Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi
Yıl: 2023 Cilt: 37 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 764 - 779 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33308/26674874.2023373630 İndeks Tarihi: 25-03-2024
Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi
Öz: Bu araştırmada senaryo temelli öğretimin ilkokul öğrencilerinin bilimsel düşünme alışkanlıklarına, fen bilimleri dersi tutumlarına ve akademik başarılarına olan etkisini belirlemek amaçlanmıştır. Araştırmada ön test-son test tek gruplu zayıf deneysel desen kullanılmıştır. 2021-2022 eğitim öğretim yılı içerisinde ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen 22 (8 kız 14 erkek) dördüncü sınıf öğrencisi çalışma grubuna dâhil edilmiştir. Deneysel süreç ilkokul öğrencileriyle 5 hafta, toplamda 10 ders saatini ve her etkinlik sonrasında uygulanan etkinlik formlarını kapsamaktadır. Verilerin analizlerinde aritmetik ortalama, bağımlı gruplar t-testi kullanılmış ve puanlar arasındaki varyanslara göre etki büyüklüğü (etakare [ή 2]) hesaplanmıştır. İlkokul öğrencilerinin senaryo temelli etkinlik süreci boyunca ilk etkinlikten son etkinliğe doğru olan değişimi tek yönlü tekrarlı ölçümler ANOVA (Repeated Measure ANOVA) ve Friedman testi kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma sonunda senaryo temelli öğretim yönteminin ilkokul öğrencilerinin bilimsel düşünme alışkanlık ortalama puanlarını arttırdığı ancak puanlar arası farkın istatiksel olarak anlamlı olmadığı, fen bilimleri dersi tutum ortalama puanlarını arttırdığı ve ön-son test ortalama puanlar arası farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Bununla birlikte senaryo temelli öğretim yöntemi ilkokul öğrencilerinin akademik başarı ortalama puanlarını arttırmış ve ön - son test ortalama puanlar arası farkın istatiksel olarak anlamlı olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Senaryo temelli öğretim süreci boyunca ilkokul öğrencilerinin alternatif ölçme araçlarında yer alan etkinlik formlarından almış oldukları ortalama puanlar da anlamlı şekilde artmıştır. Senaryo temelli öğretim yöntemi fen kavramlarını gerçek yaşam durumlarına uygulamada bir araç olarak kullanabileceğinden ilkokul sürecinde öğretmenler tarafından kullanılması önerilmektedir.
Anahtar Kelime: The Effects of Scenario-based Instruction on Scientific Thinking Habits, Science Lesson Attitudes and Academic Achievement of Primary School Students Words
Öz: This study aimed to determine the effects of scenario-based teaching on the scientific thinking habits, science lesson attitudes and academic achievement of primary school students. In the present research, pretest-posttest single-group weak experimental design was used. In the 2021-2022 academic year, 22 (8 girls, 14 boys) fourth-grade students determined by criterion sampling method were included in the study group. The experimental process included five weeks, 10 lesson hours with primary school students and the activity forms applied after each activity. In data analysis, arithmetic m ean and dependent groups t-test were used, and the effect size (et square [ή 2]) was calculated according to the variances between the scores. The change of primary school students from the first activity to the last activity during the scenario -based activity process was analyzed using one-way repeated measures ANOVA (Repeated Measure ANOVA) and Friedman test. At the end of this research, it was concluded that the scenario-based teaching method increased the scientific thinking habit average scores of primary school students, but the difference between the scores was not statistically significant, it increased the science lesson attitude average scores, and the difference between the pre-posttest average scores was statistically significant. However, the scenario-based teaching method increased the average academic achievement scores of primary school students. It was concluded that the difference between the pre-posttest average scores was statistically significant. During the scenario-based teaching process, the average scores of primary school students from the activity forms in the alternative measurement tools also increased significantly. The scenario-based teaching method is recommended to be used by teachers in the primary school process, as it can be used as a tool in applying science concepts to real-life situations.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Açıkgöz, K. (2007). Aktif öğrenme. Biliş Yayınları.
- Akar, H., & Yadigaroğlu, M. (2021). Fen, teknoloji, mühendislik ve matematik (FETEMM) temelli etkinliklerin 5. sınıf öğrencilerinin madde ve değişim ünitesindeki kavramları günlük yaşamla ilişkilendirmelerine etkisi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(1), 57-81. https://doi.org/10.17556/erziefd.656886
- Akgün, A., Çinici, A., Yıldırım, N., & Köprübaşı, M. (2015). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersi kavramlarını günlük hayata transfer düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 11(4), 1356-1368.
- Alptekin, S. (2012). Sosyal becerilerin zihinsel engelli öğrencilere doğrudan öğretim yaklaşımıyla öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 1-19.
- Arabacioglu, T. (2012). Farklı iletişim ortamlarıyla yürütülen senaryo temelli öğretim programının temel bilgi teknolojileri dersi erişilerine etkisi [Yayınlanmamış doktora tezi]. Adnan Menderes Üniversitesi.
- Avcı, D., & Bayrak, E. B. (2013). Öğretmen adaylarının senaryo temelli öğrenmeye ilişkin görüşlerinin incelenmesi: Bir eylem araştırması. İlköğretim Online, 12 (2), 528-549.
- Bağ, H., & Çalık, M. (2021). Maddenin özellikleri ünitesine özgü bilimsel düşünme alışkanlıkları ölçeğinin geliştirilmesi. Fen Bilimleri Öğretim Dergisi, 9(1), 148-165. https://doi.org/10.33711/yyuefd.979118
- Bakaç, E. (2014). Senaryo tabanlı öğrenme yönteminin matematik dersinde öğrenci başarısındaki etkisi. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi, 5(9), 3-17.
- Boran, A. İ., & Aslaner, R. (2008). Bilim ve sanat merkezlerinde matematik öğretiminde probleme dayalı öğrenme. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(15), 15-32.
- Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. baskı). Pegem Akademi Yayıncılık
- Can, K., & Uluçınar-Sağır, Ş. (2019). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerinin incelenmesi. Electronic Journal of Social Sciences, 18(71), 1450-1466. https://doi.org/10.17755/esosder.531670
- Canpolat, E., & Ayyıldız, K. (2019). 8. sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersi bilgilerini günlük yaşam ile ilişkilendirebilme düzeyleri. Anadolu University Journal of Education Faculty, 3(1), 21-39.
- Carroll, J. M. (2000). Five reasons for scenario-based design. Innteracting With Computers, 13, 43-60. https://doi.org/10.1016/S0953-5438(00)00023-0
- Cohen, R. J., & Swerdlik, M. E. (2013). Psikolojik test ve değerleme: Testlere ve ölçmeye giriş (Çev. Ed. E. Tavşancıl). Nobel Akademi.
- Çakır, U. (2017). Senaryo tabanlı eğitimin ortaokul öğrencilerinin afetlere ilişkin bilgi ve tutum düzeylerine etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Çakır, U., & Kılcan, B. (2022). Senaryo tabanlı eğitimin ortaokul öğrencilerinin afetlere ilişkin bilgi ve tutum düzeylerine etkisi. Uluslararası Sosyal Bilgilerde Yeni Yaklaşımlar Dergisi, 6(2), 183-205.
- Çalık, M., & Coll, R. K. (2012). Investig ating socioscientific issues via scientific habits of mind: Development and validation of the scientific habits of mind survey (SHOMS). International Journal of Science Education, 34(12), 1909-1930. https://doi.org/10.1080/09500693.2012.685197
- Dewey, J. (2017). Okul ve toplum (Çev. Ed. H. A. Başman). Pegem Akademi.
- Emrahoğlu, N., & Mengi, F. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji konularını günlük hayat problemlerinin çözümüne transfer düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(1), 213-228.
- Ergin, Ö., Pekmez, E. Ş., & Öngel, E. S. (2005). Kuramdan uygulamaya deney yoluyla fen öğretimi. Dinozor Kitabevi.
- Filiz, A., Özsoy, N., & Koçak, Z. F. (2005, Şubat, 2). Bilgisayar destekli trigonometri öğretimi. Akademik Bilişim Konferansı, Gaziantep, Türkiye. https://ab.org.tr/ab05/
- Gauld, C. F. (1982). The scientific attitude and science education: A critical reappraisal. Science Education, 66, 109–121. https://doi.org/10.1002/sce.3730660113
- Gürbüz, S., & Şahin, F. (2016). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: Felsefe, yöntem analiz. Seçkin Yayınları.
- Gürler-Hürcan, H., & Önder, İ. (2014, Haziran 12). 7. sınıf öğrencilerinin fen ve teknoloji dersinde öğrendikleri “bakteri ve virüs” kavramlarını günlük yaşamla ilişkilendirme durumlarının belirlenmesi. III. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi, Sakarya, Türkiye. https://egitim.sakarya.edu.tr/sites/egitim.sakarya.edu.tr/file/Seak_Bildiriler_Kitabi11.pdf
- Herreid, C. F. (2005). Using case studies to teach science. education: Classroom methodology. American Institute of Biological Sciences.
- Huyugüzel-Çavaş, P. (2004). İlköğretim fen bilgisi dersinde yer alan yaşamımızı yönlendiren elektrik ünitesinin öğrenme döngüsüne göre işlenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ege Üniversitesi.
- Johnson, B., & Christensen, L. (2014). Educational research (quantitative, qualitative, and mixed approaches (Çev. Ed. S. B. Demir). Eğiten Kitap.
- Kalaycı, Ş. (2008). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Asil Yayın Dağıtım.
- Karagenç, S. (2003). Kritik düşünmeyi geliştirme stratejileri, İleti Dergisi, 3, 5-7.
- Karahan, E., Canbazoglu-Bilici, S., & Ünal, A. (2015). Integration of media design processes in science, technology, engineering, and mathematics (STEM) education. Eurasian Journal of Educational Research, 60, 221-240. https://doi.org/10.14689/ejer.2015.60.15
- Karakuş, M., & Us, F. M. (2013). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji programından yansımalar: Adana ili örneği. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 197-222.
- Kocadağ, Y. (2010). Senaryo tabanlı öğrenme yönteminin genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Karadeniz Teknik Üniversitesi.
- Koçak, C., & Önen, A. S. (2012). Kimya konularının gün lük yaşam konsepti çerçevesinde değerlendirilmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42, 262-273.
- Kolomuç, A., & Çalık, M. (2019). Öğretim elemanlarının sosyobilimsel konulara yönelik bilimsel düşünme alışkanlıklarının karşılaştırılması. Yükseköğretim Dergisi, 9(1), 67-74. https://doi.org/10.2399/yod.18.039
- Korkmaz, Ö., & Buyruk, B. (2016). Öğrencilerin fen ve teknolojiye dönük kavramları günlük hayatla ilişkilendirme durumları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35(1), 159-172.
- Köroğlu, H., & Yeşildere, S. (2002, Eylül 16). İlköğretim II. kademede matematik konularının öğretiminde oyunlar ve senaryolar. V. Ulusal Fen ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara, Türkiye. https://docspike.com/downloadFile/v-ulusal-fen-blmler-ve-matematk-etm-kongres-16_pdf?preview=1
- Köse, E. Ö., & Gül, Ş. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının biyoloji bilgilerini günlük yaşamla ilişkilendirme düzeyleri. Amasya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5(1), 84-103. https://doi.org/10.21764/efd.13121
- Kutu, H., & Sözbilir, M. (2011). Yaşam temelli ARCS öğretim modeliyle 9. sınıf kimya dersi “Hayatımızda Kimya” ünitesinin öğretimi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(1), 29-62.
- Lit, C. K., Siu, M. K., & Wong, N. Y. (2001). The use of history in the teaching of mathematics: theory, practice and evaluation of effectiveness. Education Journal Education Journal the Chinese of Hong Kong, 29(1), 17-31.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2014). İlköğretim 4. sınıf fen ve teknoloji öğretmen kılavuz kitabı (5. Baskı). Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
- Millî Eğitim Bakanlığı (2018). İlköğretim kurumları fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) öğretim programı. MEB Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
- Özsevgeç, L. C., & Kocadağ, Y. (2013). Senaryo tabanlı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin kalıtım konusundaki yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(28-3), 83-96.
- Pallant, J. (2001). SPSS survival manual. Open University Press.
- Razzouk, R. (2011). The effects of case studies on individual learning outcomes, attitudes toward instruction, and team shared mental models in a teambased learning environment in an undergraduate educational psychology course [Unpublished doctoral dissertation]. Florida State University.
- Siddiqui, A., Khan, M., & Akhtar, S. (2008). Supply chain simulator: A scenario-based educational tool to enhance student learning, Computers and Education, 51, 252- 261. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2007.05.008
- Temur, D., & Turan, H. (2018). Senaryo tabanlı öğrenme yaklaşımının ilkokul üçüncü sınıf öğrencilerinin toplama ve çıkarma problemlerini çözme becerilerine etkisi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(2), 72- 84. https://doi.org/10.33400/kuje.451771
- Usta, Z. B., Mertoğlu, H., & Macaroğlu-Akgül, E. (2022). Fen bilgisi öğretmen adaylarının dikkat eksikliği ve hiperaktiviteye sahip öğrencilere yaklaşımlarında senaryo temelli öğretimin katkısı. Journal of Sustainable Education Studies, (Ö1), 21-33.
- Veznedaroğlu, M. (2005). Senaryo temelli öğrenmenin öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine yönelik tutum ve öz yeterlik algısına etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
- Yaman, B. (2005). Senaryo tabanlı öğretim yaklaşımına dayalı eğitimde drama yönteminin ilköğretim 5.sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, 465-482.
- Yaman, H., & Süğümlü, Ü. (2009). Dilbilgisi öğretiminde senaryo tabanlı öğrenme yaklaşımının etkililiği: Kelime türleri örneği. Dil Dergisi, 144, 56-73. https://doi.org/10.1501/Dilder_0000000111
- Yavuzer, H. (2018). Eğitim ve gelişim özellikleriyle okul çağı çocuğu. Remzi Kitapevi.
- Yeniceli, E. (2016). Senaryo temelli öğretimin fen bilimleri dersindeki başarıya ve derse yönelik tutuma etkisi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Gazi Üniversitesi.
- Yıldırım, M., & Türker, A. S. (2017). Araştırma ve sorgulamaya dayalı öğrenme yaklaşımının ilkokul öğrencilerinin bilimsel süreç becerilerine etkisi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(38), 71- 89.
- Yılmaz, M., & İnce-Aka, E. (2022). Sekizinci sınıf öğrencilerinin fen bilimleri dersinde sürtünme kuvveti konusunu günlük yaşamla ilişkilendirebilme düzeyleri. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(2), 228-248. https://doi.org/10.30855/gjes.2022.08.02.005
| APA | Öztürk S, KARAKAS H (2023). Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. , 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| Chicago | Öztürk SEMA,KARAKAS HAMDI Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. (2023): 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| MLA | Öztürk SEMA,KARAKAS HAMDI Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. , 2023, ss.764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| AMA | Öztürk S,KARAKAS H Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. . 2023; 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| Vancouver | Öztürk S,KARAKAS H Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. . 2023; 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| IEEE | Öztürk S,KARAKAS H "Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi." , ss.764 - 779, 2023. 10.33308/26674874.2023373630 |
| ISNAD | Öztürk, SEMA - KARAKAS, HAMDI. "Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi". (2023), 764-779. https://doi.org/10.33308/26674874.2023373630 |
| APA | Öztürk S, KARAKAS H (2023). Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 37(3), 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| Chicago | Öztürk SEMA,KARAKAS HAMDI Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 37, no.3 (2023): 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| MLA | Öztürk SEMA,KARAKAS HAMDI Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, vol.37, no.3, 2023, ss.764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| AMA | Öztürk S,KARAKAS H Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2023; 37(3): 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| Vancouver | Öztürk S,KARAKAS H Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2023; 37(3): 764 - 779. 10.33308/26674874.2023373630 |
| IEEE | Öztürk S,KARAKAS H "Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi." Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 37, ss.764 - 779, 2023. 10.33308/26674874.2023373630 |
| ISNAD | Öztürk, SEMA - KARAKAS, HAMDI. "Senaryo Temelli Öğretimin İlkokul Öğrencilerinin Bilimsel Düşünme Alışkanlıklarına, Fen Bilimleri Dersi Tutumlarına ve Akademik Başarılarına Etkisi". Yaşadıkça Eğitim Dergisi 37/3 (2023), 764-779. https://doi.org/10.33308/26674874.2023373630 |
