Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi

Nagihan AKSOY,
Mehmet İVRENDİ (Pamukkale Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Denizli, Türkiye)
Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi
16 5
Yıl: 2023 Cilt: 19 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 385 - 408 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 04-01-2024

Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi

Öz:
Bu çalışmanın temel amacı Türkiye’de para politikası uygulamalarının (araçlarının) etkisinin hangi kanallardan ekonominin reel sektörlerine aktarıldığını ve ekonomide bir para politikası şoku meydana geldiğinde reel sektörlerin ne yönde ve oranda bu şoktan etkilendiğini araştırmaktır. Literatürde para politikasının makroekonomik değişkenler üzerindeki etkisini konu alan birçok çalışma bulunmakla birlikte para politikası etkisinin sektörler arası farklılığı, bu farklılığın büyüklüğü ve temel nedenlerini konu alan sınırlı sayıda çalışma mevcuttur. Türkiye’de parasal aktarım mekanizmasının 4 kanalının da aynı anda sektörler üzerinde analiz eden benzer bir çalışmaya rastlanmamıştır. Bu çalışmada literatürden farklı olarak 2011:01-2019:12 dönemine ait aylık veriler kullanılarak, parasal aktarım mekanizmasının beklenti, faiz, kredi ve döviz kuru kanallarının sanayi, hizmet ve inşaat sektörü üzerindeki etkisi VAR (Vektör Otoregresif) yöntemi ile incelenmiştir. Çalışmadan elde edilen bulgulardan ilki parasal aktarım mekanizması kanallarının etkinliğinin sektörlere göre farklılık gösterdiğidir. İkinci bulgu sanayi sektöründe dört kanalında işlediği, hizmet sektöründe kredi ve döviz kuru, inşaat sektöründe ise beklenti ve döviz kuru kanalının işlediği yönündedir. Ayrıca üç sektörde dört parasal aktarım kanallarından ortak olarak yalnızca döviz kuru kanalının çalıştığı dolayısıyla reel ekonomiye en fazla etki eden kanalın döviz kuru kanalı olduğu görülmüştür.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • Aklan, N. ve Nargeleçekenler, M. (2008), Para Politikalarının Banka Kredi Kanalı Üzerindeki Etkileri, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, (39), 109-132.
  • Alam, T. ve Waheed, M. (2006), Sectoral Effects of Monetary Policy: Evidence from Pakistan, The Pakistan Development Review, 45(4), 1103-1115.
  • Arnold, I. J.M. ve Vrught, E.B. (2002), Regional Effects of Monetary Policy in the Netherlands, International Journal of Business and Economics, 1(2), 123-134.
  • Arslan, B.G. ve Ergeç, E.H. (2011), Türkiye Ekonomisinde Para Politikasının Sektörel Etkileri, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 89–103.
  • Bai, J., Carvalho, D. ve Phillips, G. M. (2018), The impact of bank credit on labor reallocation and aggregate industry productivity, The Journal of Finance, 73(6), 2787-2836.
  • Baydur, M. C., (2007), Yükselen Reel Faizler Türkiye’de Toplam Talebi Arttırır, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44 (508), 14-20.
  • Bernanke, B.S., ve Gertler, M. (1995), Inside the black box: The credit channel of monetary policy transmission, Journal of Economic Perspectives, 9(4), 27–48.
  • Bilgili, Y. (2020), Karşılaştırmalı iktisat okulları, Makro İktisadın Esasları (16.Baskı), İstanbul: .4T Yayınları.
  • Bocutoğlu, E. (2012), Krizin Makro İktisadından Makro İktisadın Krizine: Eleştirel Bir Değerlendirme, Tartışma Metni, 2012/106.
  • Butzen, P., Fuss, C., Vermeulen, P. ve Worms, A. (2001), The interest rate and credit channel in Belgium: an investigation with micro-level firm data, ECB Working Paper, 107.
  • Cengiz, V. (2008), Keynesyen Ve Monetarist Görüşte Parasal Aktarım Mekanizması: Bir Karşılaştırma, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(1), 116-127.
  • Cengiz, V. ve Öruç, E. (2018), Para Politikasının Etkilerinde Sektörel Asimetriler: Türkiye İçin VAR Analizi, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 55(635), 51-64.
  • Çankaya, S. (2013), Konut fiyatları ve makroekonomik faktörler arası ilişkiye global bakış, Maliye Finans Yazıları, 27(100), 143-154.
  • Davras, G. M. ve Aktel, M. (2018), 2015-2016 Krizinin Türkiye Turizmine Yansımaları, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 9(21), 27-38.
  • Dedola, L. ve Lippi, F. (2005), The Monetary Transmission Mechanism: Evidence from the Industries of Five OECD Countries, European Economic Review, 49(6), 1543-1569.
  • Demirci, N. S. (2017), İmalat sanayi sektöründe üretim ve banka kredileri ilişkisi: Türkiye için eşbütünleşme ve nedensellik analizi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 35-61.
  • Dickey, D.A. ve Fuller, W.A. (1981), Likelihood ratio statistics for autoregressive time series with a unit root, Econometrica, 49(1), 1057-1072.
  • Doğanalp, N. (2022), Parasal Aktarım Mekanizması Kanallarından Faiz ve Kredi Kanalının VAR Yöntemiyle İncelenmesi: Türkiye Örneği, Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, (33), 138-144.
  • Enders, W. ( 2004), Applied Econometric Time Series “2th ed”, New York (US): University of Alabama.
  • Enders, W. (2015), Applied econometric time series fourth edition, New York (US): University of Alabama.
  • Ersin, İ., ve Ergeç, D. E. H. (2022), Parasal Aktarım Kanalları Üzerine Ampirik Çalışmalar, İstanbul Medeniyet Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü İktisat Anabilim Dalı İktisat Bilim Dalı, Doktora Tezi.
  • Ganley, J. ve Salmon, C. (1997), The Industrial Impact of Monetary Policy Shocks: Some Stylised Facts, Bank of England Working Paper, 68.
  • Goodhart, C. ve Hofmann, B. (2008), House prices, money, credit, and the macroeconomy, Oxford Review Of Economic Policy, 24(1), 180-205.
  • Greenwood, J. ve Jovanovic, B. (1990), Financial development, growth, and the distribution of income, Journal of Political Economy, 98,1076-1107.
  • Gregorıo J. D. ve Guidoti, P. E. (1995), Financial development and economic growth, World Development, 23(3), 433-448.
  • Hayo, B. ve Uhlenbrock, B. (1999), Industry Effects of Monetary Policy in Germany, ZEI Working Paper B 14, 1-31.
  • Ibrahim, M. H. (2005), Sectoral Effects of Monetary Policy: Evidence from Malaysia, Asian Economic Journal, 19(1), 83-102.
  • Jansen, W. J. ve Nahuis, N. J. (2003), The stock market and consumer confidence: European evidence, Economics letters, 79(1), 89-98.
  • Kabir, A. (2022), Monetary policy impact on private sector performance in Nigeria, Journal of Economics and Allied Research, 7(3), 1-12.
  • Karaçor, Z. ve Gerçeker, M. (2012), Reel Döviz Kuru Ve Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği (2003-2010), Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 12(23), 289-312.
  • Keynes, J. M. (1936), The General Theory of Employment, Interest and Money, London; Macmillan.
  • Kılınç, N. Ş., & Kılınç, E. C. (2020), Türkiye’de banka kredi kanalının etkinliği, Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 22(2), 418-431.
  • King, R. G. ve Levine, R. (1993), Finance and growth: Schumpeter might be right, The Quarterly Journal of Economics, 108(3), 717-737.
  • Koop, G., Pesaran, M. H. ve Potter, S. M. (1996), Impulse response analysis in nonlinear multivariate models, Journal of econometrics, 74(1), 119-147.
  • Kumar, S. S. ve Rao, D. T. (2018), Is monetary policy symmetrical in its effect on sectoral output?, Economics. Management and Financial Markets, 13(1), 11–31.
  • Kundak, S. (2018), Türkiye’de imalat sanayinin ithalata bağımlılığının analizi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
  • Lanne, M. ve Nyberg, H. (2016), Generalized forecast error variance decomposition for linear and nonlinear multivariate models, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 78(4), 595-603.
  • Lee, J. ve Strazicich, M. C. (2003), Minimum Lagrange multiplier unit root test with two structural breaks, Review of economics and statistics, 85(4), 1082-1089.
  • Leitão, N.C. (2012), Bank Credit and Economic Growth: A Dynamic Panel Data Analysis, The Economic Research Guardian, 2(2), 256-267.
  • Lopes, F. (1998), The Transmission Mechanism Of Monetary Policy In A Stabilization Economy: Note on the Case of Brazil, Bank of International Settlement Policy Papers, 3, 65-73.
  • Loría, E. ve Brito, L. (2004), Is the consumer confidence index a sound predictor of the private demand in the United States?, Estudios de economía aplicada, 22(3), 795-809.
  • Mandal, A. ve Mccollum, J. (2013), Consumer confidence and the unemployment rate in New York State: A panel study, New York Economic Review, 44(1), 3-19.
  • Matsusaka, J. G. ve Sbordone, A. M. (1995), Consumer confidence and economic fluctuations, Economic Inquiry, 33(2), 296-318.
  • Mercan, D., & Canbay, Ş. (2020). Türkiye'de Parasal Aktarım Mekanizmalarından Kredi Kanalı İşliyor Mu?, Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(1), 137-146.
  • Mishkin, F. S. (2000), Para Teorisi ve Politikası, (çev. Şıklar, İ., Çakmak, A. ve Yavuz, S.) İstanbul: Bilim Teknik Yayınevi.
  • Mishkin, F. S. (2018), Makroekonomi politika ve uygulama, (Editör: S. Sezgin ve M. Şentürk)(2nd Edition), Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Nampewo, D., Munyambonera, E. ve Lwanga, M. M. (2013), Sectoral effects of monetary policy in Uganda, Journal of Empirical Economics, 1(2), 43-58.
  • Nas, Ş. (2021), Türkiye Ekonomisinde Sektörel Üretimin İthal Ara Girdi Bağımlılığı, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1), 22-38.
  • Nwosa, P.I. ve Saıbu, M.O. (2012), The Monetary Transmission Mechanism in Nigeria: A sectoral Output Analysis, International Journal of Economics and Finance, 4 (1), 204-212.
  • Okay, G. (2010), Mortgage sistemi ve mortgage kredilerinin gelişimini etkileyen faktörlerin analizi: Türkiye örneği, Marmara Üniversitesi Yayınları, 784.
  • Omowonuola, O. O., & Temidayo, A. (2022), Further insights on monetary transmission mechanism in Nigeria, Journal of Economics and International Finance, 14(2), 11-22.
  • Orji, A., Ekeocha, D. O., Ogbuabor, J. E., & Anthony-Orji, O. I. (2022), Monetary policy channels, sectoral outputs and sustainable growth in the ECOWAS region: a rigorous analysis and implications for policy, Economia, 23(1), 105-122.
  • Patrick, H. T. (1966), Financial development and economic growth in underdeveloped countries, Economic Development and Cultural Change, 14(2), 174-189.
  • Paul, P. (2020), The time-varying effect of monetary policy on asset prices, Review of Economics and Statistics, 102(4), 690-704.
  • Paya, M. M. (2001), Makro iktisat, İstanbul: Filiz Kitabevi.
  • Peersman, G. ve Smets, F. (2005), The İndustry Effects Of Monetary Policy İn The Euro Area, The Economic Journal, 115(503), 319-342.
  • Peker, O. (2008), Reel Döviz Kurunun Ticaret Dengesi Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 22(2): 33- 43.
  • Pellenyi, G. (2012), The sectoral effects of monetary policy in Hungary: A structural factor analysis, MNB Working Papers, No. 2012/1, Magyar Nemzeti Bank, Budapest.
  • Pesaran, H. H. ve Shin, Y. (1998), Generalized impulse response analysis in linear multivariate models, Economics letters, 58(1), 17-29.
  • Rodrıguez, F. C. J. ve Marrero, D. P. (2008), Industry Effects of Monetary Policy in Spain, Regional Studies, 42(3), 375- 384.
  • Rouwendal, J. ve Longhi, S. (2008), The effect of consumers' expectations in a booming housing market: space-time patterns in the Netherlands, 1999–2000, Housing Studies, 23(2), 291-317.
  • Sayım, F. ve Aydın, V. (2011), Hizmet sektörü özellikleri ve sistematik olmayan risklerin sektör menkul kıymetleri ile etkileşimine dair teorik bir çalışma, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (29), 245-262.
  • Sevüktekin, M. ve Çınar, M. (2017), Ekonometrik Zaman Serisi Analizi: EViews Uygulamalı, Bursa: Dora Yayınevi.
  • Seyidoğlu, H. (2003), Uluslararası Finans, İstanbul: Güzem Can Yayınları.
  • Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2005), Türkiye'nin İhracat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yöntemi İle Eşbütünleşme Analizi, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 6(1), 144-152.
  • Taşseven, Ö. ve Yılmaz, N. (2022), Finansal Gelişme Göstergeleri İle Ekonomik Büyüme İlişkisi: Türkiye Örneği, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 23(1), 105-125.
  • Taylor, J. (1995), The Monetary Transmission Mechanism: an Empirical Framework, Journal of Economic Perspectives, 9, 11-26.
  • Thangavelu, S. M. ve Beng Jıunn, A. (2004), Financial development and economic growth in Australia: An empirical analysis, Empirical Economics, 29(2), 247-260.
  • Tuna, K. ve Bektaş, H. (2013), Kredi hacminin ekonomik büyüme üzerindeki rolünün incelenmesi: Türkiye örneği, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 5(9), 139-150.
  • Tunç, H., Kaya, M. ve Kırbaş, H. (2019), Uluslararası taşımacılığın gelişiminde döviz kurunun etkisi: Türkiye örneği, Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(2), 55-65.
  • Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2013), Parasal Aktarım Mekanizması, Erişim tarihi: 30.04.2022, https://www.tcmb.gov.tr
  • Türkiye İstatistik Kurumu, (2022), “Ciro Endeksleri Metaverisi”, Erişim: 19.05.2022. https://data.tuik.gov.tr/Search/Search?text=ciro%20endeksleri
  • Türkiye İstatistik Kurumu, (2022), “Tüketici Eğilim İstatistikleri Ve Tüketici Güven Endeksi Metaverisi”, Erişim: 19.05.2022, https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=ekonomik-guven-117&dil=1
  • Unal, S. (2021), Döviz Kuru Ve Faiz Oranlarının Sektör Bazında Hisse Senedi Getirilerine Etkileri: Borsa İstanbul Örneği, Muhasebe Bilim Dünyası Dergisi, 23(3), 495-511.
  • Yaşar, G. ve Ceylan, S. (2020), Tüketici Güven Endeksi ile Gayri Safi Yurtiçi Hasıla İlişkisi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (44), 343-353.
  • Yıldırım, C. (2016). Tüketici Fiyat Endeksi ile Faiz Orani İlişkisinin Ekonometrik Bir İncelemesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(2), 431-445.
  • Yılmaz, K. S., & Yücememiş, B. T. (2022), Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Faiz Politikalarının Konut Talebine Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz, Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 43, 13-38.
  • Zivot, E. ve Andrews, D. W. K. (1992), Further Evidence on the Great Crash, the Oil-Price Shock, and the Unit-Root Hypothesis, Journal of Business & Economic Statistics, 10(3), 251-270.
APA Aksoy N, İVRENDİ M (2023). Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. , 385 - 408.
Chicago Aksoy Nagihan,İVRENDİ Mehmet Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. (2023): 385 - 408.
MLA Aksoy Nagihan,İVRENDİ Mehmet Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. , 2023, ss.385 - 408.
AMA Aksoy N,İVRENDİ M Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. . 2023; 385 - 408.
Vancouver Aksoy N,İVRENDİ M Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. . 2023; 385 - 408.
IEEE Aksoy N,İVRENDİ M "Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi." , ss.385 - 408, 2023.
ISNAD Aksoy, Nagihan - İVRENDİ, Mehmet. "Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi". (2023), 385-408.
APA Aksoy N, İVRENDİ M (2023). Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19(2), 385 - 408.
Chicago Aksoy Nagihan,İVRENDİ Mehmet Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 19, no.2 (2023): 385 - 408.
MLA Aksoy Nagihan,İVRENDİ Mehmet Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, vol.19, no.2, 2023, ss.385 - 408.
AMA Aksoy N,İVRENDİ M Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2023; 19(2): 385 - 408.
Vancouver Aksoy N,İVRENDİ M Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2023; 19(2): 385 - 408.
IEEE Aksoy N,İVRENDİ M "Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi." Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 19, ss.385 - 408, 2023.
ISNAD Aksoy, Nagihan - İVRENDİ, Mehmet. "Türkiye’de Para Politikasının Reel Sektörler Üzerindeki Etkisi". Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi 19/2 (2023), 385-408.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
23-05-2024 16:9

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları