Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

Basım, H. Nejat; ÇETİN, FATİH

Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

H. Nejat BASIM, (Başkent Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Fakültesi, Ankara, Türkiye)

Fatih ÇETİN (Kara Harp Okulu, Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye)

Türk Psikiyatri Dergisi

165 26

Yıl: 2011 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 104 - 114 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması

Öz:

Amaç: Bu çalışmanın amacı, Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin (Resilience Scale for Adults) Türkçe’ye uyarlamasının yapılarak, güvenilirlik ve geçerliliğinin incelenmesidir. Yöntem: Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin öncelikle Türkçe’ye çeviri ve geri çeviri çalışmaları yapılmış ve ölçek 350 öğrenci ve 262 çalışan örneklem gruplarına uygulanmıştır. Ölçeğin test-tekrar test güvenilirliği ile iç tutarlılığı araştırılmış, geçerliliği için ölçüt bağımlı geçerliliği ve Amos 16.0 programı kullanılarak doğrulayıcı faktör analizi yapılmıştır. Bulgular: Yapılan faktör analizi sonucunda, özgün ölçekle örtüşen ve ‘Kendilik algısı, ‘Gelecek algısı’, ‘Yapısal stil’, ‘Sosyal yeterlilik’, ‘Aile uyumu’ ve ‘Sosyal kaynaklar’ boyutlarını içeren altı faktörlü yapı doğrulanmıştır (χ2=1104 , df=480, χ2/df=2,3; RMSEA=0,055; TLI=0,90; CFI=0,91). Ölçüt bağımlı geçerliliği için Sosyal Karşılaştırma Ölçeği ve Kontrol Odağı Ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin alt boyutlarının iç tutarlılık katsayılarının 0,66 ile 0,81 arasında ve test-tekrar test güvenilirliklerinin ise 0,68 ile 0,81 arasında değiştiği bulunmuştur. Sonuç: Bulgular Türkçe’ye uyarlanan Yetişkinler için Psikolojik Dayanıklılık Ölçeği’nin psikometrik açıdan kabul edilebilir düzeylerde güvenilir ve geçerli olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Baker DA, Huttsman J, Garst B (1999) Influence of Teen Center Participation on Resiliency and Self-Concept, Ninth Canadian Congress on Leisure Research, May, 12-15.
Baruth KE, Carroll JJ (2002) A Formal Assessment of Resilience: The Baruth Protective Factors Inventory. J Individ Psychol, 58:235–244.
Basım HN, Şeşen H (2006) Kontrol Odağının Çalışanların Nezaket ve Yardım Etme Davranışlarına Etkisi: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16:159-168.
Beardslee WR, Podorefsky MA (1998) Resilient Adolescents Whose Parents Have Serious Affective and Other Psychiatric Disorders: Importance of Selfunderstanding and Relationships. Am J Psychiatry, 145:63-69.
Block JH, Block J (1980) The Role of Ego-control and Ego-resiliency in the Organisation of Behaviour. WA Collins (Ed.), Development of Cognition, Affect, and Social Relations: Minnesota Symposia on Child Psychology 13: 39-101. Hillsdale, NJ: Erlbaum.
Brislin RW, Lonner WJ Thorndike RM (1973) Cross-Cultural Research Methods. New York, John Wiley&Sons Pub. s.182.
Brooks RB (1994) Children at Risk: Fostering Resilience and Hope. Am J Orthopsychiatry, 64:545-553.
Büyüköztürk Ş (2007) Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. Geliştirilmiş 7. Baskı, Pegem A Yayıncılık, Ankara. s. 171.
Connor KM, Davidson JR (2003) Development of a New Resilience Scale: The Connor Davidson Resilience Scale (CD-RISC). Depress Anxiety, 18:76–82.
Coutu DL (2002) How Resilience Works Harv Bus Rev, 80(5):46-51.
Dağ İ (1991) Rotter’in İç-Dış Kontrol Odağı Ölçeği’nin (RİDKOÖ) Üniversite Öğrencileri için Güvenirliği ve Geçerliği. Psikoloji Dergisi, 7(26): 10-16.
Engvik H (1993) Big Five in Norwegian. J Norw Psychol Ass, 30:884-896.
Fonagy P, Steele M, Steele H ve ark. (1994) The Emanuel Miller Memorial Lecture 1992: The Theory and Practice of Resilience. J Child Psychol Psychiatr, 35:231-257.
Friborg O, Barlaug D, Martinussen M ve ark. (2005) Resilience in Relation to Personality and Intelligence. Int J Methods Psychiatr Res, 14(1):29-42.
Friborg O, Hjemdal O, Rosenvinge JH ve ark. (2003) A New Rating Scale for Adult Resilience: What are the Central Protective Resources behind Healthy Adjustment? Int J Methods Psychiatr Res, 12:65-76.
Garmezy N (1991) Resilience and Vulnerability to Adverse Developmental Outcomes Associated with Poverty. Am Behav Sci, 34:416-430.
Garmezy N (1993) Children in Poverty: Resilience Despite Risk. Psychiatry, 56:127-136.
Gilbert PS, Allan S, Trent D ve ark. (1991) A Social Comparison Scale: Psychometric Properties and Relationship to Psychopathology. Pers Individ Dif, 19(3): 293-299.
Gizir CA (2007) Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler Üzerine Bir Derleme Çalışması. Türk PDR Dergisi, 28:113-128.
Gizir CA, Aydın G (2006) Psikolojik Sağlamlık ve Ergen Gelişim Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk PDR Dergisi, 26:87- 99.
Gürgan U (2006) Yılmazlık Ölçeği (YÖ): Ölçek Geliştirme, Güvenirlik ve Geçerlik Çalışması. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 39(2):45-74.
Haase JE (2004) The Adolescent Resilience Model as a Guide to Interventions. J Pediatr Oncol Nurs, 21:289-299.
Hawley DR, DeHaan L (1996) Toward a Definition of Family Resilience: Integrating Life-span and Family Perspectives. Fam Process, 35:283-298.
Hunter AJ (2001) A Cross-cultural Comparison of Resilience in Adolescents. J Pediatr Nurs, 16:172-179.
Jacelon CS (1997) The Trait and Process of Resilience. J Adv Nurs, 25:123–129.
Karaırmak Ö (2006) Psikolojik Sağlamlık, Risk Faktörleri ve Koruyucu Faktörler. Türk PDR Dergisi, 26:129-142.
Karaırmak Ö, Siviş Çetinkaya R (2009a) Deprem Deneyimini Yaşamış Yetişkinlerin Bağlanma Stilleri ve Psikolojik Dayanıklılıkları Arasındaki İlişki. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Ekim, İzmir.
Karaırmak Ö, Siviş Çetinkaya R (2009b) Benlik Saygısının ve Kontrol Odağının Psikolojik Sağlamlık Üzerine Etkisi: Bir Model Test Etme Çalışması. 18. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, 1-3 Ekim, İzmir.
Luthar SS (1991) Vulnerability and Resilience: A Study of High-Risk Adolescents. Child Dev, 62:600-616.
Luthar SS, Cichetti D, Becker B (2000) The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines for Future Work. Child Dev, 71:543-562.
Masten AS (2001) Ordinary Magic: Resilience Processes in Development. Am Psychol, 56:227-238.
Masten AS, Best KM, Garmezy N (1990) Resilience and Development: Contributions from the Study of Children Who Overcome Adversity. Dev Psychopathol, 2:425-444.
Masten AS, Reed MG (2002) Resilience in Development. CR Snyder SJ Lopez (Ed.), The Handbook of Positive Psychology (74-88). New York: Oxford University Pres, s.143.
Nancy RA, Ermalynn MK, Mary LS ve ark. (2006) A Review of Instruments Measuring Resilience. Issues Compr Pediatr Nurs, 29(2):103-125.
Olsson CA, Bond L, Burns JM ve ark. (2003) Adolescent Resilience: A Concept Analysis. J Adolesc, 26:1-11.
Oshio A, Kaneko H, Nagamine S ve ark. (2003) Construct Validity of the Adolescent Resilience Scale. Psychol Rep, 93:1217-1222.
Öğülmüş S (2001) Bir Kişilik Özelliği Olarak Yılmazlık. I. Ulusal Çocuk ve Suç Sempozyumu: Nedenler ve Önleme Çalışmaları, 29-30 Mart, Ankara.
Özcan B (2005) Anne-Babaları Boşanmış ve Anne-Babaları Birlikte olan Lise Öğrencilerinin Yılmazlık Özellikleri ve Koruyucu Faktörler Açısından Karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü. Ankara.
Rotter JB (1966) Generalized Expectancies for Internal Versus External Control of Reinforcements. Psychol Monogr, 80:1-28.
Rutter M (1993) Resilience: Some Conceptual Considerations. J Adolesc Health, 14:626-631.
Shehu J, Mokgwathi MM (2008) Health locus of control and internal resilience factors Among adolescents in Botswana: a case-control study With implications for physical education, South African Journal for Research in Sport, Physical Education and Recreation, 30(2): 95-105.
Silvera DH, Martinussen M, Dahl TI (2001) The Tromso Social Intelligence Scale, a Self-report Measure of Social Intelligence. Scand J Psychol, 42:313- 319.
Sinclair VG, Wallston KA (2004) The Development and Psychometric Evaluation of the Brief Resilient Coping Scale. Assessment, 11:94-101
Smith J, Prior M (1994) Temperament and Stress Resilience in School-age Children: A Within-families Study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry, 34:168-179.
Şahin NH, Basım HN, Çetin F (2009) Kişilerarası Çatışma Çözme Yaklaşımlarında Kendilik Algısı ve Kontrol Odağı. Turk Psikiyatri Derg, 20(2):153-163.
Şahin NH, Şahin N (1992) Adolescent Guilt, Shame and Depression in Relation to Sociotropy and Autonomy. World Congress of Cognitive Therapy. Haziran 17-21, Toronto, Canada.
Terzi Ş (2006) Kendini Toparlama Gücü Ölçeğinin Uyarlanması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışmaları. Türk PDR Dergisi, 26:77-86.
Tusaie K, Dyer J (2004) Resilience: A Historical Review of the Construct. Holist Nurs Pract, 18:3-8.
Wagnild GM, Young HM (1993) Development and Psychometric Evaluation of the Resilience Scale. J Nurs Meas, 1:165-178.
Werner EE (1993) Risk, Resilience and Recovery: Perspectives from the Kauai Longitudinal Study. Dev Psychopathol, 5:503-515.
Werner EE (1995) Resilience in Development. Curr Dir Psychol Sci, 4:81-85.
Wolin SJ, Wolin S (1993) The Resilient Self: How Survivors of Troubled Families Rise Above Adversity. New York: Villard Boks, s.85.

APA	Basım H, ÇETİN F (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. , 104 - 114.
Chicago	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. (2011): 104 - 114.
MLA	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. , 2011, ss.104 - 114.
AMA	Basım H,ÇETİN F Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. . 2011; 104 - 114.
Vancouver	Basım H,ÇETİN F Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. . 2011; 104 - 114.
IEEE	Basım H,ÇETİN F "Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması." , ss.104 - 114, 2011.
ISNAD	Basım, H. Nejat - ÇETİN, FATİH. "Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması". (2011), 104-114.

APA	Basım H, ÇETİN F (2011). Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, 22(2), 104 - 114.
Chicago	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 22, no.2 (2011): 104 - 114.
MLA	Basım H. Nejat,ÇETİN FATİH Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi, vol.22, no.2, 2011, ss.104 - 114.
AMA	Basım H,ÇETİN F Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2011; 22(2): 104 - 114.
Vancouver	Basım H,ÇETİN F Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi. 2011; 22(2): 104 - 114.
IEEE	Basım H,ÇETİN F "Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması." Türk Psikiyatri Dergisi, 22, ss.104 - 114, 2011.
ISNAD	Basım, H. Nejat - ÇETİN, FATİH. "Yetişkinler için psikolojik dayanıklılık ölçeği’nin güvenilirlik ve geçerlilik çalışması". Türk Psikiyatri Dergisi 22/2 (2011), 104-114.