Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk

Fatma Büşra AKSOY-KUMRU, (İstanbul Üniversitesi - Cerrahpaşa, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi, Temel Eğitim Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Ayşe YILMAZ (Bahçeşehir Üniversitesi, İktisadi İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Sosyoloji Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Yaşadıkça Eğitim Dergisi
63 3
Yıl: 2024 Cilt: 38 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 230 - 244 Metin Dili: Türkçe DOI: 10.33308/26674874.2024381686 İndeks Tarihi: 25-03-2024

Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk

Öz:
1990’lı yıllarla birlikte çocukluk çalışmalarının sosyal bilimlerde kendine disiplinler arası bir yer edinmesiyle çocukluğa ve çocuğa dair ilgi giderek artmaktadır. Makalede, temel çocukluk çalışmaları kavramlarının Türkiye bağlamında irdelenerek kavramsal bakış açılarının özellikle eğitim merceğinden genişletilmesi rasyoneliyle Türkiye’deki çocukluk çalışmaları literatürüne katkı sağlamak amacıyla çocuk failliği, çocuk yetkinliği ve çocuk katılımı kavramları ele alınmıştır. Bu kavramların birbirleriyle ve çocukluk çalışmalarının diğer tartışmalarıyla etkileşimlerini göz önünde bulundurarak Türkiye'den akademik ve pratik örnekler global tartışmalarla bağdaştırılmış ve bu kavramsallaştırmalardan inşa edilen çocukluk imajları üzerine tartışmalar yapılmıştır. İçinde yaşadığımız çağın belirsizlikler çağı, ilişkilerin ise daha karmaşık ve birbirine bağlı ya da bağımlı olduğunu varsaydığımızda, bu çalışma çocukluğu tartışmak için başvurulan kavramların değişken ve dinamik yapısını daha anlaşılır kılmaktadır. Bu anlamda, çalışmamız faillik, yetkinlik ve katılım kavramları üzerinden çocuğun gündelik ilişkiler ağı içerisindeki ve toplumdaki konumunu irdeleyerek, bu alanda genişletilmesi ve geliştirilmesi gerektiği düşünülen akademik ve pratik uygulamalar için önerilerde bulunmaktadır.
Anahtar Kelime: Çocukluk Çalışmaları Çocuk Failliği Çocuk Yetkinliği Çocuk Katılımı Çocuk Hakları

Unpacking Key Childhood Concepts in Turkish Context: Agency, Competency and Participation

Öz:
The study of childhood and children has gained growing interest in social sciences since the 1990s through the interdisciplinary field of childhood studies. The concepts of child agency, child competence, and child participation are bei ng explored in an effort to broaden childhood studies discussions in Türkiye. This exploration, specifically from an educational standpoint, aims to expand the conceptual perspectives within the Turkish context. Considering the inter-relationality of these concepts within childhood studies paradigms, this study reveals complex and fluid dynamics of agency, competency and participation in discussions of childhood and children's encounters. In this regards, multiple childhood images and positionings have come to the fore in understanding of the given concepts in Turkish context in relation to the global discussions. The study therefore identified additional themes that can be explored and improved through academic research and provided future directions for practical implementations of these concepts in children's lives in Türkiye.
Anahtar Kelime: Childhood Studies Agency Competency Participation Children’s Rights

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık
  • Abebe, T. (2019). Reconceptualising children's agency as continuum and interdependence. Social sciences 8(3), 81-96. https://doi.org/10.3390/socsci8030081
  • Alanen, L., & Mayall, B. (Eds.). (2001). Conceptualising Child-Adult Relations. Routledge.
  • Alanen, L., Brooker, L., & Mayall, B. (Ed.). (2015). Childhood with Bourdieu. Palgrave Macmillan.
  • Alderson, S. (2008). Young children's rights: exploring beliefs, principles and practice (2. Ed.). Jessica Kingsley Publishers. Birleşmiş Milletler. (1989). Çocuk Haklarına Dair Sözleşme. https://www.unicef.org/turkiye/%C3%A7ocuk-haklar%C4%B1na-dair- s%C3%B6zle%C5%9Fme
  • Bourdieu, S. (1998). Acts of resistance. Against the new myths of our time. Polity Press.
  • Bozkurt, E. (2016). Okul öncesi çocuklarının duyguları anlama becerileri ile sosyal yetkinlik düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi.
  • Charles, A., & Haines, K. (2014). Measuring young people's participation in decision making: What young people say. The International Journal of Children's Rights, 22(3), 641-659. https://doi.org/10.1163/15718182-55680022
  • Christensen, P., & James, A. (Ed.). (2000). Research with children: Perspectives and practices (2. Ed.). Falmer Press.
  • Correia, N., Aguiar, C., & Amaro, F. (2021). Children’s participation in early childhood education: A theoretical overview. Contemporary Issues in Early Childhood, 24(3), 237-370. https://doi.org/10.1177/1463949120981789
  • Corsaro, W. A. (1997). The sociology of childhood. SAGE.
  • Coşgun, G. (2019). Ebeveynlerin çocuk katılımı hakkına yönelik görüşlerinin incelenmesi [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
  • Court, M. (2017). Sociologie des enfants. La découverte.
  • Court, M. (2019). Socialisations Primaires. Constructions du genre et différenciations de classe au cours de l’enfance [Araştırma yönetme akreditasyonu almaya yönelik hazırlanan tez]. l’École des Hautes Études en Sciences Sociales.
  • Demiral, S. (2020). Çocuklarla evrensel öğrenme: Çevrimiçi çocuklukta özneleşme mekanizmaları. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.
  • Détrez, C., & Perronnet, C. (2020). New avenues to investigate childhood from the perspective of the sociology of culture: A conversation between Christine Détrez and Clémence Perronnet. Youth and Globalization, 2(1), 101-110.
  • Erbay, E. (2013). Çocukların katılım hakkı üzerine bir Türkiye değerlendirmesi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 2(1), 38-54.
  • Erdiller-Yatmaz, Z. B., Erdemir, E., & Erbil, F. (2018). Çocuk ve çocukluk: Okulöncesi öğretmen adayları anlatıyor. Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi, 6(3), 284-312. https://doi.org/10.14689/issn.2148-2624.1.6c3s14m
  • Freeman, M. (2007). Why it remains important to take children's rights seriously. The International Journal of Children's Rights, 15(1), 5-23. https://doi.org/10.1163/092755607X181711
  • Freeman, M. (2020). A Magna Carta for children? Rethinking children’s rights. Cambridge University Press.
  • Garnier, P. (2015). L’“agency” des enfants. Projet scientifique et politique des “childhood studies” [The “Agency” of Children. The “Childhood Studies” Scientific and Political Project]. Education et Sociétés, 2(36), 159-173. https://doi.org/10.3917/es.036.0159
  • Geçgel, H., Kana, F., & Eren, D. (2020). Türkçe eğitiminde dijital yetkinlik kavramının farklı değişkenler açısından incelenm esi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 8(3), 886-904. https://doi.org/10.16916/aded.742352
  • Hanson, K. (2017). Embracing the past: ‘Been’, ‘being’ and ‘becoming’ children. Childhood (Copenhagen, Denmark), 24(3), 281-285. https://doi.org/10.1177/0907568217715347
  • Heywood, C. (2018). A history of childhood (2. Ed.). Polity.
  • Hutchby, I., & Moran-Ellis, J. (1998). Children and social competence: Arenas of action. Falmer.
  • James, A. (2009). Agency. J. Qvortrup, W. Corsaro, & M. Honig (Ed.), The Palgrave handbook of childhood studies içinde (ss.34-45). Palgrave Macmillan UK.
  • James, A., & James, A. (2012). Competence. A. James & A. James (Eds.), Key concepts in childhood studies içinde (ss.29-31). SAGE.
  • James, A., & Prout, A. (Ed.). (1990). Constructing and reconstructing childhood: Contemporary issues in the sociological study of childhood. Falmer
  • James, A., Jenks, C., & Prout, A. (1998). Theorizing childhood. Polity Press.
  • Kamaraj, I., Çelik, B., Köken, C., & Yağbasan, Ş. (2019). Sürdürülebilir kentler için yerel yönetimlerin çocuklara yönelik projelerinde çocuk katılımına yer verme durumlarının incelenmesi: İstanbul ili örneği. Journal of Education, Theory and Practical Research, 5(3), 295-306.
  • Kındıroğlu, Z. (2018). Ebeveynlerin psikolojik iyi oluş ve psikolojik dayanıklılık düzeyleri ile çocukların sosyal yetkinlik ve davranışları arasındaki ilişki [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi]. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi.
  • Kokko, A. K., Paananen, M., & Hirsto, L. (2 023). Machinic assemblages—The role of school policies in producing children’s sense of agency. Children & Society, 11(1), 1-15. https://doi.org/10.1111/chso.12736
  • Kozikoğlu, İ. (2019). Okul öncesi öğretmenlerinin çocuk hakları ve çocuk katılım hakkına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 380-405. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932166
  • Kumpulainen, K., Krokfors, L., Lipponen, L., Tissari, V., Hilppö, J., & Rajala, A. (2010). Learning bridges: Toward participatory learning environments. Helsinki University Print. Lahire, B. (2019). Enfances de classe. Seuil.
  • Le Borgne, C., & Tisdall, E. K. M. (2017). Children’s participation: Questioning competence and competencies? Social Inclusion, 5(3), 122- 130. https://doi.org/10.17645/si.v5i3.986
  • Leonard, M. (2005). Children, childhood and social capital: Exploring the links. Sociology, 39(4), 605-622. https://doi.org/10.1177/0038038505052490
  • Leonard, M. (2016). The sociology of children, childhood and generation SAGE.
  • Lignier, W., & Pagis, J. (2017). L’enfance de l’ordre. Seuil.
  • Lundy, L. (2014). The Lundy Model of Child Participation. European Commission. https://ec.europa.eu/info/sites/default/files/lundy_model_of_participation.pdf
  • Lundy, L. (2022). Enabling the Meaningful Participation of Children and Young People: The Lundy Model. Queen’s University Belfast. https://www.qub.ac.uk/Research/case-studies/childrens-participation-lundy- model.html?utm_source=timeshighereducation.com&utm_medium=content_hub&utm_campaign=smc_international_mixed_w orld_class_21_22
  • Mayall, B. (2002). Towards a sociology for childhood: Thinking from children’s lives. Open University Press.
  • Mayall, B. (2013). A history of the sociology of childhood. Institute of Education Press.
  • McMellon, C., & Tisdall, E. K. M. (2020). Children and young people's participation rights: Looking backwards and moving forwards. The International Journal of Children's Rights, 28(1), 157-182. https://doi.org/10.1163/15718182-02801002
  • Moran-Ellis, J. (2013). Children as social actors, agency, and social competence: Sociological reflections for early childhood. Neue praxis, 43(4), 323-338.
  • Moran-Ellis, J., & Tisdall, E. K. M. (2019). The relevance of ‘competence’ for enhancing or limiting children’s participation: Unpi cking conceptual confusion. Global Studies of Childhood, 9(3), 212-223. https://doi.org/10.1177/2043610619860995
  • Oswell, D. (2013). The agency of children: From family to global human rights. Cambridge University Press.
  • Oswell, D. (2016). Re-aligning children’s agency and re-socialising children in childhood studies. F. Esser, M. S. Baader, T. Betz, & B. Hungerland (Ed.), Reconceptualising agency and childhood: New perspectives in childhood studies içinde (ss.33-44). Routledge.
  • Oswell, D. (2020). Agency. D. T. Cook (Ed.), The SAGE encyclopedia of children and childhood studies içinde (ss.1473-1474). SAGE.
  • Percy-Smith, B. (2018). Participation as learning for change in everyday spaces: Enhancing meaning and effectiveness using action research. C. Baraldi & T. Cockburn (Eds.), Theorising childhood: Citizenship, rights and participation içinde (ss.159-186). Palgrave Macmillan.
  • Percy-Smith, B., & Thomas, N. (2010). Conclusion: Emerging themes and new directions. B. Percy-Smith & N. Thomas (Eds.), A handbook of children and young people's participation perspectives from theory and practice içinde (ss.356-366). Routledge.
  • Polat, B. D., Alkan Ersoy, Ö., & Toran, M. (2017). Çocuk katılımı farkındalık ölçeği (ÇKFÖ): Ölçek geliştirme, güvenirlik ve geçerlik çalışması. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 1(2), 186-215. https:/doi.org/10.24130/eccd-jecs.196720171241
  • Prout, A. (Ed.). (2005). The future of childhood. Routledge.
  • Qvortrup, J. (2005). Varieties of childhood. J. Qvortrup (Ed.), Studies in modern childhood. Society, agency, culture içinde (ss.1-20). Palgrave Macmillan UK.
  • Qvortrup, J., Corsaro, W., & Honig, M. (Ed.). (2009). The Palgrave handbook of childhood studies. Palgrave Macmillan UK.
  • Şahin, S., & Polat, O. (2012). Türkiye’de ve dünyadaki gelişmiş ülkelerde çocuk katılım hakkı algısının ve uygulamalarının karşılaştırılması. Hukuk ve İktisat Araştırmaları Dergisi, 4(1), 275-282.
  • Spyrou, S. (2018). Disclosing childhoods. Palgrave Macmillan UK.
  • Spyrou, S. (2020). Children as future-makers. Childhood, 27(1), 3-7. https://doi.org/10.1177/0907568219884142
  • Tisdall, E. K. M. (2015). Children and young people’s participation: A critical consideration of Article 12. W. Vandenhole, E. Desmet, D. Reynaert, & S. Lembrechts (Eds.), Routledge international handbook of children’s rights studies içinde (ss.185-200). Routledge. https://doi.org/10.4324/9781315769530.ch11
  • Tisdall, E. K. M. (2016). Participation, rights and ‘participatory’ methods. A. Farrell, S. L. Kagan, & E. K. M. Tisdall (Eds.), The SAGE handbook of early childhood research içinde (ss.73-87). SAGE.
  • Tisdall, E. K. M. (2018). Challenging competency and capacity?:Due weight to children’s views in family law proceedings. The International Journal of Children's Rights, 26(1), 159-182.
  • Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı. (2023). 2023-2028 Çocuk Hakları Strateji Belgesi ve Eylem Planı. https://www.aile.gov.tr/chgm/yayinlar/2023-2028-c-ocuk-haklari-strateji-belgesi-ve-eylem-plani/
  • Tüzün, I., & Sarıışık, Y. (2015). Türkiye’de okullarda çocuk katılımı durum analizi. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
  • Verhellen, E. (2015). The convention on the rights of the child: Reflections from a historical, social policy and educational perspective. W. Vandenhole, E. Desmet, D. Reynaert, & S. Lembrechts (Eds.), Routledge international handbook of children’s rights studies içinde (ss.43- 59). Routledge.
  • Wyness, M. (2015). Childhood. John Wiley & Sons.
  • Wyness, M. (2018). Children’s participation: Definitions, narratives and disputes. C. Baraldi & T. Cockburn (Eds.), Theorising childhood citizenship, rights and participation içinde (ss.53-72). Springer International Publishing. https://doi.org/10.1007/978-3-319-72673-1
  • Xiang, J., & Fu, Z. (2022). Children’s key competencies: An introduction to its theoretical constructs, impact, and formation through the comprehensive practical activity curriculum. International Dialogues on Education, 8(1/2), 131-150. https://doi.org/10.53308/ide.v8i1/2.234
  • Yilmaz Erten, A. (2022). Des socialisations multiples aux capacités d’actions limitées: Une étude sur les enfants dans les spectacles scolaires en Turquie [Yayınlanmamış doktora tezi]. École normale supérieure.
  • Yılmaz, A. (2021). Discussions on the research perspectives and the children’s agency in sociology of childhood with relation to child actors. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 24(2), 442-449. https://doi.org/10.18490/sosars.927280
  • Yüksel, B., & Yazıcı, Z. (2019). Öğretmen adaylarının çocuk katılım hakkına ilişkin farkındalıklarının değerlendirilmesi. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 3(2), 457-477. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967201932169
APA Aksoy-Kumru F, Yılmaz A (2024). Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. , 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
Chicago Aksoy-Kumru F Busra,Yılmaz Ayşe Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. (2024): 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
MLA Aksoy-Kumru F Busra,Yılmaz Ayşe Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. , 2024, ss.230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
AMA Aksoy-Kumru F,Yılmaz A Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. . 2024; 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
Vancouver Aksoy-Kumru F,Yılmaz A Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. . 2024; 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
IEEE Aksoy-Kumru F,Yılmaz A "Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk." , ss.230 - 244, 2024. 10.33308/26674874.2024381686
ISNAD Aksoy-Kumru, F Busra - Yılmaz, Ayşe. "Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk". (2024), 230-244. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381686
APA Aksoy-Kumru F, Yılmaz A (2024). Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 38(1), 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
Chicago Aksoy-Kumru F Busra,Yılmaz Ayşe Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. Yaşadıkça Eğitim Dergisi 38, no.1 (2024): 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
MLA Aksoy-Kumru F Busra,Yılmaz Ayşe Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, vol.38, no.1, 2024, ss.230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
AMA Aksoy-Kumru F,Yılmaz A Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2024; 38(1): 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
Vancouver Aksoy-Kumru F,Yılmaz A Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk. Yaşadıkça Eğitim Dergisi. 2024; 38(1): 230 - 244. 10.33308/26674874.2024381686
IEEE Aksoy-Kumru F,Yılmaz A "Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk." Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 38, ss.230 - 244, 2024. 10.33308/26674874.2024381686
ISNAD Aksoy-Kumru, F Busra - Yılmaz, Ayşe. "Temel Çocukluk Çalışmaları Kavramlarının Türkiye Bağlamında Yeniden Ele Alınması: Fail, Yetkin ve Katılımcı Çocuk". Yaşadıkça Eğitim Dergisi 38/1 (2024), 230-244. https://doi.org/10.33308/26674874.2024381686
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 10:59

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları