İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını

KICIMAN, Özlem; Ergönül, Önder; Şencan, İrfan; ŞENTÜRK ÇİÇEK, Gönül; Tutuncu, Ediz; ULU KILIÇ, Ayşegül; Gürbüz, Yunus; ÇELEBİ, Bekir; KILIÇ, SELÇUK

İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını

Ayşegül ULU KILIÇ, (Sağlık Bakanlığı, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Selçuk KILIÇ, (Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü, Ulusal Tularemi Referans Tanı Laboratuvarı, Ankara, Türkiye)

Gönül ŞENTÜRK ÇİÇEK, (Sağlık Bakanlığı, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

İrfan ŞENCAN, (Sağlık Bakanlığı, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Yunus GÜRBÜZ, (Sağlık Bakanlığı, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

EMİN EDİZ TÜTÜNCÜ, (Sağlık Bakanlığı, Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Kliniği, Ankara, Türkiye)

Bekir ÇELEBİ, (Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı, Salgın Hastalıklar Araştırma Müdürlüğü, Ulusal Tularemi Referans Tanı Laboratuvarı, Ankara, Türkiye)

Özlem KICIMAN, (Çankırı İl Sağlık Müdürlüğü, Bulaşıcı Hastalıklar Şubesi, Çankırı, Türkiye)

Önder ERGÖNÜL (Marmara Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Enfeksiyon Hastalıkları Bilim Dalı, İstanbul, Türkiye)

Mikrobiyoloji Bülteni

6 0

Yıl: 2011 Cilt: 45 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 234 - 247 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını

Öz:

Bu çalışmada, 18 Kasım 2009-24 Aralık 2009 tarihleri arasında Çankırı ili, Çerkeş ilçesi, Kadıözü köyünde meydana gelen su kaynaklı tularemi salgını araştırılmıştır. 18 Kasım 2009 tarihinde aynı köyden gelen iki hastaya orofarengeal tularemi tanısı konulmasının ardından, o bölgede hastaların klinik özelliklerini ve risk faktörlerini belirlemek amacıyla aktif sürveyans çalışması yapılmıştır. Saha taramasında hastalar muayene edilmiş, olgulardan ve salgının kaynağı olabileceği düşülen su kaynaklarından örnekler alınmıştır. Orofarengeal, glandüler ve pnömonik formda olan olgulardan alınan boğaz sürüntüsü, lenf nodu aspiratları ile salgın bölgesindeki su kaynaklarından alınan örneklerde, kültür ve polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) yöntemleriyle Francisella tularensis varlığı araştırılmıştır. Tüm köy halkından alınan serum örneklerinde mikroaglütinasyon testi (MAT) ile F.tularensis antikorları taranmıştır. Klinik ve laboratuvar sonuçlarına dayanarak, 11’i orofarengeal, üçü glandüler ve biri pnömonik formda olmak üzere toplam 15 hastaya tularemi tanısı konulmuştur. Hastaların yaşları 6-75 yıl arasında değişmekte olup (ortalama yaş: 52.5 yıl), 31 (%54.7)’i kadındır. Tularemi olgularının MAT titrelerinin 1/160-1/5120 arasında değiştiği gözlenmiştir. Beş hastadan alınan klinik örneklerin ikisinde (bir boğaz sürüntüsü ve bir lenf nodu aspiratı olmak üzere) etken üretilmiştir. PCR ile bir boğaz sürüntüsü ve dört lenf nodu aspiratında F.tularensis DNA’sı gösterilmiştir. Köylülerin ortak kullandığı kaynak suyu örneğinde PCR ile F.tularensis saptanmıştır. İki olgudan alınan lenf nodu aspiratının birisi direkt floresan antikor yöntemiyle pozitif olarak bulunmuştur. Etken, konvansiyonel ve moleküler yöntemlerle F.tularensis alt tür holarctica olarak tanımlanmıştır. Hastalar aminoglikozid (streptomisin, gentamisin ve amikasin) ve kinolon (siprofloksasin veya levofloksasin) ile tedavi edilmiş, ancak beş olguda tedavide gecikmeye bağlı olarak tedavi başarısızlığı saptanmıştır. Tularemi olgularının ve kontrollerinin özellikleri ve risk faktörleri karşılaştırıldığında; yaş ve evde kemirgen atığı ile temas istatistiksel olarak anlamlı bulunmuştur (p= 0.001 ve p= 0.002). Kaynak sularının toplandığı deponun temizlenmesi ve suların klorlanması ile salgın kontrol altına alınmıştır. Tularemi, ülkemizde endemik olmayan bölgelere yayılmakta ve halk sağlığı açısından önemli bir tehdit oluşturmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

A Water-Borne Tularemia Outbreak Caused by Francisella tularensis subspecies halorctica in Central Anatolia Region

Öz:

In this study, we investigated a waterborne tularemia outbreak occured in Kadiozu, a village of Cerkes county of Cankiri province (located in North-west part of central Anatolia, Turkey) between 18 November 2009-24 December 2009. Active surveillance was conducted to determine clinical characteristics and risk factors of cases after two patients from the same village had been diagnosed as oropharyngeal tularemia. All villagers were examined, and clinical specimens from cases and water samples which may be the source of outbreak in the field investigations were taken. Cases were in the form of oropharyngeal, glandular and pneumonic. Polymerase chain reaction (PCR) and cultures were conducted from lymph node aspirates, throat swabs taken from cases and samples from water sources of epidemic zone. All serum samples taken from the villagers were screened for F.tularensis antibodies with microagglutination test (MAT). Oropharyngeal tularemia was diagnosed in 11 patients, glandular form in 3 patients and pneumonic form in one patient according to clinical and laboratory results. Age of the patients ranged between 6-75 years old (mean age: 52.5 years) and thirty one of them (54.7%) were female. MAT titers ranged between 1/160 and 1/5120 in cases of tularemia. Causative agent was grown in the cultures of two patients (including a throat swab and a lymph node aspirate). F.tularensis DNA was shown by PCR in a throat swab and four lymph node aspirates. F.tularensis was also detected by PCR in the water sample obtained from one of the spring water commonly used by villagers. Only one of the lymph node samples obtained from two different patients, was positive by direct fluorescent antibody method. Causative agent was defined as F.tularensis subsp. holarctica by conventional and also molecular methods. Patients were treated with aminoglycoside (streptomycin, gentamicin, amikacin) or quinolone (ciprofloxacin, levofloxacin) antibiotics. Treatment failure was observed in five patients, due to the delay in initiating treatment. Comparison of characteristics and risk factors for tularemia cases versus controls yielded age and contact with rodent excreta at home as potential risk factors (p= 0.001 and 0.002, respectively). The epidemic was controlled after cleaning the tank collecting spring water and chlorination of the water. Tularemia which is an emerging disease in Turkey is spreading to non-endemic regions and represent a significant threat for public health.

Anahtar Kelime:

Konular: Biyoloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

1. World Health Organization. Guidelines on Tularaemia. WHO/CDS/EPR/2007.7
2. Ellis J, Oyston PC, Green M, Titball RW. Tularemia. Clin Microbiol Rev 2002; 15(4): 631-46.
3. Penn RL. Francisella tularensis (Tularemia), pp: 2674-85. In: Mandell GL, Bennet JE, Dolin R (eds), Principle and Practice of Infectious Diseases. 2005, Elsevier Churchil Livingstone, Philadelphia.
4. Sjostedt A. Tularemia: history, epidemiology, pathogen physiology, and clinical manifestations. Ann NY Acad Sci 2007; 1105: 1-29.
5. Kılıç S. Francisella tularensis ve Türkiye’de tularemi epidemiyolojisine genel bir bakış. FLORA 2010; 15(2): 37-58.
6. Gürcan S, Tatman-Otkun M, Otkun M, Arikan OK, Ozer B. An outbreak of tularemia in Western Black Sea region of Turkey. Yonsei Med J 2004; 45(1): 17-22.
7. Karadenizli A, Gurcan S, Kolayli F, Vahaboglu H. Outbreak of tularemia in Golcuk, Turkey in 2005: report of 5 cases and an overview of the literature from Turkey. Scand J Infect Dis 2005; 37(10): 712-6.
8. Helvaci S, Gedikoglu S, Akalin H, Oral HB. Tularemia in Bursa, Turkey: 205 cases in ten years. Eur J Epidemiol 2000; 16(3): 271-6.
9. Çelebi G, Baruönü F, Ayoğlu F, et al. Tularemia, a reemerging disease in Northwest Turkey: epidemiological investigation and evaluation of treatment responses. Jpn J Infect Dis 2006; 59(4): 229-34.
10. Willke A, Meric M, Grunow R, et al. An outbreak of oropharyngeal tularaemia linked to natural spring water. J Med Microbiol 2009; 58(Pt 1): 112-6.
11. Sjöstedt A, Kuoppa K, Johansson T, Sandström G. The 17 kDa lipoprotein and encoding gene of Francisella tularensis LVS are conserved in strains of Francisella tularensis. Microb Pathog 1992; 13(3): 243-9.
12. Broekhuijsen M, Larsson P, Johansson A, et al. Genome-wide DNA microarray analysis of Francisella tularensis strains demonstrate extensive genetic conservation within the species but identifies regions that are unique to the highly virulent F.tularensis subsp. tularensis. J Clin Microbiol 2003; 41(7): 2924-31.
13. Reintjes R, Dedushaj I, GjiniA, et al. Tularemia outbreak investigation in Kosovo: case control and environmental studies. Emerg Infect Dis 2002; 8(1): 69-73.
14. Chitadze N, Kuchuloria T, Clark DV, et al. Water-borne outbreak of oropharyngeal and glandular tularemia in Georgia: investigation and follow-up. Infection 2009; 37(6): 514-21.
15. Kantardjiev T, Ivanov I, Velinov T, et al. Tularemia outbreak, Bulgaria, 1997-2005. Emerg Infect Dis 2006; 12(4): 678-80.
16. Leblebicioglu H, Esen S, Turan D, et al. Outbreak of tularemia: a case-control study and environmental investigation in Turkey. Int J Infect Dis 2008; 12(3): 265-9.
17. Hatipoglu CA, Bayiz U, Firat SK, Erdinc FS, Tulek N, Gedikoglu S. Case report: a case of tularemia with delayed diagnosis. Mikrobiyol Bul 2005; 39(1): 89-94.
18. Barut S, Cetin I. A tularemia outbreak in an extended family in Tokat Province, Turkey: observing the attack rate of tularemia. Int J Infect Dis 2009; 13(6): 745-8.
19. Acicbe O, Aydın H, Doğancı L. Havza/Samsun Bölgesi'nde tularemi endemisi: izlenen olgularının retrospektif yorumu. İnfeksiyon Derg 2007; 21(2): 55-58.
20. Christova I, Velinov T, Kantardjiev T, Galev A. Tularemia outbreak in Bulgaria. Scand J Infect Dis 2004; 36(11-12): 785-9.
21. Peker E, Ayaydin A, Duran N. Familial tularaemia. Indian J Med Microbiol 2009; 27(3): 272-5.
22. Matyas BT, Nieder HS, Telford SR. Pneumonic tularemia on Martha's Vineyard: clinical, epidemiologic and ecological characteristics. Ann NY Acad Sci 2007; 1105: 351-77.
23. Bellido-Casado J, Perez-Castrillon JL, Bachiller-Luque P, et al. Report on five cases of tularemic pneumonia in a tularemia outbreak in Spain. Eur J Clin Microbiol Infect Dis 2000; 19(3): 218-20.
24. Ulu Kılıç A, Çiçek Şentürk G, Tütüncü EE ve ark. Atipik bulgularla seyreden iki tularemi olgusu. Klimik Dergisi 2010; 23(3): 120-3.
25. Johansson A, Berglund L, Sjostedt A, Tarnvik A. Ciprofloxacin for treatment of tularemia. Clin Infect Dis 2001; 33(2): 267-8.
26. Evans ME, Gregory DW, Schaffner W, McGee ZA. Tularemia: a 30-year experience with 53 cases. Medicine 1985; 64(4): 251-69.
27. Eliasson H, Sjostedt A, Back E. Clinical use of a diagnostic PCR for Francisella tularensis in patients with suspected ulceroglandular tularemia. Scand J Infect Dis 2005; 37(11-12): 833-7.

APA	ULU KILIÇ A, KILIÇ S, ŞENTÜRK ÇİÇEK G, Şencan İ, Gürbüz Y, Tutuncu E, ÇELEBİ B, KICIMAN Ö, Ergönül Ö (2011). İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. , 234 - 247.
Chicago	ULU KILIÇ Ayşegül,KILIÇ SELÇUK,ŞENTÜRK ÇİÇEK Gönül,Şencan İrfan,Gürbüz Yunus,Tutuncu Ediz,ÇELEBİ Bekir,KICIMAN Özlem,Ergönül Önder İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. (2011): 234 - 247.
MLA	ULU KILIÇ Ayşegül,KILIÇ SELÇUK,ŞENTÜRK ÇİÇEK Gönül,Şencan İrfan,Gürbüz Yunus,Tutuncu Ediz,ÇELEBİ Bekir,KICIMAN Özlem,Ergönül Önder İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. , 2011, ss.234 - 247.
AMA	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. . 2011; 234 - 247.
Vancouver	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. . 2011; 234 - 247.
IEEE	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö "İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını." , ss.234 - 247, 2011.
ISNAD	ULU KILIÇ, Ayşegül vd. "İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını". (2011), 234-247.

APA	ULU KILIÇ A, KILIÇ S, ŞENTÜRK ÇİÇEK G, Şencan İ, Gürbüz Y, Tutuncu E, ÇELEBİ B, KICIMAN Ö, Ergönül Ö (2011). İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. Mikrobiyoloji Bülteni, 45(2), 234 - 247.
Chicago	ULU KILIÇ Ayşegül,KILIÇ SELÇUK,ŞENTÜRK ÇİÇEK Gönül,Şencan İrfan,Gürbüz Yunus,Tutuncu Ediz,ÇELEBİ Bekir,KICIMAN Özlem,Ergönül Önder İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. Mikrobiyoloji Bülteni 45, no.2 (2011): 234 - 247.
MLA	ULU KILIÇ Ayşegül,KILIÇ SELÇUK,ŞENTÜRK ÇİÇEK Gönül,Şencan İrfan,Gürbüz Yunus,Tutuncu Ediz,ÇELEBİ Bekir,KICIMAN Özlem,Ergönül Önder İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. Mikrobiyoloji Bülteni, vol.45, no.2, 2011, ss.234 - 247.
AMA	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. Mikrobiyoloji Bülteni. 2011; 45(2): 234 - 247.
Vancouver	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını. Mikrobiyoloji Bülteni. 2011; 45(2): 234 - 247.
IEEE	ULU KILIÇ A,KILIÇ S,ŞENTÜRK ÇİÇEK G,Şencan İ,Gürbüz Y,Tutuncu E,ÇELEBİ B,KICIMAN Ö,Ergönül Ö "İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını." Mikrobiyoloji Bülteni, 45, ss.234 - 247, 2011.
ISNAD	ULU KILIÇ, Ayşegül vd. "İç Anadolu Bölgesinde Francisella tularensis alt tür halorctica’ya Bağlı Su Kaynaklı Bir Tularemi Salgını". Mikrobiyoloji Bülteni 45/2 (2011), 234-247.