TY  - JOUR
TI  - 1777-1841 Tarihli Sivas Şer‛iyye Sicillerine Göre Alacak Verecek İlişkilerinde Gurema Usulü
AB  - Şehir tarihleri yazarken ana kaynaklardan istifade etmek, en sağlıklı veriye ulaşmak için önemlidir. Osmanlı arşiv kayıtları içerisinde bulunan şeri‛yye sicilleri de bu kaynaklar arasında yer alır. Siciller toplumun hafızasıdır. Mahkemeye intikal eden siyasi, sosyal, ekonomik anlamdaki yazışmaların kayıt altına alındığı önemli veriler bu sicillerde bulunur. Bu çalışma Sivas Şer‛iyye sicillerinde bulunan ve 1777-1841 yıllarını kapsayan, altmış yıla ait yirmi bir adet sicil defterinde bulunan alacak-verecek ilişkilerinde gurema usulü borç ödemeyle ilgili belgelerin analizidir. Gurema usulü; ölen kişinin borçlarının, bırakmış olduğu terekesinin satılması suretiyle ödenmesi anlamına gelmektedir. Osmanlı devletinin bu süreçte içerisinde bulunduğu siyasî ve ekonomik sıkıntıları toplumu da etkilemiştir. İnsanların borçlanması ekonomik sıkıntılardan kısa süreli de olsa bir kurtuluş aracıdır. Sicil kayıtlarında bulunan ve kişiler vefat ettikten sonra geride bıraktığı mirasın hukuki durumunu gösteren tereke/muhallefat kayıtları bize şahsın maddi gücünü, toplumsal profilini göstermektedir. İncelenen kayıtlarda devlet görevlisi, esnaf, reaya, ehl-i seyfden oluşan geniş yelpazeyi içerisine alan gurema kayıtlarını rastlamaktayız. Kişi borçsuz vefat etmiş ise miras vereseler arasında taksim edilir, borcu varsa gurema usulü ile malları satılarak alacaklılar arasında taksimata gidilirdi. Borç kayıtları Osmanlı toplumunda birlikte yaşam kültürünün önemli verilerini bize sunmaktadır. Borç kayıtlarındaki farklı dini ve etnik yapıya sahip fertlerin birbirleriyle yardımlaşmada din ve millet farkı gözetmediklerini görmekteyiz. Gurema usulüyle varislere herhangi bir maddî külfet getirmeden terekeden geriye kalan meblağla mümkün olan en uygun şekilde borçlarının ödenmesi sağlanmış oluyordu.
AU  - Yücel, Abubekir Sıddık
DO  - 10.20486/imad.1322270
PY  - 2023
JO  - İslam Medeniyeti Araştırmaları Dergisi
VL  - 8
IS  - 2
SN  - 2149-0872
SP  - 92
EP  - 120
DB  - TRDizin
UR  - http://search/yayin/detay/1218672
ER  -