Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”
Yıl: 2023 Cilt: 43 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1837 - 1864 Metin Dili: İngilizce DOI: 10.17152/gefad.1375360 İndeks Tarihi: 09-01-2024
Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”
Öz: Education, as a social phenomenon, interacts with political, social, cultural and economic factors that shape society. Education plays an important role in integrating new generations into society by contributing to the cultural and political norms of the society. At this point, the political socialization function of education comes to the fore. Political socialization refers to the process of directing individuals to participation in political processes and adoption of the political culture of a society. This process involves the individual learning and internalizing the political values, beliefs, norms and behaviours of the society through his/her family, school, media and other social environments, starting from childhood. In the current study, within the context of the political socialization function of education, the book “Toplumbilim” written by Necmettin Sadak and used as one of the high school sociology textbooks of the Republican Era, was analyzed by focusing on the issues of family, women and religion. As a result of the analysis, it was determined that the book was used as a tool of ideological indoctrination.
Anahtar Kelime: İdeolojik Sosyoloji Öğretiminde Aile, Kadın ve Din: Necmettin Sadak’ın Toplumbilim Kitabı Üzerine Bir İçerik Analizi
Öz: Toplumsal bir olgu olarak eğitim toplumu şekillendiren siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik faktörlerle etkileşim içindedir. Eğitim bir toplumun kültürel ve siyasal normlarına katkıda bulunarak yeni nesillerin topluma entegre olmasında önemli bir rol oynar. Bu noktada, eğitimin siyasal toplumsallaştırma işlevi ön plana çıkmaktadır. Siyasal toplumsallaştırma, bireylerin siyasi süreçlere katılmaya yönlendirilmesi ve bir toplumun siyasi kültürünü benimseme sürecidir. Bu süreç, bireyin çocukluktan itibaren ailesi, okulu, medya ve diğer sosyal çevreler aracılığıyla toplumun politik değerlerini, inançlarını, normlarını ve davranışlarını öğrenerek içselleştirmesini kapsar. Bu çalışmada, eğitimin siyasal toplumsallaştırma işlevi bağlamında, Cumhuriyet Dönemi’nin lise sosyoloji ders kitapları arasında yer alan ve Necmettin Sadak tarafından yazılan Toplumbilim kitabı aile, kadın ve din konuları merkeze alınarak analiz edilmiştir. Analiz sonucunda, kitabın adeta bir ideolojik endoktrinasyon aracı olarak kullanıldığı tespit edilmiştir.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
- Anık, M. (2005). Eğitimde yenileşme ve Türkiye’de lise sosyoloji ders kitapları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Anık, M. (2008). Lise sosyoloji ders kitapları üzerine eleştirel bir değerlendirme. Sosyoloji Dergisi, 3(16), 145-191.
- Biçer, B. (2017). Etik ve estetik değer kazanımlarının felsefe dersi öğretim materyalleri ve öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi. DPÜ Eğitim Bilimleri Enstitüsü Dergisi (EBDER), 1(1), 86-95.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
- Çetin, H. (2001). Devlet, ideoloji ve eğitim. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25(2), 201-211.
- Çetin, H. (2007). Modernleşme krizi. Ankara: Orion Yayınevi.
- Demircioğlu, A. & Duman, E. Z. (2013). 1935 ve 2009 felsefe öğretim programlarına göre yazılmış ders kitaplarındaki çeşitli felsefe kavramlarının karşılaştırılması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 271-277.
- Duman, E. Z. & Başerer, D. (2017). Cumhuriyet Dönemi ortaöğretim mantık ders kitaplarında biyoloji teorileri ve pozitivizm etkileri. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(3), 267-286.
- Duman, E. Z. & Küçükşabanoğlu, Ö. (2017). 2009 mantık dersi öğretim programına göre yazılan mantık ders kitaplarında örtük müfredat. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 6(1), 19-25.
- Duman, E. Z. & Üstündağ, İ. (2018). Ortaöğretim düzeyindeki mantık terimlerinin eski ve yeni kullanımlarına ilişkin bir değerlendirme. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 531-556.
- Duman, E. Z. (2018). Cumhuriyetten günümüze ortaöğretim mantık dersi öğretim programlarının değerlendirilmesi ve içerik önerisi. Turkish Studies, 13(7), 601- 622.
- İnal, K. (1996). Eğitimde ideolojik boyut. Ankara: Doruk Yayınları.
- İnal, K. (2004). Eğitim ve iktidar; Türkiye’de ders kitaplarında demokratik ve milliyetçi eğilimler. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- İnuğur, M. N. (1993). Basın ve yayın tarihi. İstanbul: Der Yayınları.
- Manav, F., & Zabun, B. (2017). Ortaöğretim sosyoloji öğretiminde Nasreddin Hoca fıkralarından yararlanma. Turkish Studies, 12(18), 557-576.
- McLaren, A. (1981). Revolution and education in late nineteenth century France: the early career of Paul Robin. History of Education Quaterly, 21(3), 317-335.
- Özyürek, M. (2015). Sosyolog ve gazeteci yönüyle Necmettin Sadık Sadak. Atatürk Dergisi, 4(2), 82-97.
- Parlak, İ. (2005). Türkiye’de eğitim-ideoloji ilişkisi: erken cumhuriyet dönemi tarih ve yurt bilgisi ders kitapları üzerinde bir inceleme. (Yayımlanmamış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
- Sadak, N. (1948). Toplumbilim (Sosyoloji). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- Sain, K., & Zabun, B. (2018). Cumhuriyet Dönemi lise sosyoloji ders kitaplarında Türkçü yaklaşım: Mehmet İzzet: İçtimaiyet. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 7(21), 723-737.
- Sain, K., Zabun, B., & Berber, Ş. (2019). Cumhuriyetin ilk yıllarında millet kavramının sosyolojik öğretimi: Mehmet İzzet-Necmettin Sadak. Atlas International Refreeded Journal on Social Sciences, 5(21), 550-557.
- Şimşek, U., Küçük, B., & Topkaya, Y. (2012). Cumhuriyet dönemi eğitim politikalarının ideolojik temelleri. Turkish Studies- Internetional Periodical for The Literature and History of Turkish or Turkic, 7(4), 2809-2823
- Tok, M. (2019). Cumhuriyetin Yurttaş İnşa Projesinde Lise Sosyoloji Ders Kitaplarının Etkisi (1923-1938). (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
- Türkkahraman, M. (2000). Türkiye’de siyasal sosyalleşme ve siyasal sembolizm. İstanbul: Birey Yayıncılık.
- Uyar, H. (2001). Necmettin Sadık Sadak. M. Ö. Alkan (Ed.), Modern Türkiye’de siyasi düşünce Kemalizm içinde (s. 102-112). İstanbul: İletişim Yayınları.
- Wiborg, S. (2000). Political and cultural nationalism in education: the ideas of Rousseau and Herder concerning national education. Comparative Education, 36(2), 235- 243.
- Yakut, K., & Sağun, P. Y. (2010, Ekim). Gazeteci Necmettin Sadık Sadak’ın düşünce dünyası. Tercüman-ı Ahval’in 150. Yılında İstanbul’da Fikir Gazeteciliği Sempozyumu’nda sunulmuş bildiri, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
- Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
- Zabun, B. & Berber, Ş. (2019). İdeolojik sosyoloji öğretimi: Halk Fırkası programı doğrultusunda yazılan ilk ders kitabı (Necmettin Sadak). International Socaial Mentality and Researcher Thinkers Journal, 5(21), 1072-1080.
- Zabun, B. (2002). Türkiye’de ortaöğretimde sosyoloji öğretimi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
- Zabun, B. (2012). Türkiye’de sosyoloji dersi öğretim programlarının amaç ve içeriklerinin toplumsal değişmeye paralel olarak değişimi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(1), 157-170.
- Zabun, B. (2013). Türkiye’de sosyoloji öğretimi üzerine kapsamlı ilk çözümleme: Hilmi Ziya Ülken. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33(1), 31-50.
- Zabun, B. (2018). Ortaöğretim sosyoloji dersi öğretim programlarında din kurumu- laiklik ve ders kitaplarına yansımaları. Anadolu Kültürel Araştırmalar Dergisi, 2(8), 34-45.
| APA | SAİN K, Zabun B (2023). Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. , 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| Chicago | SAİN Kadir,Zabun Beyhan Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. (2023): 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| MLA | SAİN Kadir,Zabun Beyhan Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. , 2023, ss.1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| AMA | SAİN K,Zabun B Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. . 2023; 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| Vancouver | SAİN K,Zabun B Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. . 2023; 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| IEEE | SAİN K,Zabun B "Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”." , ss.1837 - 1864, 2023. 10.17152/gefad.1375360 |
| ISNAD | SAİN, Kadir - Zabun, Beyhan. "Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”". (2023), 1837-1864. https://doi.org/10.17152/gefad.1375360 |
| APA | SAİN K, Zabun B (2023). Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(3), 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| Chicago | SAİN Kadir,Zabun Beyhan Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 43, no.3 (2023): 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| MLA | SAİN Kadir,Zabun Beyhan Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, vol.43, no.3, 2023, ss.1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| AMA | SAİN K,Zabun B Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 43(3): 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| Vancouver | SAİN K,Zabun B Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. 2023; 43(3): 1837 - 1864. 10.17152/gefad.1375360 |
| IEEE | SAİN K,Zabun B "Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”." Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43, ss.1837 - 1864, 2023. 10.17152/gefad.1375360 |
| ISNAD | SAİN, Kadir - Zabun, Beyhan. "Family, Women and Religion in the Teaching of Ideological Sociology: A Content Analysis of Necmettin Sadak’s Book “Toplumbilim”". Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi 43/3 (2023), 1837-1864. https://doi.org/10.17152/gefad.1375360 |
