Tıbbi sülükler ve hirudoterapi

BAYAR, Batu; SAĞLAM, Naim; ARUSAN, Suat; GÖDEKMERDAN, Ahmet

Tıbbi sülükler ve hirudoterapi

Ahmet GÖDEKMERDAN, (Fırat Üniversitesi, Tıp Fakültesi, İmmünoloji Anabilim Dalı, Elazığ, Türkiye)

Suat ARUSAN, (Özel Doğal Hayat Polikliniği, Ankara, Türkiye)

Batu BAYAR, (Özel Doğal Hayat Polikliniği, Ankara, Türkiye)

Naim SAĞLAM (Fırat Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi, Elazığ, Türkiye)

Türkiye Parazitoloji Dergisi

14 5

Yıl: 2011 Cilt: 35 Sayı: 4 Sayfa Aralığı: 234 - 239 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Tıbbi sülükler ve hirudoterapi

Öz:

Sülükler çok eski çağlardan beri bazı hastalıkların tedavisinde kullanılmaktadır. Tıbbi sülüklerin birkaç türü olup, Türkiye'de H. medicinalis ve H. verbana'nın yaşadığı bilinmektedir. Şu anda dünyada en önemli sülük ihraç eden ülkelerden birisi Türkiye'dir. Sülüklerin tükrük bezi salgıları 100'ün üstünde farklı bioaktif madde içerir. Bu salgılar vazodilatatörlere, bakteriyostatiklere, analjeziklere, anti-inflamatuarlara ve antikoagulanlara, ödem çözücülere, mikrosirkülasyon bozukluklarını önlemeye, organ ve dokuların hasarlı vasküler permeabilitesini, hipoksiyi düzeltmeye, kan basıncını düşürmeye, immüniteyi arttırmaya, ağrı olaylarını gidermeye ve organizmanın biyoenerjetik durumunu arttırmaya sahiptir. ABD İlaç ve Gıda Dairesi (Food and Drug Authority of USA-FDA) sülüklerin bu ülkede satışına, genel amaçlar, plastik cerrahi ve mikrocerrahide kullanımına 2004 yılında izin vermiştir. Türkiye tıbbi sülük bakımından en şanslı ülkedir. Bu kıymetli ürününün daha iyi değerlendirilmesi ve hirudoterapinin modern tıp uygulamalarında destekleyici tedavi olarak daha etkin bir şekilde kullanılması çok önemlidir. (Turkiye Parazitol Derg 2011; 35: 234-9)

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Parazitoloji

Medicinal leeches and hirudotherapy

Öz:

Leeches have been used in the treatment of certain diseases since ancient times. There are a few species of medicinal leeches. However, H. medicinalis and H. verbana are known in Turkey. Currently, Turkey is one of the world's most important leech-exporting countries. Secretion of the salivary glands of medical leeches contains more than 100 bioactive substances. These secretions include vasodilators, bacteriostatic, analgesic, anti-inflammatory and anticoagulants, anti-edematous, which eliminate microcirculatory disorders, restore the damaged vascular permeability of tissues and organs, eliminate hypoxia, reduce blood pressure, increase immune system activity, resolving the cause of pain and improve the bioenergetic status of the organism. U.S. Food and Drug Administration (Food and Drug Authority of USA-FDA) have allowed the sale of leeches in this country, the use for plastic surgery, the general purposes and microsurgery in 2004. Turkey is the richest source in terms of the medical leech. Better evaluation of this valuable commodity and more effective use of hirudotherapy in modern medical practice as supportive treatment is very important. (Turkiye Parazitol Derg 2011; 35: 234-9)

Anahtar Kelime:

Konular: Genel ve Dahili Tıp Parazitoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Derleme Erişim Türü: Erişime Açık

1) Srivastava A, Sharma R. A brief review on applications of leech therapy Arch Apll Sci Res 2010; 2: 271-4.
2) Mory RN, Mindell D, Bloom DA. Surgery History. The Leech and The Physician: Biology, and Medical Practice with Hirudo medicinalis. World J Surg 2000; 24: 878-83. [CrossRef]
3) Wells MD, Ralph T, Manktelow RT, Boyd JE, Bowen V. The Medical leech: an old treatmentrevisited. Microsurgery 1993; 14: 183-6. [CrossRef]
4) Hoşnuter M, Demircan N, Ünalacak M, Kargı E, Aktunç E, Babucçu O. Modern tıbbın yeniden keşfettiği bir alternatif tedavi metodu: Hirudoterapi. Türk Aile Hek Derg 2003; 7: 177-9.
5) Papavramidou N, Christopoulou-Aletra H. History in Medicine. Medicinal use of leeches in the texts of ancient Greek, Roman and early Byzantine writers. Internal Medicine Journal 2009; 39: 624-7. [CrossRef]
6) Minkin BI. Leechs in modern medicine. Carolina Tips 1990; 52: 1-6.
7) Kaestner A. Invertebrate Zoology, Interscience Publishers. A Division of John Wiley and Sons, New York, London, Sydney; 1967.
8) Kasparek M, Demirsoy A, Akbulut A, Akbulut N, Caliskan M, Durmus Y. Distribution and status of the medicinal leech (Hirudo medicinalis L.) in Turkey. Hydrobiologia 2000; 441: 37-44. [CrossRef]
9) Sağlam N. Sülük Biyolojisi ve Yetiştirme Teknikleri, Ticari Balık Türlerinin Biyolojisi ve Yetiştirme Teknikleri Hizmetiçi Eğitim Semineri. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Tarımsal Üretim ve Geliştirme Gn. Md. Su Ürünleri Daire Başkanlığı, 1-5 Mayıs; Ankara: 2000. p. 51-6.
10) Barnes RD. Invertebrate Zoology. Philadelphia-Washington: W.B. Saunders Company; 1974.
11) Davies RW. Annelida: Leeches, Polychaetes, and Acanthobdellids. Thorp JH and Covich AP editors. Ecology and Classification of North American Freshwater Invertebrates. San Diego: Academic Press Inc; 1991. p. 437-79.
12) Sağlam, N. Hirudo medicinalis (L., 1758) ile Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss) Arasındaki İlişkinin Deneysel İncelenmesi. 111. Su Ürünleri Sempozyumu, 10-12 Haziran; Erzurum: 1998. p. 559-63.
13) Sawyer RT. Leech Biology and Behaviour. Clarendan: Oxford; 1986.
14) Singh AP. Medicinal leech therapy (hirudotherapy): a brief overview. Complement Ther Clin Pract 2010; 16: 213-5. [CrossRef]
15) Sağlam N. Tatlı Su ve Deniz Sülükleri Tanı Anahtarı, Elazığ: Fırat Üniversitesi Basım Evi; 2004.
16) Unat EK, Altaş K. Tıp Helmintolojisi: Sülükler ve parazitlikleri. Unat EK, Yücel A, Altaş K, Samastı M. Editörler. Unat'ın Tıp Parazitolojisi. İstanbul: Cerrahpaşa Tıp Fak Yay; 1995 .p. 247-51.
17) Kutschera U. Species concepts: leeches versus bacteria. Lauterbornia 2004; 52: 171-5.
18) Mortenson, BW, Dawson KH, Murakami C. Medicinal leeches used to salvage a traumatic nasal flap. Br J Oral Maxillo Sur 1998; 36: 462-4. [CrossRef]
19) Sağlam N. Sülükler, kullanım alanları ve ekonomik önemleri. Fırat Üni Fırat Haber (Bilim Teknik) Haziran 2005.
20) Sağlam N. Tıbbi Sülük Hirudo medicinalis'in (L., 1758, Hirudinidae) İncelenmesi. Sümder Su Ürünleri Mühendisleri Derneği Dergisi. 1998; 1: 28-30.
21) Munro R, Siddal M, Desser SS, Sawyer RT. The leech as a toll for studying comparative haematology. Comparative Haematology International 1992; 2: 75-8. [CrossRef]
22) Munro R, Siddal M, Desser SS, Sawyer RT. Bleeding in human volunteers from the bite of the American Medicinal leech Macrobdella decora compared with its European counterpart Hirudo medicinalis. Comparative Haematology International 1991; 1: 214-6. [CrossRef]
23) Saglam N, Dorucu M, Ozdemir Y, Seker E, Sarieyyupoglu M. Distribution and economic importance of medicinal leech, Hirudo medicinalis (Linnaeus, 1758) in Eastern Anatolia/Turkey. Lauterbornia 2008; 65: 105-18.
24) Anonim. Nesli Tehlikede olan Yabani Hayvan ve Bitki Türlerinin Uluslar arası Ticaretine İlişkin Sözleşme. p. 16-115. 20 Haziran 1996 tarih ve 22672 Sayılı Resmi Gazete, Ankara.
25) Anonim. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Denizlerde ve İç sularda Ticari Amaçlı Su Ürünleri Avcılığını Düzenleyen 30/1 Numaralı Sirküler. p. 72) 27 Şubat 1996 Tarih ve 22564 Sayılı Resmi Gazete. (Ayrı basım), Ankara.
26) Sağlam, N. 2011. Bazı tıbbi sülüklerin (Hirudo medicinalis L. 1758 ve Hirudo verbana Carena, 1820) ihracatı, korunması ve sürdürülebilirliği. Journal of FisheriesSciences. 2011; 5: 1-15.
27) KKGM Tıbbi sülük (Hirudo medicinalis ve Hirudo verbana) kota dağıtımı komisyon raporu. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, Koruma Kontrol Genel Müdürlüğü. Ankara: 2011; s. 2. http://www.kkgm.gov. tr/haber/haber_duyuru.html
28) Sağlam N, Şahin A. Tıbbi Sülük Hirudo medicinalis L, 1758 Üzerinde Bakır Sülfatın (CuSO45 H2O) Akut Toksisitesinin Araştırılması. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 2006; 23 - Ek (1/1): 123-5.
29) Mulder JB. Leechs and leeching: the magic cure. JAVMA 1989; 194: 1402-3.
30) Graf J, Kikuchi Y, Rio RVM. Leeches and their microbiota: naturally simple symbiosis models. TRENDS Microbiol 2006; 14: 365-71. [CrossRef]
31) Eldor A, Orevi M, Rigbi M. The role of the leech in medical therapeutics. Blood Reviews 1996; 10: 201-9. [CrossRef]
32) Baskova IP, Kostrjukova ES, Vlasova MA, Kharitonova OV, Levitskiy SA, Zavalova LL, et al. Proteins and Peptides of the Salivary Gland Secretion of Medicinal Leeches Hirudo verbana, H. medicinalis, and H. orientalis. Biochemistry (Moscow), 2008; 73: 315-20. [CrossRef]
33) Singh AP. Medicinal leech therapy (Hirudotherapy): A brief overview. Complementary Therapies in Clinical Practice 2010; 16: 213-5. [CrossRef]
34) Gönenç B. Sülüklerin genel özellikleri, patojenite ve tedavi şekilleri. Kafkas Üniv Vet Fak Derg 2000; 6: 137-44.
35) Baskova IP, Aguejouf OM, Azougagh-Qualane F, Zavalova LL, Basanova AV, Doutremepuich C. Arterial antithrombotic effect of piyavit, the novel pharmacological preparation from the medicinal leech, and of its components, prostanoids and enzyme destabilase. Thrombosis Research 1995; 77: 483-92. [CrossRef]
36) Salzet M. Anticoagulants and inhibitors of platelet aggregation derived from leechs. FEBS Letters 2001; 492: 187-92. [CrossRef]
37) Thearle MJ. Surgical History Leeches in medicine. Ausr NZJ Surg 1998; 68: 292-5. [CrossRef]
38) Whitaker IS, Izadi D, Oliver DW, Monteath G, Butler PE. Hirudo Medicinalis and the plastic surgeon. Br J Plast Surg 2004; 57: 348-53. [CrossRef]
39) Andereya S, Stanzel S, Maus U, Mueller-Rath R, Mumme T, Siebert CH, et al. Assessment of leech therapy for knee osteoarthritis. A randomized study Acta Orthopaedica 2008; 79: 235-43. [CrossRef]
40) Goessl C, Steffen-Wilke K, Miller K. Leech therapy for massive scrotal hematoma following percutaneous transluminal angioplasty. The Journal of Urology 1997; 158: 545. [CrossRef]
41) U.S. Food and Drug Administration Dept of Health and Human Services. http://www.fda.gov/fdac/features/2004/504_leech.html
42) Aydin A, Nazik H, Kuvat SV, Gurler N, Ongen B, Tuncer S, et al. External decontamination of wild leeches with hypochloric acid BMC Infect Dis 2004; 25: 28. [CrossRef]
43) Knobloch K, Gohritz A, Busch K, Spies M, Vogt PM. Hirudo medicinalis-leech applications in plastic and reconstructive microsurgery--a literature review Handchir Mikrochir Plast Chir 2007; 39: 103-7. [CrossRef]
44) Canpolat İ, Sağlam N. Treatment of diffuse hematoma in a dog with the medicinal leech, Hirudo medicinalis. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları: 2004; 98-100.
45) Canpolat İ, Sağlam N. Treatment of aural hematomas in dog with the medicinal leech, Hirudo medicinalis. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları 2004; 67-9.
46) Eroğlu L, Orak İ, Şimşek T. Ekstravazasyon yaralanmasının tedavisinde tıbbi sülük kullanımı: Ön çalışma. Türk Plast Rekont Est Cer Derg 2004; 12: 208-11.
47) Cooper JE. Veterinary surgeons and leechs. The Veterinary Record 1989; 29: 117. [CrossRef]
48) Krüger C, Malleyeck I, Olsen OHE. Aquatic leech infestation: a rare cause of severe anaemia in an adolescent Tanzanian girl. Eur J Pediatr 2004; 163: 297-9 [CrossRef]
49) Ghazzawi I, Zuraiqat F, Burqan O, Najada M. Leech Infestation Causing Upper Gastrointestinal Bleeding. JRMS 2005; 12: 47-9.
50) Graf J. Symbiosis of Aeromonas hydrophilia biovar sobria and Hirudo medicinalis, the medicinal leech: a novel model for digestive tract associations. Infect Immun 1999; 67: 1-16.
51) Eroğlu C, Hökelek M, Güneren E, Sünbül M, Aydoğan S, Uysal OA. Plastik cerrahide kullanılan sülük (Hirudo medicinalis)'lerden izole edilen Aeromonas hydrophila'ların antibiyotik duyarlılıkları. 15. Antibiyotik ve Kemoterapi (ANKEM) Kongresi. 5-10 Haziran; Antalya: 2000. P. 551-3.
52) Hökelek M, Güneren E, Eroğlu C. An experimental study to sterilize medicinal leechs. Eur J Plast Surg 2002; 25: 81-5. [CrossRef]

APA	GÖDEKMERDAN A, ARUSAN S, BAYAR B, SAĞLAM N (2011). Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. , 234 - 239.
Chicago	GÖDEKMERDAN Ahmet,ARUSAN Suat,BAYAR Batu,SAĞLAM Naim Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. (2011): 234 - 239.
MLA	GÖDEKMERDAN Ahmet,ARUSAN Suat,BAYAR Batu,SAĞLAM Naim Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. , 2011, ss.234 - 239.
AMA	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. . 2011; 234 - 239.
Vancouver	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. . 2011; 234 - 239.
IEEE	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N "Tıbbi sülükler ve hirudoterapi." , ss.234 - 239, 2011.
ISNAD	GÖDEKMERDAN, Ahmet vd. "Tıbbi sülükler ve hirudoterapi". (2011), 234-239.

APA	GÖDEKMERDAN A, ARUSAN S, BAYAR B, SAĞLAM N (2011). Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, 35(4), 234 - 239.
Chicago	GÖDEKMERDAN Ahmet,ARUSAN Suat,BAYAR Batu,SAĞLAM Naim Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. Türkiye Parazitoloji Dergisi 35, no.4 (2011): 234 - 239.
MLA	GÖDEKMERDAN Ahmet,ARUSAN Suat,BAYAR Batu,SAĞLAM Naim Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. Türkiye Parazitoloji Dergisi, vol.35, no.4, 2011, ss.234 - 239.
AMA	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2011; 35(4): 234 - 239.
Vancouver	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N Tıbbi sülükler ve hirudoterapi. Türkiye Parazitoloji Dergisi. 2011; 35(4): 234 - 239.
IEEE	GÖDEKMERDAN A,ARUSAN S,BAYAR B,SAĞLAM N "Tıbbi sülükler ve hirudoterapi." Türkiye Parazitoloji Dergisi, 35, ss.234 - 239, 2011.
ISNAD	GÖDEKMERDAN, Ahmet vd. "Tıbbi sülükler ve hirudoterapi". Türkiye Parazitoloji Dergisi 35/4 (2011), 234-239.