. (2005). The reliability and validity of MBI-SS and academic characteristics affecting burnout. Chinese Journal of Clinical Psychology, 13, 383-385.

APA	ÇAPRI B, Gündüz B, GÖKÇAKAN Z (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 134 - 147.
Chicago	ÇAPRI BURHAN,Gündüz Bülent,GÖKÇAKAN Zafer Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. (2011): 134 - 147.
MLA	ÇAPRI BURHAN,Gündüz Bülent,GÖKÇAKAN Zafer Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. , 2011, ss.134 - 147.
AMA	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2011; 134 - 147.
Vancouver	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. . 2011; 134 - 147.
IEEE	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z "Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması." , ss.134 - 147, 2011.
ISNAD	ÇAPRI, BURHAN vd. "Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması". (2011), 134-147.

APA	ÇAPRI B, Gündüz B, GÖKÇAKAN Z (2011). Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 134 - 147.
Chicago	ÇAPRI BURHAN,Gündüz Bülent,GÖKÇAKAN Zafer Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 40, no.1 (2011): 134 - 147.
MLA	ÇAPRI BURHAN,Gündüz Bülent,GÖKÇAKAN Zafer Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.40, no.1, 2011, ss.134 - 147.
AMA	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 40(1): 134 - 147.
Vancouver	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2011; 40(1): 134 - 147.
IEEE	ÇAPRI B,Gündüz B,GÖKÇAKAN Z "Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması." Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40, ss.134 - 147, 2011.
ISNAD	ÇAPRI, BURHAN vd. "Maslach tükenmişlik envanteri-öğrenci formu'nun (MTÖ-ÖF) Türkçe'ye uyarlanması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması". Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 40/1 (2011), 134-147.