HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu

Öz:

İnsan immün yetmezlik virüsü [human immunodeficiency virus (HIV)]/kazanılmış immün yetmezlik sendromu [acquired immune deficiency syndrome (AIDS)], tüm yaş gruplarındaki bireylerin hem beklenen yaşam süresini hem de genel yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyen kritik bir küresel halk sağlığı sorunudur. HIV enfeksiyonunun manzarası, etkin kombine antiretroviral tedavilerin (ART) kullanılmaya başlanması nedeniyle son yıllarda önemli ölçüde değişmiştir. HIV tedavisi için birinci basamak ART rejimlerinin temel bileşenlerinden biri, bir nükleozid HIV ters transkriptaz inhibitörü olan abakavirdir. Abakavir viral replikasyonu baskılamada ve hastalığı yönetmede etkili olsa da HLA-B*57:01 pozitif hastalarda yaşamı tehdit eden aşırı duyarlılık reaksiyonunun ortaya çıkma potansiyeli nedeniyle klinik faydası gölgelenmektedir. Ülkemizde HIV-1 ile enfekte hastalarda HLA-B*57:01 prevalansı ile ilgili çeşitli merkezlerden elde edilen lokal veriler mevcuttur. Bu çalışmada, ülkemizin birçok bölgesinde takip ve tedavisi yapılan HIV ile enfekte hastalarda HLA-B*57:01 genotipinin prevalansını belirlemek amaçlanmıştır. Bu çalışma, 01.01.2019-31.07.2022 tarihleri arasında HIV-1 ile enfekte tanısı alan 18 yaş ve üzerindeki hastaların verilerinden oluşan retrospektif bir çalışmadır. Katılımcıların yaş, cinsiyet, doğum yeri, hastalığın bulaş şekli, ölüm durumları, ilk klinik başvurudaki CD4+ T hücre sayısı ve HIV RNA düzeyleri, HLA-B*57:01 pozitifliği ve kullanılan yöntem, hastalığın klinik evresi, almış oldukları tedavi ile oluşan virolojik yanıt süresi hasta dosyalarından kaydedilmiştir. Toplam 16 merkezden veri toplanmış olup her merkez HLA-B*57:01’i tespit etmek için farklı yöntemler kullanmıştır. Bunlar; diziye özgül oligonükleotit prob hibridizasyon (SSOP), DNA dizi tabanlı tiplendirme (SBT), tekli özgül primer-polimeraz zincir reaksiyonu [single-specific primerpolymerase chain reaction (SSP-PCR)], alele özgül PCR [allele specific-PCR (AS-PCR)] ve kantitatif PCR [quantitative-PCR (Q-PCR)] yöntemleridir. Çalışmaya HIV ile enfekte 523 erkek (%86), 85 (%14) kadın olmak üzere toplam 608 kişi dahil edilmiştir. Hastaların yaş ortalaması 36.9 ± 11.9 (18-73) yıl olarak saptanmıştır. HLA-B*57:01 aleli prevalansı %3.6 (22 hasta) olarak bulunmuştur. HLA-B*57:01 aleli pozitif bulunan hastaların CD4+ T lenfosit sayısı 10 hastada (%45.5) > 500/mm3 olarak saptanırken, HLA-B*57:01 negatif hastalarda ise CD4+ T lenfosit sayısı 216 hastada (%36.9) > 500/mm3 olarak bulunmuştur (p> 0.05). HLA-B*57:01 aleli pozitif bulunan hastalarda tanı anında viral yük daha düşük olarak gözlenmiş ancak istatistiksel olarak anlamlı saptanmamıştır (p> 0.05). Hastaları takip eden merkezlerde farklı tedavi algoritmaları kullanılmakla birlikte HLA-B*57:01 pozitif olan olgularda virolojik yanıt süresinin daha kısa olduğu tespit edilmiştir (p= 0.006). HLA-B*57:01 aleli varlığının her ne kadar aşırı duyarlılıkla olan ilişkisi nedeniyle olumsuz bir etkisi olsa da HIV enfeksiyonunun daha yavaş ilerlemesi ve AIDS gelişme riskinin azalmasıyla olan ilişkisi nedeniyle de ilgi çekmeye devam edecek gibi durmaktadır. Ayrıca “HIV enfeksiyonu tedavisi için abakavir içeren ART rejimi başlamadan önce, hastaların HLA-B*57:01 açısından taranması maliyet etkin midir?” sorusunun cevabı aransa da HIV tedavi rehberleri bu konuda risk altındaki hastaların belirlenmesi için taramayı önermeye devam edecek gibi gözükmektedir.

Anahtar Kelime: HLA-B*57:01 HIV abakavir prevalans

Distribution of the Prevalence of Human Leukocyte Antigen (HLA)-B*57:01 Positivity in HIV-1 Infected Individuals and Its Effects on Treatment: Türkiye Map-Buhasder Working Group

Öz:

Human immunodeficiency virus (HIV)/acquired immundeficiency syndrome (AIDS) is a critical global public health problem that significantly affects both life expectancy and the overall quality of life of in- dividuals in all age groups. The landscape of HIV infection has changed significantly in recent years due to the introduction of effective combination antiretroviral therapies (ART). A key component of first-line ART regimens for HIV treatment is abacavir, a nucleoside HIV reverse transcriptase inhibitor. Although ab- acavir is effective in suppressing viral replication and managing disease, its clinical utility is overshadowed by the potential for life-threatening hypersensitivity reactions in HLA-B*57:01-positive patients. In our country, local data obtained from various centers regarding the prevalence of HLA-B*57:01 in HIV-1-in- fected patients are available. In this study, it was aimed to determine the prevalence of the HLA-B*57:01 genotype in HIV-infected patients who were followed up and treated in many regions of our country. This retrospective study consists of the data of the patients aged 18 years and over diagnosed with HIV-1 infection between 01.01.2019 and 31.07.2022. Age, gender, place of birth, mode of transmission of the disease, death status, CD4+ T cell count and HIV RNA levels at the first clinical presentation, HLA-B*57:01 positivity, and the method used, clinical stage of the disease, virological response time with the treatment they received were recorded from the patient files. Data were collected from 16 centers and each center used different methods to detect HLA-B*57:01. These methods were sequence-specific oligonucleotide probe hybridization (SSOP), DNA sequence-based typing (SBT), single-specific primer-polymerase chain reaction (SSP-PCR), allele-specific PCR (AS-PCR) and quantitative PCR (Q-PCR). A total of 608 HIV-infect- ed individuals, 523 males (86%) and 85 females (14%), were included in the study. The mean age of the patients was 36.9 ± 11.9 (18-73) years. The prevalence of HLA-B*57:01 allele was found to be 3.6% (22 patients). The number of CD4+ T lymphocytes in HLA-B*57:01 allele-positive patients was > 500/ mm3 in 10 patients (45.5%), while the number of CD4+ T lymphocytes in HLA-B*57:01 negative pa- tients was > 500/mm3 in 216 patients (36.9%) (p> 0.05). Viral load at the time of diagnosis was found to be lower in patients with positive HLA-B*57:01 allele but it was not statistically significant (p> 0.05). Although different treatment algorithms were used in the centers following the patients, it was ob- served that the duration of virological response was shorter in HLA-B*57:01 positive patients (p= 0.006). Although the presence of the HLA-B*57:01 allele has a negative impact due to its association with hy- persensitivity, it is likely to continue to attract interest due to its association with slower progression of HIV infection and reduced risk of developing AIDS. In addition, although the answer to the question of whether it is cost-effective to screen patients for HLA-B*57:01 before starting an abacavir-containing ART regimen for the treatment of HIV infection is being sought, it seems that HIV treatment guidelines will continue to recommend screening to identify patients at risk in this regard.

Anahtar Kelime: HLA-B*57:01 HIV abacavir prevalence

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

1. Parashar S, Collins AB, Montaner JS, Hogg RS, Milloy MJ. Reducing rates of preventable HIV/AIDS-associated mortality among people living with HIV who inject drugs. Curr Opin HIV AIDS 2016; 11(5): 507-13. https:// doi.org/10.1097/COH.0000000000000297
2. Lee GQ, McCluskey S, Boum Y 2nd, Hunt PW, Martin JN, Bangsberg DR, et al. Brief report: Should abacavir be a first-line alternative for adults with HIV in sub-saharan Africa? J Acquir Immune Defic Syndr 2017; 76(2): 188-92. https://doi.org/10.1097/QAI.0000000000001487
3. Mounzer K, Hsu R, Fusco JS, Brunet L, Henegar CE, Vannappagari V, et al. HLA-B*57:01 screening and hypersensitivity reaction to abacavir between 1999 and 2016 in the OPERA® observational database: A cohort study. AIDS Res Ther 2019; 16(1): 1. https://doi.org/10.1186/s12981-019-0217-3
4. Clay PG. The abacavir hypersensitivity reaction: A review. Clin Ther 2002; 24(10): 1502-14. https://doi. org/10.1016/S0149-2918(02)80057-1
5. UK Collaborative HIV Cohort Study Steering Committee. HLA B*57:01 status, disease progression, and response to antiretroviral therapy. AIDS 2013; 27(16): 2587-92. https://doi.org/10.1097/01. aids.0000432613.95455.71
6. Carrington M, O’Brien SJ. The influence of HLA genotype on AIDS. Annu Rev Med 2003; 54: 535-51. https://doi.org/10.1146/annurev.med.54.101601.152346
7. Dominguez-Molina B, Tarancon-Diez L, Hua S, Abad-Molina C, Rodriguez-Gallego E, Machmach K, et al. HLA-B*57 and IFNL4-related polymorphisms are associated with protection against HIV-1 disease progression in controllers. Clin Infect Dis 2017; 64(5): 621-8. https://doi.org/10.1093/cid/ciw833
8. Adland E, Paioni P, Thobakgale C, Laker L, Mori L, Muenchhoff M, et al. Discordant impact of HLA on viral replicative capacity and disease progression in pediatric and adult HIV infection. PLoS Pathog 2015; 11(6): e1004954. https://doi.org/10.1371/journal.ppat.1004954
9. Martínez Buitrago E, Oñate JM, García-Goez JF, Álvarez J, Lenis W, Sañudo LM, et al. HLA-B*57:01 allele prevalence in treatment-naïve HIV-infected patients from Colombia. BMC Infect Dis 2019; 19(1): 793. https:// doi.org/10.1186/s12879-019-4415-3
10. Panel on antiretroviral guidelines for adults and adolescents. Guidelines for the use of antiretroviral agents in HIV-1-infected adults and adolescents. Department of Health and Human Services. Available from: https:// aidsinfo.nih.gov/contentfiles/lvguidelines/adultandadolescentgl.pdf (Accessed date: 17.09.2023).
11. Deveci A, Çoban AY, Durupınar B. HIV ile enfekte hastalarda insan lökosit antijeni (HLA)-B*57:01 prevalansı. Mikrobiyol Bul 2016; 50(4): 544-51. https://doi.org/10.5578/mb.29179
12. İnan D, Sayan M, Deveci A, Uçar F. HLA-B*57:01 allele prevalence in Turkish HIV-infected patients and the value of real-time PCR allele testing compared with sequence specific primer technique. HIV Glasgow 2018, 28-31 October 2018, Glasgow, UK. JIAS 2018; 21: 184. https://doi.org/10.1002/jia2.25187
13. Güleç R, Kurtulmuş M, Arslan F, Özyılmaz B, Köse Ş. HLA-B variations and HLA-B* 57: 01 prevalence in HIV-1 infected Turkish patient. İzmir EAH Tıp Derg 2022; 26(3): 249-54.
14. Adechina AP, Assogba PY, Tchiakpe E, Yessoufou A. Human leukocyte antigen HLA-B*57:01 status in HIV-1 patients developing hypersensitivity reactions in Benin: A pilot study. Research Square; 2023. https://doi. org/10.21203/rs.3.rs-2789743/v1
15. Young B, Squires K, Patel P, Dejesus E, Bellos N, Berger D, et al. First large, multicenter, open-label study utilizing HLA-B*57:01 screening for abacavir hypersensitivity in North America. AIDS 2008; 22(13): 1673-5. https://doi.org/10.1097/QAD.0b013e32830719aa
16. Gautam A, Chakravarty J, Chourasia A, Sharma S, Sarkar T, Das P, et al. Prevalence of HLA-B* 57: 01 allele in HIV-positive and HIV-negative population of eastern India: An epidemiological study. Clin Epidemiol Glob Health 2022; 18: 101181. https://doi.org/10.1016/j.cegh.2022.101181
17. Çağlayık DY, Aksu B, Sili U, Tigen ET, Karakadıoğlu S, Korten V. HIV ile enfekte hastalarda HLA-B*57: 01 alleli sıklığı. XVIII. Türk Klinik Mikrobiyoloji ve İnfeksiyon Hastalıkları Kongresi, 22-26 Mart 2017, Antalya. Kongre Kitabı, S:100-1, S-018.
18. Prentice HA, Porter TR, Price MA, Cormier E, He D, Farmer PK, et al. HLA-B*57 versus HLA-B*81 in HIV-1 infection: Slow and steady wins the race? J Virol 2013; 87(7): 4043-51. https://doi.org/10.1128/JVI.03302-12
19. Lunardi LW, Bragatte MAS, Vieira GF. The influence of HLA/HIV genetics on the occurrence of elite controllers and a need for therapeutics geotargeting view. Braz J Infect Dis 2021; 25(5): 101619. https://doi. org/10.1016/j.bjid.2021.101619
20. Leszczyszyn-Pynka M, Aksak-Wąs B, Urbańska A, Parczewski M. Protective effect of HLA-B*57:01 and HLA-C -35 genetic variants in HIV-positive caucasians from Northern Poland. PLoS One 2015; 10(6): e0127867. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0127867

APA	BÜYÜKTUNA S, Öksüz C, Tahmaz A, Sarıgül F, Türken M, Gunal O, Topal Ş, Baran A, Sarıkaya B, Çelik Ekinci S, Kaya S, ALKAN S, Altunsoy A, yürük atasoy p, İNAN D, Köse A, Ince N, Senbayrak S, Kaya S, Özgüler M, DİNDAR DEMİRAY E, köse ş (2024). HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. , 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
Chicago	BÜYÜKTUNA SEYİT ALİ,Öksüz Caner,Tahmaz Alper,Sarıgül Figen,Türken Melda,Gunal Ozgur,Topal Şeyma,Baran Ali Irfan,Sarıkaya Burak,Çelik Ekinci Semiha,Kaya Selçuk,ALKAN Sevil,Altunsoy Adalet,yürük atasoy pınar,İNAN DİLARA,Köse Adem,Ince Nevin,Senbayrak Seniha,Kaya Safak,Özgüler Müge,DİNDAR DEMİRAY EMİNE KÜBRA,köse şükran HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. (2024): 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
MLA	BÜYÜKTUNA SEYİT ALİ,Öksüz Caner,Tahmaz Alper,Sarıgül Figen,Türken Melda,Gunal Ozgur,Topal Şeyma,Baran Ali Irfan,Sarıkaya Burak,Çelik Ekinci Semiha,Kaya Selçuk,ALKAN Sevil,Altunsoy Adalet,yürük atasoy pınar,İNAN DİLARA,Köse Adem,Ince Nevin,Senbayrak Seniha,Kaya Safak,Özgüler Müge,DİNDAR DEMİRAY EMİNE KÜBRA,köse şükran HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. , 2024, ss.29 - 38. 10.5578/mb.20249903
AMA	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. . 2024; 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
Vancouver	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. . 2024; 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
IEEE	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş "HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu." , ss.29 - 38, 2024. 10.5578/mb.20249903
ISNAD	BÜYÜKTUNA, SEYİT ALİ vd. "HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu". (2024), 29-38. https://doi.org/10.5578/mb.20249903

APA	BÜYÜKTUNA S, Öksüz C, Tahmaz A, Sarıgül F, Türken M, Gunal O, Topal Ş, Baran A, Sarıkaya B, Çelik Ekinci S, Kaya S, ALKAN S, Altunsoy A, yürük atasoy p, İNAN D, Köse A, Ince N, Senbayrak S, Kaya S, Özgüler M, DİNDAR DEMİRAY E, köse ş (2024). HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. Mikrobiyoloji Bülteni, 58(1), 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
Chicago	BÜYÜKTUNA SEYİT ALİ,Öksüz Caner,Tahmaz Alper,Sarıgül Figen,Türken Melda,Gunal Ozgur,Topal Şeyma,Baran Ali Irfan,Sarıkaya Burak,Çelik Ekinci Semiha,Kaya Selçuk,ALKAN Sevil,Altunsoy Adalet,yürük atasoy pınar,İNAN DİLARA,Köse Adem,Ince Nevin,Senbayrak Seniha,Kaya Safak,Özgüler Müge,DİNDAR DEMİRAY EMİNE KÜBRA,köse şükran HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. Mikrobiyoloji Bülteni 58, no.1 (2024): 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
MLA	BÜYÜKTUNA SEYİT ALİ,Öksüz Caner,Tahmaz Alper,Sarıgül Figen,Türken Melda,Gunal Ozgur,Topal Şeyma,Baran Ali Irfan,Sarıkaya Burak,Çelik Ekinci Semiha,Kaya Selçuk,ALKAN Sevil,Altunsoy Adalet,yürük atasoy pınar,İNAN DİLARA,Köse Adem,Ince Nevin,Senbayrak Seniha,Kaya Safak,Özgüler Müge,DİNDAR DEMİRAY EMİNE KÜBRA,köse şükran HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.58, no.1, 2024, ss.29 - 38. 10.5578/mb.20249903
AMA	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. Mikrobiyoloji Bülteni. 2024; 58(1): 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
Vancouver	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu. Mikrobiyoloji Bülteni. 2024; 58(1): 29 - 38. 10.5578/mb.20249903
IEEE	BÜYÜKTUNA S,Öksüz C,Tahmaz A,Sarıgül F,Türken M,Gunal O,Topal Ş,Baran A,Sarıkaya B,Çelik Ekinci S,Kaya S,ALKAN S,Altunsoy A,yürük atasoy p,İNAN D,Köse A,Ince N,Senbayrak S,Kaya S,Özgüler M,DİNDAR DEMİRAY E,köse ş "HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu." Mikrobiyoloji Bülteni, 58, ss.29 - 38, 2024. 10.5578/mb.20249903
ISNAD	BÜYÜKTUNA, SEYİT ALİ vd. "HIV-1 Enfekte Bireylerde İnsan Lökosit Antijeni (HLA)-B*57:01 Pozitifliği Prevalansının Dağılımı ve Tedavi Üzerine Etkileri: Türkiye Haritası-BUHASDER Çalışma Grubu". Mikrobiyoloji Bülteni 58/1 (2024), 29-38. https://doi.org/10.5578/mb.20249903