Yıl: 2023 Cilt: 6 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 983 - 991 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.55666/folklor.1384200 İndeks Tarihi: 02-01-2024

ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER

Öz:
19. yüzyılda dünya genelinde seri üretimin egemen hâle gelmesiyle birlikte, tüketimin de seri hâle getirildiği ve birbirinden oldukça farklı insan gruplarının “tüketim kültürü” etrafında birleştirilmeye çalışıldığı görülür. Bu itibarla sadece metaların değil; edebiyatın, müziğin, sinemanın, resmin, imgelerin, mimarinin veya diğer düşünsel ürünlerin de endüstriyel hâle getirilerek tüketim işlemine dahil edildikleri ve hızla pazara açıldıkları bilinmektedir. Frankfurt Okulu mensuplarından Adorno ve Horkheimer, sanat ve düşünsel ürünlerin özgül ağırlıklarının ticari baskı altında kaybolmasına yol açan bu durumu, “kültür endüstrisi” adıyla olumsuzlamış ve söz konusu endüstrileşmeye karşı sosyal teoride uzun zaman boyunca olumsuz bir bakış açısının hakim olmasına neden olmuşlardır. Ancak bugün gelinen noktada, sağladıkları iş hacmi bakımından ağır sanayi kollarını çoktan geride bırakmış ve her biri büyük bir sektör haline gelmiş olan bu ticarî alanların, “yaratıcı endüstriler” olarak adlandırıldıkları ve başta Batı toplumları olmak üzere gelişmiş ülkelerin hemen her birinin bu endüstrilere büyük yatırımlar yaparak yüksek kârlar elde ettikleri anlaşılmaktadır. Bu çalışma, söz konusu yaratıcı endüstriler üzerine odaklanmakta ve bu endüstrilerin kültürel hayattan beslenmelerine atıf yaparak, Türk kültürel belleği içerisinde büyük bir öneme sahip olan Âşık Veysel’in söz konusu endüstriler tarafından ne şekilde işlenebileceği üzerine birtakım çözüm önerileri sunmaya çalışmaktadır. Bu bakımdan başta müzik, edebiyat ve tiyatro gibi öz sanat alanlarında; turizm ve sinemada, müze ve sanatsal sergilerde, tasarım, moda, tanıtım, reklamcılık, yazılım ve festivaller gibi farklı yaratıcı endüstriler içerisinde Âşık Veysel ve onun kültürel mirasının etkili bir şekilde kullanılabileceği ve bu suretle “artı değer” üretilerek hem kültür hayatımız için bir kilometre taşı olan Veysel’in mirasının yaşatılabileceği hem de sürdürülebilir kalkınmanın sağlanabileceği gösterilmeye çalışılmıştır. Ayrıca vefatının 50. yılında UNESCO Anma ve Kutlama Yıl Dönümleri Programı’na alınan ve Türk kültür hayatı için önemli bir figür olarak karşımıza çıkan Âşık Veysel Şatıroğlu’nun sadece folklor ve Türkoloji için değil aynı zamanda pek çok farklı disiplin ve alan açısından büyük bir kaynak olduğu gösterilmeye çalışılmıştır.
Anahtar Kelime: Âşık Veysel yaratıcı endüstriler kültür endüstrisi kültür ekonomisi folklor.

AŞIK VEYSEL AND CREATIVE INDUSTRIES

Öz:
In the 19th century, as mass production became dominant throughout the world, it was observed that consumption was also serialised and quite different groups of people were tried to be united around the "culture of consumption". In a globalised world, instead of a traditional, homogeneous human profile that sees itself as emotionally connected to other members of society, an increasingly industrialised human perception that exhibits "materialistic" characteristics by eliminating the central values in life has been tried to be placed; thus, a cultural environment called "mass culture" has been created.In this respect, it is known that not only commodities, but also literature, music, cinema, painting, images, architecture or other intellectual products were industrialised and included in the consumption process and rapidly opened to the market. Adorno and Horkheimer, members of the Frankfurt School, negated this situation, which led to the loss of the specific weight of artistic and intellectual products under commercial pressure, under the name of "culture industry" and caused a negative perspective to prevail in social theory for a long time against this industrialisation. However, at the point reached today, it is understood that these commercial areas, which have long surpassed heavy industries in terms of the volume of business they provide and each of which has become a large sector, are called "creative industries" and almost all developed countries, especially Western societies, make large investments in these industries and earn high profits. In this respect, this study focuses on these creative industries and by referring to the fact that these industries feed on cultural life, it tries to offer some solutions on how these industries can process Âşık Veysel, who has a great importance in Turkish cultural memory. In this respect, it has been tried to be shown that Âşık Veysel and his cultural heritage can be used effectively in different creative industries such as music, literature and theatre, tourism and cinema, museums and artistic exhibitions, design, fashion, promotion, advertising, software and festivals, and thus, by producing "surplus value", Veysel's legacy, which is a milestone for our cultural life, can be kept alive and sustainable development can be achieved. In addition, it has been tried to show that Âşık Veysel Şatıroğlu, who was included in the UNESCO Commemoration and Celebration Anniversaries Programme on the 50th anniversary of his death and who appears as an important figure for Turkish cultural life, is a great resource not only for folklore and Turkology but also for many different disciplines and fields.
Anahtar Kelime: Âşık Veysel creative industries culture industry cultural economy folklore.

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • ADORNO, T. ve HORKHEIMER, M. (2010). Ayrınlanmanın Diyalektiği, (Çev. Nihat Ülner-Elif Öztarhan Karadoğan). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
  • ALKAN, E. (2001). Âşık Veysel’den Nükteler. İstanbul: Pencere Yayınları.
  • ALPTEKİN, A. B. (2009). Âşık Veysel. Ankara: Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları.
  • BAKİLER, Y. B. (2007). Âşık Veysel. İstanbul: Türk Edebiyatı Vakfı Yayınları.
  • BAUMAN, Z. (2012). Küreselleşme (Toplumsal Sonuçları). (Çev. Abdullah Yılmaz), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • BİNYAZAR, A. (TY). Uzun İnce Bir Yolda Âşık Veysel. İstanbul: Tel Yayınları.
  • GREFE, C. vd. (2003). ATTAC: Küreselleşmeyi Eleştirenler Ne İstiyorlar?. İstanbul: Çitlembik Yayınları.
  • GÜNAY, U. (1993). “Âşık Veysel ve Âşık Tarzı Şiir Geleneği”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1, 21-42.
  • JAMESON, F. (2008). Postmodernizm ya da Geç Kapitalizmin Kültürel Mantığı. (Çev. Nuri Plümer ve Abdülkadir Gölcü), Ankara: Nirengi Kitap.
  • KAYA, D. (2002). “Âşık Veysel’in Şiirlerinde Yöresel Kelimeler ve Deyimler”. Türk Dili, S. 607, 258-262.
  • OĞUZ, M. Ö. (2002). Küreselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi. Ankara: Akçağ Yayınevi.
  • OĞUZ, M. Ö. (2009). Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık.
  • OĞUZ, M. Ö. vd. (2012). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı. Ankara: Grafiker Yaynları.
  • OĞUZCAN, Ü. Yaşar (1991). Âşık Veysel – Dostlar Beni Hatırlasın. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım.
  • ONGUR, H. Övünç (2011). Tüketim Toplumu, Nevrotik Kültür ve Dövüş Kulübü. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
  • ÖZDEMİR, N. (2012). Kültür Ekonomisi ve Yönetimi (Seçki). Ankara: Hacettepe Yayıncılık.
  • PELVANOĞLU, E. (2007). “Merkezdeki Çevrenin Müziği; Bir Ulusal Kalıt Adayı: Pentagram”. Millî Folklor, Y. 19, S. 75, 55-59.
  • İnternet Kaynakları
  • URL-1: https://globalmusicreport.ifpi.org/ (Erişim 31.10.2023).
  • URL-2: https://www.statista.com/statistics/271856/global-box-office-revenue/ (Erişim 31.10.2023).
  • URL-3: https://sinema.ktb.gov.tr/TR44750/turkiye39desinema.html (Erişim 31.10.2023).
APA Tunç E, Çelik A (2023). ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. , 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
Chicago Tunç Emrah,Çelik Adil ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. (2023): 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
MLA Tunç Emrah,Çelik Adil ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. , 2023, ss.983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
AMA Tunç E,Çelik A ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. . 2023; 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
Vancouver Tunç E,Çelik A ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. . 2023; 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
IEEE Tunç E,Çelik A "ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER." , ss.983 - 991, 2023. 10.55666/folklor.1384200
ISNAD Tunç, Emrah - Çelik, Adil. "ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER". (2023), 983-991. https://doi.org/10.55666/folklor.1384200
APA Tunç E, Çelik A (2023). ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. Folklor akademi dergisi (Online), 6(3), 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
Chicago Tunç Emrah,Çelik Adil ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. Folklor akademi dergisi (Online) 6, no.3 (2023): 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
MLA Tunç Emrah,Çelik Adil ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. Folklor akademi dergisi (Online), vol.6, no.3, 2023, ss.983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
AMA Tunç E,Çelik A ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. Folklor akademi dergisi (Online). 2023; 6(3): 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
Vancouver Tunç E,Çelik A ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER. Folklor akademi dergisi (Online). 2023; 6(3): 983 - 991. 10.55666/folklor.1384200
IEEE Tunç E,Çelik A "ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER." Folklor akademi dergisi (Online), 6, ss.983 - 991, 2023. 10.55666/folklor.1384200
ISNAD Tunç, Emrah - Çelik, Adil. "ÂŞIK VEYSEL ve YARATICI ENDÜSTRİLER". Folklor akademi dergisi (Online) 6/3 (2023), 983-991. https://doi.org/10.55666/folklor.1384200