Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması

ÇELİKKAYA, Ali

Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması

Ali ÇELİKKAYA (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, İktisadi İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Eskişehir, Türkiye)

Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi

7 1

Yıl: 2011 Cilt: 22 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 167 - 182 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması

Öz:

Bu çalışmanın amacı, turizm işletmeleri tarafından sunulan “konaklama” ve “restoran” hizmetleri üzerinde katma değer vergisinin etkisini incelemektir. Küresel Kriz ile birlikte bu sorun daha da büyük önem kazanmıştır. Turizm talebi fiyatlara ve dolayısıyla katma değer vergisine karşı oldukça hassastır. Düşük katma değer vergisi oranları ülkelerin turizm piyasasında rekabet edebilirliğini artırırken, yüksek katma değer vergisi oranları turizm talebini olumsuz yönde etkilemektedir. Bu sebeple birçok Avrupa Birliği üyesi ülke, şu an konaklama ve restoran hizmetlerine standart değil indirilmiş katma değer vergisi oranları uygulamaktadır. Türkiye sadece konaklama hizmetlerinde indirilmiş %8 oran uygulamaktadır, ancak restoran hizmetlerinde %18 yüksek standart oran uygulaması devam etmektedir. Bu da restoran hizmetlerinin rekabet edebilirliğini azaltmaktadır. Bu çalışma, talebin fiyat esnekliğini ölçen ampirik çalışmaların sonuçlarından yola çıkarak Türkiye ve Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkeler arasında bir kıyaslama/karşılaştırma yapmaktadır.

Anahtar Kelime: katma değer vergisi turizm konaklama işletmeciliği turizm sektörü vergi teşvikleri yiyecek içecek işletmeciliği turizm işletmeleri Türkiye turizm ekonomisi restoran konaklama ve restoran servisleri konaklama tesisleri

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme

Value added tax (VAT) applications on lodging and restaurant services supplied by tourism companies: Comparison of European Union and Turkish cases

Öz:

The aim of this article is to analyze the impact of Value Added Tax (VAT) on lodging and restaurant services supplied by tourism companies. The impact of VAT on tourism services has gained importance with the global crisis. Tourism is very sensitive to prices, and also to taxes that affect the structure of prices. High or strong VAT rates affect tourism demand negatively but lower VAT rates provide higher compatibility for countries on the tourist market. For this reason, currently most European Union (EU) member states apply the reduced instead of standard rates for tourist lodging and restaurant services. Turkey applies a reduced rate of 8% only for lodging services, but applies the high standard rate of 18% for restaurant services which reduces the competitiveness of the latter. This research, leads with the outcomes of empiric studies that measure the price elasticity of demand, then compares Turkey and EU member states for those aspects.

Anahtar Kelime: tourism enterprises Turkey tourism economy restaurant lodging and restaurant services lodging facilities value added tax tourism hospitality management tourism sector tax incentives food and beverage management

Konular: Otelcilik, Konaklama, Spor ve Turizm İşletme

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Barron, G. N., Bill, K. ve Roy, C W. (2001). Arguing for and Against Tourism Taxation: Insights from the Scottish Context, Scottish Affairs, 37, http://www.scottishaffairs.org/backiss/ pdfs/sa37/sa37_Barron_Kerr_and_Wood.pdf, Erişim Tarihi: 16.02.2011.
Corthay, L. ve Loeprick, J. (2009). Taxing Tourism in Developing Countries, Business Taxation; 14, https://www.wbginvestmentclimate. org/uploads/InPractice%20-%20Tax%20and%20 Tourism.pdf, Erişim Tarihi: 16.02.2011.
Dwyer, L ve Spurr, R. (2010). Tourism Economics Summary, http://www.sustainabletourismonline.com/awms/Upload/Resource/ Tourism%20Economics%20Summary%20WEB.pdf, Erişim Tarihi: 16.02.2011.
Durbarry, R. (2008). Tourism Taxes: Implications for Tourism Demand in the UK, Review of Development Economics, 12(1): 21–36.
Dombrovski, R. ve Hodzic, S. (2010). Impact of Value Added Tax on Tourism, International Business and Economics Research Journal, 9 (10): 131-138.
Economic Policy Division (2009). The Impact of a Reduced Rate of VAT on Restaurants, http://finance.gov.mt/image. aspx?site=MFIN&ref=2010_The%20Impact%20of%20a%20 reduced%20rate%20of%20VAT%20on%20restaurants, Erişim Tarihi: 15.02.2011.
European Commission (2011). VAT Rates Applied in the Member States of the European Union, January, Brussels, Belgium, ec.europa.eu/taxation_customs/.../vat/...vat.../rates/vat_ rates_en.pdf, Erişim Tarihi: 24.05.2011.
Gago, A., Xavier, L., Fidel, P. ve Miguel R. (2009). Specific and General Taxation of Tourism Activities, Evidence From Spain, Tourism Management, 30: 381–392.
Gooroochurn, N. ve Sinclair, M. T. (2005). Economics of Tourism Taxation Evidence from Mauritius, Annals of Tourism Research, 32 (2): 478–498.
Hotrec (2011). Vat Tables, http://www.hotrec.org/pages/policy_areas/ taxation/#/tdvs:1, Erişim Tarihi: 23.05.2011.
Hotrec (2008). VAT Brochure, http://www.hotrec.eu/files/view/506- hotrec-vat_brochure_2008-final_version.pdf, Erişim Tarihi: 14.02.2011.
http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-74210/turizm-geliri-vegideri- gsmh-ve-gsyih-ihracat-ve-ithala-.html, Erişim Tarihi: 17.02.2011.
http://www.kultur.gov.tr/TR/belge/1-66628/turizm-raporlari.html, Erişim Tarihi: 17.02.2011.
http://www.gib.gov.tr/fileadmin/user_upload/VI/CVI/Tablo_57.xls. htm, Erişim Tarihi: 18.02.2011.
http://www.gib.gov.tr/index.php?id=830, Erişim Tarihi: 18.02.2011.
Katma Değer Vergisi Genel Tebliğ No 108 (RG. Tarih: 26/02/2008, RG. No: 26799).
Katma Değer Vergisi Genel Tebliğ No 107 (RG. Tarih: 04/01/2008, RG. No: 26746).
Kültür ve Turizm Bakanlıgı (2009). Türkiye’de Turizm Sektörüne Sağlanan Teşvik ve Destekler, Teşvik Çalışma Grubu, Aralık 2009, Ankara, http://www.kultur.gov.tr/TR/dosya/1- 229746/h/turizmtesvikleri.pdf, Erişim Tarihi: 24.02. 2011.
Manente M. ve Zanette M. (2010). Macroeconomic Effects of a VAT Reduction in the Italian Hotels & Restaurants Industry, Economic Systems Research, 22(4): 407–425.
Ministry of Culture and Tourism (2007). Tourism Strategy of Turkey-2023, http://www.kulturturizm.gov.tr/genel/text/eng/ TST2023.pdf, Erişim Tarihi: 17.02.2011.
OECD (2010). Tourism Trends and Policies 2010, http://www. oecd-ilibrary.org/docserver/download/fulltext/8510011e.pdf?e xpires=1298454287&id=0000&accname=ocid56027450&chec ksum=FA455E039A1B10B33206258E73C8B774, Erişim Tarihi: 23.02.2011.
Olgaç, S. (2008). Turizm Gelirlerinin Antalya’nın Ekonomik Büyümesine Etkisinin Analizi, IV. Lisansüstü Turizm Örğencileri Araştırma Kongresi, (Editör: N. Kozak), 23-27 Nisan, Antalya: 729-737, Başak Ofset, Ankara.
Sheng, Li ve Tsui, Y. (2009). Taxing Tourism: Enhancing or Reducing Welfare? Journal of Sustainable Tourism, 17 (5): 627–635.
Sinclair, M. T., Adam B. ve Nishaal G. (2005). Modeling Tourism Impacts on Small Island Economies: Evidence From Cyprus, Malta And Mauritius, http://www.irfd.org/events/ wfsids/virtual/papers/sids_tsinclairetal.pdf, Erişim Tarihi: 16.02.2011.
Tezcan, K., Karadeniz, E., Kandır, S.Y. ve Önal, Y.B. (2008). Türk Turizm Sektörünün Gelişimi Açısından Uygulanan Vergi Politikalarının Değerlendirlimesi, IV. Lisansüstü Turizm Öğrencileri Araştırma Kongresi, (Editör: N. Kozak), 23-27 Nisan, Antalya: 827-851, Başak Ofset, Ankara.
Wason, G. ve Nevin, M. (2008). The Impact of Lower VAT Rates on UK Visitor Attractions and Accommodation, Summary Report February 2008, http://www.tourismsoutheast. com/files/market-intelligence/pdf/The%20Impact%20of%20 Lower%20VAT%20Rates%20on%20UK%20Visitor%20 Attractions%20and%20Accommodation.pdf, Erişim Tarihi: 16.02.2011.
World Economic Forum (2009). The Travel and Tourism Competitiveness Report, https://members.weforum.org/pdf/ TTCR09/TTCR09_FullReport.pdf, Erişim Tarihi: 23.02.2011.
Yardımcıoğlu M. ve Ay H. M. (2008). Türkiye’de Girişimcilik Üzerindeki Vergi Kolaylıkları, 2. Uluslararası Girişimcilik Kongresi, 7-10 Mayıs 2008, Bişkek, Kırgızıstan-Türkiye Manas Üniversitesi Yayınları: 12, Kongreler Dizisi: 16, 306-316.
Yıldırım, C. (2008). Turizm Sektörünün Türkiye Ekonomisindeki Yeri, IV. Lisansüstü Turizm Örğencileri Araştırma Kongresi, (Editör: N. Kozak), 23-27 Nisan, Antalya: 164-173, Başak Ofset, Ankara.

APA	ÇELİKKAYA A (2011). Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. , 167 - 182.
Chicago	ÇELİKKAYA Ali Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. (2011): 167 - 182.
MLA	ÇELİKKAYA Ali Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. , 2011, ss.167 - 182.
AMA	ÇELİKKAYA A Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. . 2011; 167 - 182.
Vancouver	ÇELİKKAYA A Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. . 2011; 167 - 182.
IEEE	ÇELİKKAYA A "Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması." , ss.167 - 182, 2011.
ISNAD	ÇELİKKAYA, Ali. "Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması". (2011), 167-182.

APA	ÇELİKKAYA A (2011). Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(2), 167 - 182.
Chicago	ÇELİKKAYA Ali Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 22, no.2 (2011): 167 - 182.
MLA	ÇELİKKAYA Ali Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, vol.22, no.2, 2011, ss.167 - 182.
AMA	ÇELİKKAYA A Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 2011; 22(2): 167 - 182.
Vancouver	ÇELİKKAYA A Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi. 2011; 22(2): 167 - 182.
IEEE	ÇELİKKAYA A "Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması." Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22, ss.167 - 182, 2011.
ISNAD	ÇELİKKAYA, Ali. "Türkiye ve Avrupa Birliği üyesi ülkelerde konaklama ve yiyecek-içecek hizmeti sunan turizm işletmelerinde katma değer vergisi uygulamalarının karşılaştırılması". Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi 22/2 (2011), 167-182.