MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ

Yıl: 2023 Cilt: 19 Sayı: 65 Sayfa Aralığı: 52 - 79 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 02-01-2024

MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ

Öz:
1940’lı yılların sonunda Varlık dergisinde yayımlanan bir dizi deneme, genç bir köy öğretmeni olan Mahmut Makal’ı Türkiye’nin gündemine taşıdı. Makal, İç Anadolu’nun bir köyündeki gündelik yaşam izlenimleri nedeniyle İstanbul ve Ankara’daki entelektüel çevrelerin hemen ilgisini çekti. Gözlemleri daha sonra Bizim Köy adıyla 1950’de yayımlandı ve çeyrek yüzyıldan fazla bir süredir devam eden Tek Parti iktidarının sona ermesiyle sonuçlanan ilk şeffaf ulusal seçimlerin arifesine denk geldi. Burada hem sıradan bir İç Anadolu köyündeki yaşam koşullarına hem de erken Cumhuriyet döneminde Kemalizmin temsilcileri tarafından hedeflenen “muasır medeniyet seviyesine ulaşma” idealine bakarak Türkiye’de demokratik düzene geçiş koşullarının bir değerlendirmesini sunmayı amaçlıyorum. Bu bağlamda, köylüler ve köy yaşamı ile çok-partili sisteme geçiş sürecinde karşılaşılan toplumsal sorunlar üzerine bazı değerlendirmelerde bulunarak Bizim Köy’ün ışığında cumhuriyetçilikle köylülük ve Türkiye’deki edebiyatla siyasetin ilişkisini göstermeye gayret ediyorum.
Anahtar Kelime: Mahmut Makal Bizim Köy Kemalizm Cumhuriyetçilik Popülizm Modern Türk Edebiyatı Türkiye'de İslam Türk Modernleşmesi Türk Köylüsü

FAR FROM THE LEVEL OF CONTEMPORARY CIVILIZATION: THE REPUBLICANISM-PEASANTRY RELATIONSHIP IN TÜRKİYE IN THE LIGHT OF MAHMUT MAKAL’S A VILLAGE IN ANATOLIA

Öz:
In late 1940s, a series of essays published in Varlık Journal brought the young teacher Mahmut Makal to the agenda of Türkiye with a kind of sinister fame. Because of his everyday-life impressions in a village in Central Anatolia, Makal attracted the curiosity of intellectual circles in Istanbul and Ankara immediately. His observations were published later in 1950 as Bizim Köy (A Village in Anatolia) and coincided with the eve of the first transparent national elections, which resulted in the end of the One-Party rule that had been in place for more than a quarter of a century. Here I aim at presenting an assessment of the transition towards a democratic order in Türkiye via looking at both the living con- ditions in an ordinary Central Anatolian village and the ideal of “attaining the level of contemporary civilization” aimed at by representatives of Kemalism in the early republican period. In this context, I will make some critical comments on peasants and republicanism as well as the nature of the rela- tionship between politics and literature, and on the collateral, social problems encountered during the transition to a multi-party system in Türkiye.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Ahmad, Feroz. (2007) Demokrasi Sürecinde Türkiye: 1945-1980, çev. Ahmet Fethi, İstanbul: Hil Yayınları.
  • Aksakal, Hasan. (2015) Türk Politik Kültüründe Romantizm, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Anderson, Benedict. (1998), Hayali Cemaatler: Milliyetçiliğin Kökenleri ve Yayılması, çev. İskender Savaşır, İstanbul: Metis Yayınları.
  • Birtek, Faruk & Keyder, Çağlar. (1975) “Agriculture and the State: An Inquiry into Agricultural Differentiation and Political Alliances, The Case of Turkey”, Journal of Peasant Studies 2 (4): 446-467.
  • Brice, W. C. (1954) “Review 177”, Man (54): 115-116.
  • Bostan, Hakan. (2017). “Türkiye’de İç Göçlerin Toplumsal Yapıda Neden Olduğu Değişimler”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi (35): 1-17.
  • Cantek, Levent. (2001) “Köy Manzaraları: Romantizm ve Gerçekçiliğin Dualizmleri”, Toplum ve Bilim (88): 188-200.
  • Cumhuriyet (1950), 30 Nisan. “Mahmud Makal Dün Tahliye Edildi.”
  • Gökalp, Ziya. (1989) Ziya Gökalp Külliyâtı - I: Şiirler ve Halk Masalları, Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
  • Gökalp, Ziya. (1990) Türkçülüğün Esasları, der. Mehmet Kaplan, İstanbul: Kültür Bakanlığı Yayınları. İlk basım: 1918.
  • Heper, Metin. (2010) Türkiye’de Devlet Geleneği, Ankara: Doğu Batı Yayınları, 3.baskı.
  • Kahraman, Hasan Bülent. (2010) Türk Siyasetinin Yapısal Analizi-II, 1920-1960, İstanbul: Agora Kitaplığı.
  • Karaosmanoğlu, Yakup Kadri. (2014) Yaban, İstanbul: İletişim Yayınları, 69.baskı.
  • Karaömerlioğlu, Asım. (1998) “The People’s Houses and the Cult of the Peasant in Turkey”, Middle Eastern Studies 34 (4): 67-91.
  • Karaömerlioğlu, Asım. (2002) “Agrarian Populism as an Ideological Discourse of Interwar Europe”, New Perspectives on Turkey (26): 59-93.
  • Makal, Mahmut. (1957) Bizim Köy, İstanbul: Varlık Yayınları, 6. baskı.
  • Makal, Mahmut. (1991) Bizim Köy, İstanbul: Çağdaş Yayınları, 13. baskı.
  • Makal, Mahmut. (1954) A Village in Anatolia, çev. Sir Wyndham Deedes, sunuş Lewis V. Thomas, ed. Paul Stirling. Londra: Vallentine, Mitchell.
  • Mardin, Şerif. (2010) Türkiye’de Toplum ve Siyaset, İstanbul: İletişim Yayınları, 17. baskı.
  • Planck, Ulrich. (1977) “Türkiye’de Köy Sosyolojisi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 2 (4): 223-240.
  • Seyhan, Azade. (2014) Dünya Edebiyatı Bağlamında Türk Romanı, çev. Erkan Irmak, İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Steiner, Rudolf. (1985) The Renewal of the Social Organism, Hudson, NY: Steiner Books. İlk basım: 1920.
  • Tunaya, Tarık Zafer. (1980) Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları, 4. baskı.
  • Ulus Gazetesi, 3 Mart 1950.
  • Ulus Gazetesi, 4 Nisan 1950.
  • Uslu, Ateş (2016). “Çok Partili Yaşama Dönüş Dönemi (1945-1960): Hür Dünyanın Saflarında”, Gökhan Atılgan, Cenk Saraçoğlu, Ateş Uslu (der.), Osmanlı’dan Günümüze Siyasal Hayat (içinde), İstanbul: Yordam Yayınları, 347-391.
  • Skocpol, Theda. (2004) Devletler ve Toplumsal Devrimler: Fransa, Rusya ve Çin’in Karşılaştırmalı Bir Çözümlemesi, çev. S. Erdem Türközü, Ankara: İmge Kitabevi.
  • Stirling, Paul. (1965) Turkish Village, New York: John Wiley & Sons.
  • Weber, Eugen. (2017) Köylülerden Fransızlara: Fransa Kırsalının Modernleşmesi, 1870-1914, çev. Çağdaş Sümer, Ankara: Heretik Yayıncılık.
  • Weber, Max. (1968) Economy and Society, Cilt I, derleyen ve çeviren Guenther Roth ve Claus Wittich. New York: Bedminister Press.
  • Yıldırmaz, Sinan. (2021) Türkiye’de Köylülüğün Sosyal Tarihi (1945-1960), İstanbul: İletişim Yayınları.
  • Zürcher, Erik J. (2017) Turkey, A Modern History, Londra: I. B. Tauris, 4. baskı.
APA Aksakal H (2023). MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. , 52 - 79.
Chicago Aksakal Hasan MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. (2023): 52 - 79.
MLA Aksakal Hasan MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. , 2023, ss.52 - 79.
AMA Aksakal H MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. . 2023; 52 - 79.
Vancouver Aksakal H MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. . 2023; 52 - 79.
IEEE Aksakal H "MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ." , ss.52 - 79, 2023.
ISNAD Aksakal, Hasan. "MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ". (2023), 52-79.
APA Aksakal H (2023). MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi, 19(65), 52 - 79.
Chicago Aksakal Hasan MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi 19, no.65 (2023): 52 - 79.
MLA Aksakal Hasan MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi, vol.19, no.65, 2023, ss.52 - 79.
AMA Aksakal H MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2023; 19(65): 52 - 79.
Vancouver Aksakal H MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ. Muhafazakar Düşünce Dergisi. 2023; 19(65): 52 - 79.
IEEE Aksakal H "MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ." Muhafazakar Düşünce Dergisi, 19, ss.52 - 79, 2023.
ISNAD Aksakal, Hasan. "MUASIR MEDENİYET SEVİYESİNİN ÇOK UZAĞINDA: MAHMUT MAKAL’IN BİZİM KÖY ADLI ESERİ IŞIĞINDA TÜRKİYE’DE CUMHURİYETÇİLİĞİN KÖYLÜLÜKLE İLİŞKİSİ". Muhafazakar Düşünce Dergisi 19/65 (2023), 52-79.