Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz
Yıl: 2024 Cilt: 11 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 27 - 40 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.29224/insanveinsan.1368996 İndeks Tarihi: 08-02-2024
Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz
Öz: Kalkınma kavramı, özellikle gelişmekte olan ülkeler için, salt ekonomik gelişmeyi içerecek şekilde daraltılamayacak kadar önemli bir kavramdır. Son yıllarda yapılan çalışmalar sürdürülebilir ekonomik gelişme için insani gelişmeye odaklanılması gerektiği sonucuna ulaşmıştır. Kalkınmayı etkileyen faktörlerin ve ilişkilerin belirlenmesi, sürdürülebilir kalkınma hedefine ulaşmak isteyen ülkelerin sorunlarına ışık tutması ve çözüm yolu önermesi açısından önem arz etmektedir. Bu çalışmada kalkınmanın iki boyutu olan ekonomik kalkınma ve insani kalkınma arasındaki ilişkiler incelenmiştir. 1990-2021 yılları arasındaki 32 yılı kapsayan çalışmanın insani kalkınmayı temsil eden bağımlı değişkeleri Yaşam Süresi (YS), Eğitim Süresi (ES) ve Cinsiyet Eşitsizliği Endeksi (CEE)’dir. Ekonomik kalkınmayı temsil eden değişken ise Kişi Başına Gayrı Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)’dır. Veriler homojenlik, yatay kesit bağımlılığı, birim kök sınamalarına tabi tutulduktan sonra Westerlund Panel Eşbütünleşme Testi ile ekonomik kalkınma- insani kalkınma ilişkileri araştırılmıştır. Test sonuçlarına göre YS ile GSYİH arasındaki ilişki istatistiksel olarak anlamsız bulunurken, ES ve CEE ile GSYİH arasındaki ilişki ise %95 güven aralığında (p<.05) istatistiksel olarak anlamlıdır.
Anahtar Kelime: The Relationship between Economic Development and Human Development: An Empirical Analysis on Fragile Five Countries
Öz: The concept of development, especially for developing countries, is too important a concept to be narrowed down to include only economic development. Recent literature have concluded that should be focused on human development for sustainable economic development. Determining the factors and relationships affecting development is important in terms of shedding light on the problems of countries that want to achieve sustainable development goal and suggesting solutions. In this study, the relations between two dimensions of development, economic development and human development, were examined. The dependent variables of the study, which covers 32 years between 1990 and 2021, representing human development are Life Expectancy (YS), Education Period (ES) and Gender Inequality Index (CEE). The variable representing economic development is Gross Domestic Product (GDP) per capita. After the data were subjected to homogeneity, cross-section dependence, and unit root tests, economic development- human development relations were investigated with the Westerlund Panel Cointegration Test. According to the test results, the relationship between YS and GDP is statistically insignificant, while the ES and CEE's relationship with GDP is statistically significant at the 95% confidence interval (p<.05).
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Appiah M., Amoasi R., ve Frowne, D. I. (2019). Human development and its effects on economic growth and development. International Research Journal of Business Studies, 12(2), 101-109. https://doi.org/10.21632/irjbs.12.2.101-109
- Asghar, N., Awan, A., ve Rehman, H. U. (2012). Human capital and economic growth in Pakistan: A cointegration and causality analysis. International Journal of Economics and Finance, 4(4), 135-147. https://doi.org/10.5539/ijef.v4n4p135
- Baltagi, B. H., ve Peseran, M. H. (2007). Heterogeneity and cross section dependence in panel data models: Theory and applications introduction. Journal of Applied Econometrics, 22, 229-293. https://doi.org/10.1002/jae.955
- Breusch, T., ve Pagan, A. (1980). The Lagrange Multiplier test and its application to model specification in econometrics. Review of Economic Studies, 47, 239-253. https://doi.org/10.2307/2297111
- Chikalipah, S., ve Makina, D. (2019). Economic growth and human development: Evidence from Zambia. Sustainable Development, 27(6), https://doi.org/1023-1033.0.1002/sd.1953
- Costantini, V., ve Monni, S. (2008). Environment, human development and economic growth. Ecological Economics, 4, 867-880. https://doi.org/10.1016/j.ecolecon.2007.05.011
- Dina, A. O. (2020). Inter-relationship between economic development and human development analytical study of selected Arab countries. Utopía y Praxis Latinoamericana, 25(1), 85-94. https://www.redalyc.org/articulo.oa?id=2796 3086009
- Gaye, A., Klugman, J., Kovacevic, M., Twigg, S., ve Zambrano, E. (2010). Human development research paper; Measuring key disparities in human development: The gender inequality index. UNDP. https://hdr.undp.org/system/files/documents/hdrp201046pdf.pdf
- Girón, A., ve Kazemikhasragh, A. (2022). Gender equality and economic growth in Asia and Africa: Empirical analysis of developing and least developed countries. Journal of the Knowledge Economy, 31(2), 1433-1443. https://doi.org/10.1007/s13132-021-00782-1
- Güloğlu, B., ve Ivrendi, M. (2010). Output fluctuations: Transitory or permanent? The case of Latin America. Applied Economics Letters, 17, 381–386. https://doi.org/10.1007/s13132-021-00782-1
- Gümüş, E. (2020). OECD ülkelerinde insani gelişme ve finansal gelişme endeksleri ile sigortacılık prim üretimleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 149-172. https://doi.org/10.31454/usb.722105
- Kao, C. (1999). Spurious regression and residual-based tests for cointegration in panel data. Journal of Econometrics, 90, 1-44.
- Önder, F. (2022). Finansal gelişme ile ekonomik büyüme ilişkisi: Kırılgan beşli ülkeleri üzerine ampirik bir analiz. Journal of Economics and Research, 3(2), 36-48. https://doi.org/10.53280/jer.1158496
- Pedroni, P. (2004). Panel cointegration: Asymptotic and finite sample properties of pooled time series tests with an application to the PPP hypothesis. Econometric Theory, 20(3), 597-625. https://doi.org/10.1017/S0266466604203073
- Persyn, D., ve Westerlund, J. (2008). Error-correction–based cointegration tests for panel data. The Stata Journal, 2, 232-241. https://doi.org/10.1177/1536867X 080080020
- Pesaran, M. H. (2004). General diagnostic tests for cross section dependence in panels. Cambridge Working Papers in Economics, no: 0435.
- Pesaran, M. H. (2007). A simple panel unit root test in the presence of cross-section dependence. Journal of Applied Econometrics, 2, 265-312. https://doi.org/ 10.1002/jae.951
- Pesaran, M. H., Ullah, A., ve Yamagata, T. (2008). A bias-adjusted LM test of error cross-section independence. The Econometrics Journal, 11(1), 105-127. https://doi.org/10.1111/j.1368-423X.2007.00227.x
- Pesaran, M. H., ve Yamagata, T. (2008). Testing slope homogeneity in large panels. Journal of Econometrics, 142(1), 50-93. https://doi.org/10.1016/j.jeconom.2007.05.010
- Ranis, G. (2004). Human development and economic growth. Social Science Research. https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=551662
- Srivastava, S., ve Talwar, S. (2020). Decrypting the dependency relationship between the triad of foreign direct investment, economic growth and human development. Journal of Developing Areas, 54(2), 1-14. https://doi.org/10.1353/jda.2020.0012
- Suri, T., Boozer, M. A., Ranis, G., ve Stewart, F. (2011). Paths to success: The relationship between human development and economic growth. World Development, 39(4), 506-522. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2010.08.020
- Swamy, P. (1970). Efficient inference in a random coefficient regression model. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 311-323. https://doi.org/ 10.2307/1913012
- Tatoğlu, F. Y. (2012). İleri panel veri analizi: Stata uygulamalı. Beta Yayınevi.
- UNDP. (2018). Human development index and its components. https://hdr.undp. org/system/files/documents/hditablepdf.pdf
- Westerlund, J. (2007). Testing for error correction in panel data. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 69(6), 709-748. https://doi.org/10.1111/j1468-0084.2007.00477.x
| APA | Gönüllü O (2024). Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. , 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| Chicago | Gönüllü Ozan Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. (2024): 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| MLA | Gönüllü Ozan Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. , 2024, ss.27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| AMA | Gönüllü O Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. . 2024; 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| Vancouver | Gönüllü O Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. . 2024; 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| IEEE | Gönüllü O "Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz." , ss.27 - 40, 2024. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| ISNAD | Gönüllü, Ozan. "Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz". (2024), 27-40. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1368996 |
| APA | Gönüllü O (2024). Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. İnsan ve İnsan, 11(37), 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| Chicago | Gönüllü Ozan Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. İnsan ve İnsan 11, no.37 (2024): 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| MLA | Gönüllü Ozan Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. İnsan ve İnsan, vol.11, no.37, 2024, ss.27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| AMA | Gönüllü O Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. İnsan ve İnsan. 2024; 11(37): 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| Vancouver | Gönüllü O Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz. İnsan ve İnsan. 2024; 11(37): 27 - 40. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| IEEE | Gönüllü O "Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz." İnsan ve İnsan, 11, ss.27 - 40, 2024. 10.29224/insanveinsan.1368996 |
| ISNAD | Gönüllü, Ozan. "Ekonomik Kalkınma ve İnsani Kalkınma İlişkisi: Kırılgan Beşli Ülkeleri Üzerine Ampirik Bir Analiz". İnsan ve İnsan 11/37 (2024), 27-40. https://doi.org/10.29224/insanveinsan.1368996 |
