Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi
Yıl: 2011 Cilt: 12 Sayı: 91 Sayfa Aralığı: 150 - 156 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi
Öz: Bu yazıda, halk kültürünün bir parçası olan halk tıbbının dinsel-büyüsel kökenli pratiklerinin genel bir değerlendirmesi yapılmıştır. Dinsel ve büyüsel uygulamaların bir bölümü, farklı yerli topluluklardan örneklerle karşılaştırmalı bir bakış açısıyla değerlendirilmiştir. Bu çalışmada, yazılı kaynaklarda çeşitli şekillerde sınıflandırılmış olan halk tıbbının din ve büyü alanına giren uygulamaları, Anadolu'dan örneklerle açıklanmıştır. Halk tıbbının kökenlerinin daha iyi anlaşılmasında, alandaki ilk araştırmaların büyük katkıları olduğunu vurgulamak gerekir. Buradan hareketle halk tıbbına köken oluşturan çeşitli uygulamalar yerli topluluklarda yapılmış etnografik araştırma örnekleriyle karşılaştırılmış; din ve büyü kapsamında değerlendirilen bu pratikler de "büyü-dinsel yaklaşım" temelinde tartışılmıştır. Makale, halk tıbbı ve modern tıp kavramlarının karşılaştırmasıyla başlayarak; teşhisten tedaviye uzanan süreçte hastalıkların nedeni olarak algılandığı ve bu nedenle halk tıbbına köken oluşturduğu iddaasıyla din ve büyü alanına giren iyileştirme pratiklerinin genel bir analizini yapmaktadır. Yerli toplumlardan günümüze uzanan ve "halk tıbbı" adı verilen sağlık uygulamaları temelde doğaüstü ile ilişkilidir. Yine kültürden kültüre farklılıklar mevcut olsa bile, geleneksel halk hekimliği alanı hastalıkların tedavisinde "büyü" ve "din" temel alanı çerçevesinde iş görmektedir.
Anahtar Kelime: Konular:
Origins of folk medicine: the relationship of religion and magic from diagnosis to treatment
Öz: In this paper, there is a general evaluation covering the religious and magical practices of the folk medicine which is a part of folk culture. A part from the applications considering religion and magic is discussed with a comparative view by giving examples from various native societies. In this study, the applications of religion and medicine related field of folk medicine that is classified in various forms in written sources are explained by mentioning examples from Anatolia. It is important to emphasize that the earlier research studies have important contributions in the means of understanding the origins of folk medicine. From this point, various applications which have been the basic sources for folk medicine are compared with the examples of ethnographic researches that conducted with native societies; the practices that are evaluated in the means of religion and magic are discussed in the basis of "magico-religious approach". Article starts with the comparison of folk medicine and modern medicine concepts; in the rest of the article, a general analysis of the treatment practices in the field of religion and magic is conducted by depending on the claim that in the ongoing period from diagnosis to treatment they are perceived as the reason of the illnesses and as being the source of folk medicine. The health applications that continued from the native societies to today's approaches and which are named as "folk medicine" are related with supernatural fundamentally. Although there are differences among cultures, the field of traditional folk medicine is functional in the treatment of the illnesses at the basis of "magic" and "religion".
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Acıpayamlı, Orhan. "Acıpayam'da Halk Hekimliği", Antropoloji Dergisi. sayı:ll, Ankara: Üniversitesi Basımevi, 1982.
- Burton, John, "Sağlık Eğitimi ve Toplumların Kültürü" (çev. B. Bengisu), Halk Sağlığı Bilimi ve Uygulaması. Cilt: 1, yayın no: 45. Ankara: Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Hıfzısıhha Okulu Yayınları, (1970): 276-285.
- E. E. Evans-Pritchard, Witchcraft, Oracles and Magic Among the Azande. Oxford: Clarendon Press. 1937 (1963).
- Erginer, Gürbüz. "Anadolu'da Batıl İnanmalar ve Büyü", Elemterefiş-Anadolu'da Büyü ve İnanışlar, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları (2003): 50-61.
- Örnek, Sedat Veyis, 100 Soruda İlkellerde Din Büyü, Sanat, Efsane. İstanbul: Gerçek Yayınevi, 1995.
- Özsan, Gül, "Geleneksel ve Modern Tıp Üzerine". Toplumbilim, Sayı: 13. İstanbul: İletişim Yayınlan, 2001.
- Rivers, William H. R. Tıp, Büyü ve Din (Çev. İ. Enis Köksaldı), İstanbul: Epsilon Yayınevi. 2004 (1924).
- Yoder, Don. "Halk Tıbbı", Folklora Doğru, (Çev. Sibel Yoğurtçuoğlu, Ayfer Gülüm), İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü, (43) (1975): 23-31.
| APA | KAPLAN M (2011). Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. , 150 - 156. |
| Chicago | KAPLAN Melike Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. (2011): 150 - 156. |
| MLA | KAPLAN Melike Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. , 2011, ss.150 - 156. |
| AMA | KAPLAN M Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. . 2011; 150 - 156. |
| Vancouver | KAPLAN M Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. . 2011; 150 - 156. |
| IEEE | KAPLAN M "Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi." , ss.150 - 156, 2011. |
| ISNAD | KAPLAN, Melike. "Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi". (2011), 150-156. |
| APA | KAPLAN M (2011). Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi, 12(91), 150 - 156. |
| Chicago | KAPLAN Melike Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi 12, no.91 (2011): 150 - 156. |
| MLA | KAPLAN Melike Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi, vol.12, no.91, 2011, ss.150 - 156. |
| AMA | KAPLAN M Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi. 2011; 12(91): 150 - 156. |
| Vancouver | KAPLAN M Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi. Milli Folklor Dergisi. 2011; 12(91): 150 - 156. |
| IEEE | KAPLAN M "Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi." Milli Folklor Dergisi, 12, ss.150 - 156, 2011. |
| ISNAD | KAPLAN, Melike. "Halk tıbbının kökenleri: teşhisten tedaviye din ve büyü ilişkisi". Milli Folklor Dergisi 12/91 (2011), 150-156. |
