Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri

SEFİL TANSEVER, SİNEM; ÇİLİNGİROĞLU, Kutay Hakkı

Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri

SİNEM SEFİL TANSEVER, (İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul, Türkiye)

Kutay Hakkı ÇİLİNGİROĞLU (İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye)

Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

178 70

Yıl: 2011 Cilt: 10 Sayı: 19 Sayfa Aralığı: 247 - 268 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri

Öz:

Geleneksel finans teorilerinin finansal piyasa anomalilerini açıklamada gösterdikleri başarısızlıksonucunda yeni teorik arayışlar başlamıştır. Bu bağlamda, davranışsal finans teorisi araştırmacılarakarar verme süreci esnasında insan zihnini etkileyen anomaliler hakkında yeni bir bakış açısı sunmuştur.Bu arayışların neticesi olarak, karar verme süreci esnasında insan zihnini etkileyen anomalilerin finansaldavranışı açıklaması açısından davranışsal finans teorisi önemli rol oynamıştır. Daha mantıklı finansalstratejiler üretmek amacıyla, gerçeğe uygun psikolojik bileşenlere sahip yeni finansal modeller ortayaçıkmıştır. Davranışsal finansın teorik yapısı, yatırımcı kararlarını sistematik olarak etkileyen eğilimlerinözelliklerini anlama amacıyla, bilişsel ve duygusal faktörler temel alınarak oluşturulmuştur. Buçalışmanın amacı finansal piyasalara önemli derecede etki eden bilişsel ve duygusal karar vermeeğilimlerinin genel çerçevesini sunmaktır.

Anahtar Kelime:

Foundations of behavioral finance: Cognitive and emotional biases of decision making

Öz:

The failure of the conventional finance theories in explaining financial market anomalies resulted in thesearch of new theoretical explanations. In this context, behavioral finance theory provides a perspective tothe researchers on the anomalies that influence the human mind during the decision making process.Consequently, new financial models with realistic psychological components arose with the desire ofproducing more sensible financial strategies. The theoreticalstructure of the behavioral finance is basedon cognitive and emotional factors with the intent of comprehending the characteristics of biases thatsystematically manipulate the investor‟s decisions. This study aims topresent the main frame of thecognitive and emotional biases of the decision making process that has a remarkable influence onfinancial markets.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Ahn, D., Choi, S., Gale, D., & Kariv, S. (2007). “Estimating ambiguity aversion in a portfolio choice experiment.” (ELSE Working Papers 294). ESRC Centre for Economic Learning and Social Evolution: London, UK.
Barak, O., (2006). “Hisse senedi pi yasalarında anomaliler ve bunları açıklamak üzere geliştirilen davranışsal finans modelleri -imkb‟de bir uygulama-”, Ankara. Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Barberies, N., & Thaler, R., (2002).“A Survey of Behavioral Finance” http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=327880
Bostancı, F., (2003). “Davranışçı Finans”, Sermaye Piyasası Kurulu Denetleme Dairesi Yeterlilik Etüdü, İstanbul, s.1.
Boyle, P., Uppal, R., & Wang, T., (2003). “Ambiguity Aversion and the Puzzle of Own-Company Stock in Pension Plans”, s.1, http://icf.som.yale.edu/pdf/Boyle- Uppal-Wang- March2003.pdf, [22.11.2010]
Camerer, C.F., (1987). "Do Biases in Probability Judgment Matter in Markets? Experimental Evidence." American Economic Review, 77, 981-97.
Camerer, CF., & Dan LoVallo, (1999). “Overcon_dence and Excess Entry: An Experimental Approach”. The American Economic Review, 89(1), 306{318.
Chip, H., Huddart, S. & Lang, M., (1999). “Psychological Factors and Stock Option Exercise,” Quarterly Journal of Economics 114, 601–627.
Cornicello, G., (2004), “Behavioral Finance and Speculative Bubble”, Università Commerciale Luigi Bocconi – Milano
Daniel, K., & Hirshleifer, D., & Subrahmanyam, A., (1998). “Investor psychology and security market under- and over-reactions”, Journal of Finance 53, 1839-1885.
Dave, C. - Wolfe, W. K., (2003). “On Confirmation Bias and Deviations From Bayesian Updating”, http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.91.5762&re p=rep1&type=pdf
De Bondt, Werner F. M., & Thaler R., (1985). “Does the Stock Market Overreact?”, The Journal of Finance, 40(3), 793-805.
De Dreu CKW., Emans B.J.M., & Van de Vliert E., (1992). "Frames of reference and cooperative social decision making." European Journal of Social Psychology 22:297-302.
El-Gamal, M.A. & Grether. D.M., (1995), "Are People Bayesian? Uncovering Behavioral Strategies.", Journal of the American Statistical Association, 90(432): 1137-45.
Ellsberg, D., (1961). "Risk, Ambiguity, and the Savage Axioms". Quarterly Journal of Economics 75 (4): 643–669.
Fama, E.F., (1965). "The Behavior of Stock-Market Prices.", Journal of Business, 1965, 38(1), pp. 34-105.
Fama, E.F., (1970). “Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work”, The Journal of Finance, Volume 25, Issue II, 383-417.
Fama, E.F., & French, KR., (2004). “The Capital Asset Pricing Model: Theory and Evidence”, Journal of Economic Perspectives, vol. 18, no. 3, pp. 25-46
Festinger, L., (1957). “A Theory of Cognitive Dissonance”, Stanford, CA: Stanford University Pres
Fishburn, PC., & Kochenberger G.A., (1979). "Two piece von Neumann- Morgenstein utility functions" Decision Science 10:503-518.
Fox C.R. and Tversky A., (1995), “Ambiguity Aversion and Comparative Ignorance”, The Quarterly Journal of Economics. 110(3): 585-603.
Frankfurter, G.M. & Mcgoun, E., (2000). “Market Efficiency or Behavioural Finance: The nature of Debate”, Journal of Psychology & Financial Markets, Vol.1 Issue ¾, s. 200-211.
George M.F, & Elton G. M., (2000). “Thought Contagion and Financial Economics: The Dividend Puzzle as a Case Study.” Journal of Psychology and Financial Markets 1: 145–153.
Johnsson, M., Lindblom, H., and Platan, P., (2002). “Behavioral Finance - And the Change of Investor Behavior during and After the Speculative Bubble At the End of the 1990s” http://www.meta-formula.com/support- files/article_johnssonm_behaviouralfinance90s.pdf [2011/02/25]
Kahneman, D., Knetsch, JL., Thaler, R.H., (1990). "Experimental test of the endowment effect and the Coase theorem" Journal of Political Economy 98(6):1325- 1348.
Kahneman, D., Knetsch, JL., & Thaler, R.H., (1991). "The endowment effect, loss aversion and status quo bias" Journal of Economic Perspectives 5(1):193-206.
Kahneman, D., & Tversky, A., (1974). “Judgement Under Uncertainty: Heuristics and Biases, Science”, New Series, 185/4157, s. 1124-1131
Kahneman, D., & Tversky A., (1979). "Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk", Econometrica, XLVII, 263-291.
Kahneman D., & Tversky, A., (1981). “The Framing of Decisions and the Psychology of Choice”. Science, New Series, Vol. 211, No. 4481. , pp. 453-458
Kahneman D., & Tversky, A., (1984). “Choices, Values, and Frames”, American Physchologist, Vol. 39,No. 4,ss. 343 – 344.
Kahneman, D., & Tversky, A., (1988). “Subjective Probability: A Judgement of Representativeness, Judgement Under Uncertainty: Heuristics and Biases”, Ed. By D. Kahneman, P. Slovic, A. Tversky, Cambridge University Press, 1988, s. 32-47
Kent, D., Hirshleifer, D. and Subrahmanyam, A., (2001).“Overconfidence, Arbitrage, and Equilibrium asset pricing”. Journal of Finance 56,. 921-965
Knight, F. H., (1921). “Risk, Uncertainty, and Profit” (Boston: Houghton Mifflin).
Kramer, RM, (1989). "Windows of vulnerability or cognitive illusion: Cognitive processes and the nuclear arms race." Journal of Experimental Social Psychology 25:79-100.
Le Bon, G., (1896). “The Crowd: A Study of the Popular Mind.”, London: T.Fisher Unwin.11.
Lintner, J. (1965). “The valuation of risk assets and the selection of risky investments in stock portfolios and capital budgets,” Review of Economics and Statistics, 47 (1), 13-37.
Loewenstein, GF. & Daniel Adler. (1995). “A Bias in the Prediction of Tastes,” Economic Journal 105,929–937. Miller H. M., (2000). "The History Of Finance: An Eyewitness Account," Journal of Applied Corporate Finance", Morgan Stanley, vol. 13(2), 8-14
Mossin, J. (1966). “Equilibrium in a Capital Asset Market”, Econometrica, Vol. 34, No. 4, pp. 768–783.
Odean, T. (1998). “Are Investors Reluctant to Realize Their Losses,” Journal of Finance 53, 1775–1798.
Odeon, T. (1998). “Volume, Volatility, Price, and Profit When All Traders Are above Average”, The Journal of Finance, 53/6, pg 1888.
Phillips, L.D. & Edwards W. (1966). “Conservatism in a simple probability inference task”. Journal of Expe (Ed.),rimental Psychology, 72, 346-55.
Pompian, & Michael M. (2006). “Behavioral Finance and Wealth Manegement: How to Build Optimal Portfolios That Account for Investor Biases”, John Wiley and Sons Yayın Evi, New Jersey.
Reilly, F., & Norton A.E., (1994). “Investments”, 7th Edition, Thomson / South- Western
Ross, M., & Sicoly, F., (1988). “Egocentric biases in availability and attribution, Judgement Under Uncertainty: Heuristics and Biases”, Ed. by D. Kahneman, P. Slovic, A. Tversky, Cambridge University Press, s. 179-189
Rubinstein, M. (2002). “Markowitz‟s “Portfolio Selection”: A Fifty-Year Retrospective”. The Journal of Finance, 57:1041–1045.
Samuelson, P. (1965). “Proof That Properly Anticipated Prices Fluctuate Randomly”. Industrial Management Review, 6.
Samuelson,William, F., & Zeckhauser, R. J., (1988). “Status Quo Bias in Decision Making,” Journal of Risk and Uncertainty 1, 7–59.
Selden, G. C., (1912). “Psychology of the Stock Market: Human Impulses Lead To Speculative Disasters”. New York: Ticker Publishing
Sewell, M., (2010). “Behavioral Finance” www.behaviouralfinance.net/behaviouralfinance.pdf [01/02/2011].
Sewell, Markowitz, H.M., (1952). "Portfolio Selection". The Journal of Finance 7 (1): 77–91.
Shalev, J., (2000). "Loss Aversion Equilibrium," International Journal of Game Theory, 29:269-287.
Sharpe, W F., (1964). "Capital Asset Prices - A Theory of Market Equilibrium Under Conditions of Risk". Journal of Finance XIX (3): 425– 42.
Shefrin, H., & Statman, M., (1985). “The disposition to sell winners too early and ride losers too long: Theory and evidence.” Journal of Finance.
Shiller, R.J., (2001). “Bubbles, Human Judgment, and Expert Opinion”, Cowles Foundation Discussion Paper No. 1303
Shiller, R. J., (1997). “Human Behavior and the Efficiency of the Financial System”, Yale University Working Paper, pp:1-28
Shleifer, A., (2000). “Inefficient Markets; An Introduction to Behavioral Finance”, Oxford University Press, New York, page 2.
Simmons, J., & Novemsky, N., (2008). "From Loss Aversion To Loss Acceptance: How Gambling Contexts Undermine Loss Aversion" Working Paper.
Simon, G., Eric, J. J., & Andreas, H., (2007). "Individual-Level Loss Aversion in Riskless and Risky Choices," IZA Discussion Pape 2961, Institute for the Study of Labor (IZA).
Şenkesen, E. (2009). “Davranışsal Finans ve yatırımcı duyarlılığının tavil verimi üzerindeki etkisi: İMKB tahvil ve bono piyasasından uygulama”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı.
Taylor, SE. (1991). "Asymmetrical effects of positive and negative events: The mobilization-minimization hypothesis." Psychological Bulletin 110:67-85
Thaler, R., (1999). “Mental Accounting Matters”, Journal of Behavioral Decision Making, 12, sayfa 183-6.
Thaler, Richard, H. (1980). “Toward a Positive Theory of Consumer Choice,” Journal of Economic Behavior and Organization 1, 39-60.
Tversky, A. & Kahneman, D. (1992). "Advances in prospect theory: Cumulative representation of uncertainty." Journal of Risk and Uncertainty, 5:297-323
Weber, M., & Camerer, CF., (1998). “The Disposition Effect in Securities Trading: An Experimental Analysis,” Journal of Economic Behavior and Organization 33, 167–184.
Watson, J. B. (1913).”Psychology as the behaviorist views it.”, Psychological Review, 20, pp. 158-17.

APA	SEFİL TANSEVER S, ÇİLİNGİROĞLU K (2011). Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. , 247 - 268.
Chicago	SEFİL TANSEVER SİNEM,ÇİLİNGİROĞLU Kutay Hakkı Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. (2011): 247 - 268.
MLA	SEFİL TANSEVER SİNEM,ÇİLİNGİROĞLU Kutay Hakkı Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. , 2011, ss.247 - 268.
AMA	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. . 2011; 247 - 268.
Vancouver	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. . 2011; 247 - 268.
IEEE	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K "Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri." , ss.247 - 268, 2011.
ISNAD	SEFİL TANSEVER, SİNEM - ÇİLİNGİROĞLU, Kutay Hakkı. "Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri". (2011), 247-268.

APA	SEFİL TANSEVER S, ÇİLİNGİROĞLU K (2011). Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(19), 247 - 268.
Chicago	SEFİL TANSEVER SİNEM,ÇİLİNGİROĞLU Kutay Hakkı Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10, no.19 (2011): 247 - 268.
MLA	SEFİL TANSEVER SİNEM,ÇİLİNGİROĞLU Kutay Hakkı Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.10, no.19, 2011, ss.247 - 268.
AMA	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 10(19): 247 - 268.
Vancouver	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri. Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2011; 10(19): 247 - 268.
IEEE	SEFİL TANSEVER S,ÇİLİNGİROĞLU K "Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri." Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, ss.247 - 268, 2011.
ISNAD	SEFİL TANSEVER, SİNEM - ÇİLİNGİROĞLU, Kutay Hakkı. "Davranışsal finansın temelleri: Karar vermenin bilişsel ve duygusal eğilimleri". Istanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 10/19 (2011), 247-268.