Birinci Ulusal Mimarlık Hareketi ilk kez Osmanlı İmparatorluğu’nunson döneminde biçimlenmiş, Cumhuriyetin ilanından sonra da devletinkurucuları tarafından tercih edilmişti. Daha çok resmi yapılardantanıdığımız bu üslup 1930 yılı sonrasında hızla gözden düşerek yerinibaşka mimari yaklaşımlara bırakmıştı. Modern Mimarlık Tarihi yazınıtarafından tanımlanması ise çok sonralara 1970’li yıllara rastlamıştı.Birinci Ulusal Mimarlık Hareketi bu yazında ulus-devlet deneyimi veonun ideolojik çerçevesinde kurgulanmıştı. Kuramsal altyapı ile mimaribiçim sıkıca ilişkilendirilmiş, geçerliliğini uzunca bir süre koruyacakolan açıklayıcı bir model geliştirilmişti. Bu nedenle yani kuram ve biçimarasında kurulan güçlü bağlantılar nedeni ile Birinci Ulusal MimarlıkHareketinin repertuarı kısıtlı kalmış, pek çok önemli yapı ve yapı grubukimi görsel nitelikleri taşımadığı için değerlendirmeye tabi tutulamamıştı.Bu makalede ele alınan “Erken Cumhuriyet Dönemi İzmir Konutu” isemimarlık tarihi yazınına egemen olan görüşlerin aksine Birinci UlusalMimarlık Hareketinin homojen olmadığı savı ile kaleme alındı. Sözkonusu konutlar salt siyasi ya da ideolojik tercihlerin değil aynı zamandao yerin ikliminden, o yere ait insanlardan, onların konut kültürü ve yapıgeleneklerinden de etkilenerek biçimlendi. Bir başka deyişle bu dönemdeBirinci Ulusal Mimarlık Hareketi’nin yerelleşen, taşralılaşan, bireyselleşenyani melezleşen örnekleri üretilirken ülkenin genel siyasi atmosferinden deetkilendiler. Çalışma, İzmir’deki Birinci Ulusal Mimarlık Hareketi etkisinitaşıyan konutların ilk kez envanterini sunmanın yanı sıra, bu konutlarınbiçimsel esin kaynaklarını da araştırmaktadır. Dönemin halen ayaktakalabilmiş yapılarının büyük bir kısmı, plan cephe ve kütle artikülâsyonuaçısından biçimsel bir değerlendirmeye tabi tutulmuş, her bir konutunyapım tarihlerinin de göz önünde bulundurulmasıyla gerçekleştirilen birsınıflandırma hedeflenmiştir (1).