Yıl: 2011 Cilt: 28 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 123 - 139 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Toplum bilimlerinde kültür kavramı

Öz:
Bu çalışmada, insan davranışını belirleyen toplumsal çevrenin oluşumunu, işleyişini ve gelişimini açıklamayı amaçlayan toplum bilimlerinde kültür kavramının ortaya çıkışı üzerinde durulmuştur. Bu amaçla tarihsel süreçte kavramın yapısı ve kapsamına yönelik izlenen gelişim süreci ortaya konmuş, kültür kavramının toplum bilimleri literatüründeki farklı kullanımlarına yer verilmiştir. Tarihsel yöntemden yararlanılarak gerçekleştirilen çalışmada, kavramın ilk kez kullanılmaya başlandığı dönemden itibaren 19.yüzyılın ilk yıllarına varıncaya dek izlediği gelişim süreci değerlendirilmiştir. Çalışmada alanın önde gelen araştırmacılarının bakış açılarıyla kültür kavramının tanımlarına yer verilmiştir. Kültürün günlük iletişimde ve toplumsal yaşamın eğitim, bilim, sanat, felsefe, yönetim, politika gibi diğer alanlarında sıkça kullanılan kavramlardan biri haline gelmesi her ne kadar bu kavramın tanımlanmasını zorlaştırsa da kullanım yaygınlığının ve yoğunluğunun geniş kapsamlı olması bir avantaj olarak değerlendirilmiştir. Kültür kavramı üzerinde en çok tanım üreten araştırmacıların başında filozoflar, eğitimciler, sosyal bilimciler ve antropologlar gelmektedir. Sözü geçen alanlarda kültür, toplumsal miras ya da gelenekler birliği, yaşama yolu ya da biçimi, bireysel psikoloji, düşünüş, simge, idealler, değerler ve davranışlar, çevreye uyum gibi açılardan tanımlanmaya çalışılmıştır. Başlangıçta herhangi bir şeyin kültürü (culture of something) şeklinde yapılan tanımlar yerini 18.yüzyılın ilk yıllarından itibaren tek başına kültürü ele alan tanımlara bırakmıştır. Bu tanımlarda kültür, öncelikle düşüncenin genel durumu olarak ele alınmış, daha sonra toplum içinde entelektüel yapının gelişimi olarak ifade edilmiş, devamında sanatın genel yapısı olarak görülmüş, yüzyılın sonlarına doğru düşünsel ve ruhsal yaşam şekli olarak tanımlanmıştır.
Anahtar Kelime:

The concept of culture in social sciences

Öz:
This study attempts to indicate the emergence of the concept of "culture" in social sciences which aim at explaining the formation, functioning and development of the social environment that determines human behaviours, and to analyse the process of the development of the nature and scope of this concept throughout history by pointing out the different usages of the concept of culture in social sciences. In the study in which the historical method is used, the process of the development of the concept has been evaluated from the period in which it has been used for the first time up to the first years of the 19th century. The study aims to give an account of the definitions of culture from the viewpoint of the most prominent researchers of the field. Even though "culture" has become one of the widely used concepts of daily communication and other areas of social life such as education, science, art, philosophy, management and politics, which makes the concept rather difficult to define, its frequent and wide-spread use has been regarded as an advantage. Among the researchers who produced the largest number of the definition of culture, philosophers, educators, social scientists and anthropologists take the lead. In these fields, culture has been attempted to be defined from various perspectives such as social heritage or unity of traditions, way of life or lifestyle, individual psychology, thoughts, symbols, ideals, values and behaviours, and adaptation to the environment. Such definitions as the culture of something made in the beginning of the 18th century, gave way to definitions that address culture only. In those definitions culture has been regarded as the general state of mind first, then it has been expressed as the development of the intellectual structure within the society, later as the general structure of art, and towards the end of the century it has been defined as the intellectual and psychological experience.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Alexander, J. C. (1988). Culture and political crisis. J. C. Alexander, & J. C. Alexander (Yay. Haz.), Durkheimian sociology: cultural studies içinde (ss. 187-224). Cambridge: Cambridge University Press.
  • Bauman, Z. (1998). Sosyolojik düşünmek. (A. Yılmaz, Çev.). İstanbul: Açılım Kitap. (Orijinali 1996'da yayımlanmıştır).
  • Briggs, A. (1992). Culture. R. Bauman (Yay. Haz.), Folklore, cultural performances, and popular entertainments : a communications-centered handbook içinde (ss. 3-11). New York: Oxford University Press.
  • Çeçen, A. (1984). Kültür ve Politika. İstanbul: Hil.
  • Eagleton, T. (2005). Kültür yorumları. (Ö. Çelik, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Orijinali 2000'de yayımlanmıştır).
  • Eliot, T. (1962). Notes Towards the Definition of Culture. London: Faber.
  • Galley, C. C. (2001). Cultural policy, cultural heritage and regional development. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, The State University of New Jersey, New Jersey.
  • Gökalp, Z. (1997). Türkçülüğün Esasları (5.bs.). İstanbul: İnkîlap Kitabevi.
  • Gray, C. (2004). Joining-Up or Tagging on? The arts, cultural planning and the view from the below. Public Policy and Administration, 19 (2), 38-49.
  • Guenon, R. (1980). Doğu ve Batı. İstanbul: Yeryüzü yayınları.
  • Güvenç, B. (2002). İnsan ve Kültür. (9.bs.). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Güvenç, B. (2002a). Kültürün ABC'si. (2.bs.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • Hannerz, U. (1992). Cultural complexity: studies in the social organization of meaning. New York: Columbia University Press.
  • Kongar, E. (1989). Kültür üzerine. İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • Köktürk, M. (2006). Kültürün dünyası. Ankara: Hece Yayınları.
  • Kroeber, A. L. (1985). A Roster of civilizations and culture. Westport: Greenwood Press.
  • Malinowski, B. (1992). Bilimsel Bir Kültür Teorisi. (S. Özkal, Çev.). İstanbul: Kabalcı. (Orijinali 1944'te yayımlanmıştır).
  • Mejuyev, V. (1987). Kültür ve Tarih. (S. H. Yokova, Çev.). Ankara: Başak Yayınları.
  • Meray, S.L. (1982). Toplumbilim üzerine. İstanbul: Hil Yayın.
  • Moles, A. (1983). Kültürün Toplumsal Dinamiği. (N. Bilgin, Çev.). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
  • Moore, J. D. (2004). Visions of Culture. C.A.: A İtam İra Press.
  • Ozankaya, Ö. (1994). Toplumbilim. (8.bs.) İstanbul: Cem Yayınevi.
  • Özlem, D. (2000). Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi. İstanbul: İnkîlap.
  • Smith, P. (2001). Cultural theory: An introduction. Blackwell: Oxford University Press.York: Harper&Brothers.
  • Tan, E.M. (1981). Toplumbilimine giriş: temel kavramlar. Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi.
  • Taylor, E.B. (1958). The Origins of Culture and Religion in Primitive Culture. New York: Harper&Brothers.
  • Topuz, H. (1998). Dünyada ve Türkiye'de kültür politikaları. İstanbul: Adam.
  • Turan, Ş. (1990). Türk Kültür Tarihi: Türk kültüründen Türkiye kültürüne ve evrenselliğe. Ankara: Bilgi Yayınevi.
  • Uygur, N. (2006). Kültür Kuramı. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
  • UNESCO (1982). Mexico City Declaration on Cultural Policies. 5 Şubat 2009 tarihinde UNESCO Web sitesinden erişildi: http://portal.unesco.org/culture/en/ files/12762/1129542166 lmexico_en.pdf/mexico_en.pdf
  • Williams, R. (2005). Anahtar Sözcükler: Kültür ve Toplumun Sözvarlığı. (S. Kılıç, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları. (Orijinali 1976'da yayımlanmıştır).
  • Williams, R. (1993). Kültür. (E. Başer, Çev.). Ankara: İletişim Yayınları. (Orijinali 1981'de yayımlanmıştır).
  • Williams, R. (1977). Culture and Society: 1780-1950. Middlesex: Penguin Books.
  • Yılmaz, B. (2009). Türkiye'de Kültür Politikası ve Kütüphane. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği Ankara Şubesi.
APA OĞUZ E (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. , 123 - 139.
Chicago OĞUZ Esin Sultan Toplum bilimlerinde kültür kavramı. (2011): 123 - 139.
MLA OĞUZ Esin Sultan Toplum bilimlerinde kültür kavramı. , 2011, ss.123 - 139.
AMA OĞUZ E Toplum bilimlerinde kültür kavramı. . 2011; 123 - 139.
Vancouver OĞUZ E Toplum bilimlerinde kültür kavramı. . 2011; 123 - 139.
IEEE OĞUZ E "Toplum bilimlerinde kültür kavramı." , ss.123 - 139, 2011.
ISNAD OĞUZ, Esin Sultan. "Toplum bilimlerinde kültür kavramı". (2011), 123-139.
APA OĞUZ E (2011). Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28(2), 123 - 139.
Chicago OĞUZ Esin Sultan Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 28, no.2 (2011): 123 - 139.
MLA OĞUZ Esin Sultan Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, vol.28, no.2, 2011, ss.123 - 139.
AMA OĞUZ E Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2011; 28(2): 123 - 139.
Vancouver OĞUZ E Toplum bilimlerinde kültür kavramı. Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 2011; 28(2): 123 - 139.
IEEE OĞUZ E "Toplum bilimlerinde kültür kavramı." Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 28, ss.123 - 139, 2011.
ISNAD OĞUZ, Esin Sultan. "Toplum bilimlerinde kültür kavramı". Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi 28/2 (2011), 123-139.