Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler

SÖNMEZ, MEHMET EMİN

Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler

Mehmet Emin SÖNMEZ (Kilis Yedi Aralık Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Coğrafya Bölümü, Kilis, Türkiye)

Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

63 4

Yıl: 2012 Cilt: 11 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 213 - 231 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler

Öz:

Dünyada nüfusun hızla artması, besin maddelerine ve enerjiye duyulan ihtiyacı arttırmıştır. Tarımsal açıdan meydana gelen boşluk, yeni tarım alanlarının açılması, sulama, makineleşme ve girdi kullanımı ile giderilmeye çalışılırken; enerji konusunda doğan boşluk barajlar, rüzgâr ve dalgalar gibi nispeten daha çevreci ve yenilenmesi muhtemel enerji kaynaklarının kullanımı ile kapatılmaya çalışılmaktadır. Tükenebilir enerji kaynaklarının dünya geneline dengesiz dağılmış olması yanında dünyada sanayileşmenin hız kazanması, yenilenmesi muhtemel enerji kaynaklarının önemini arttırmıştır. Genel olarak çevreci ve yenilenebilir olarak bilinen bu kaynakların en önemlisi ise barajlardır. Hâlbuki ülkemizde de sulama ve enerji amaçlı önemli ölçüde faydalanılan kaynakların başında gelen barajlar, tarım alanlarının daralması, siltasyon, ekosistemin bozulması ve göçler gibi birçok sorunu da beraberinde getirmektedir.

Anahtar Kelime:

The negative ımpacts of dams on envıronment and their samples in turkey

Öz:

The rapidly increasing of world population has increased the need of energy and food. The gap which has occurred in agriculture are tried to resolve by opening new agricultural areas and irrigation and using of input. Meanwhile the gap which has occurred in energy are tried to resolve by dams, wind and waves which are relatively more environmental and likely renewal energy sources. The exhaustible energy sources which are distributed unevenly across the globe as well as accelerated industrialization in the world has increased the importance of renewable energy sources. Generally which are known as the most renewable and environmental energy sources are the dams. Whereas in our country the dams which are benefited greatly in irrigation and energy, narrowing the agriculture fields, siltation, degradation of ecosystem and migration bring too many problems with.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akkan, E. (1990). “ Fırat Havzası Barajları ve Çevreye Etkileri”. Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu 14–15 Nisan 1986 Elazığ, Fırat Havzası Araştırma Merkezi, Elazığ.
Akargul, E. (1998). Anadolu Kültür Tarihi, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, TÜBİTAK Popüler Bilim Kitapları 67, Ankara.
Bakırcı, M. (1997). “ Türkiye’de Yer Değiştiren Şehirlere Yeni Bir Örnek: Samsat”. Türk Coğrafya Dergisi, 32: 355–365.
Bakırcı, M. (2002).“Türkiye’de Baraj Yapımı Nedeniyle Yer Değiştiren Bir Şehir: Halfeti”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 10: 55–79.
Bayrakdar, C. (2004). “Doğal Çevre Sorunları Yaratan Hatalı Arazi Kullanımından Biri: Barajlar”. Mersin Üniversitesi Çevre Topluluğu 6. Ulusal Çevre Sorunları Öğrenci Yaklaşımları Sempozyumu Bildiriler Kitabı 01–03 Mayıs 2003.
Brown, L.R. (1979). Yirmidokuzuncu Gün Dünya Kaynakları Karşısında İnsan İhtiyaçları, Worldwatch Enstitüsü Yayını, Arpaz Matbaacılık, İstanbul.
Byfıeld, A. Karaer, F. ve Pearman, D. (2005). “Çoruh Vadisi”. Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı (Ed. N. Özhatay, A. Byfıeld ve S. Atay): 129–132, WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul.
Correia, M. E. da Silva Dias, M.A. F. ve Da Sılva Aragao, M. R. (2006). “ Soil occupation and atmospheric variations over Sobradinho lake area, Part two: a regional modeling study”. Meteorology and Atmospheric Physics.
Çotur, S. (1990). “Keban Barajının Fırat Havzasına Etkisi”. Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu 14–15 Nisan 1986 Elazığ, Fırat Havzası Araştırma Merkezi. Elazığ.
Doğaner, S. (1996). “Anadolu’nun Coğrafi Mirası Pamukkale”. Türk coğrafya Dergisi, 31: 7–38.
Dsi Genel Müdürlüğü, 2005, Ilısu Barajı ve Hes Projesi Yeniden Yerleşim eylem Planı Final Raporu ana Metin, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Devlet Su İşleri Müdürlüğü Yayını, Çevre Danışmanlık Ltd.Şti, Ankara.
Ertek, T.A., Hacıyakupoğlu, S., Walling, D.E., Karahan, G., Erginal, A.E., Çelebi, N.&Saygın, H., (2004). “Sezyum-137 Radyonüklidinin Erozyon Araştırmalarında Kullanımı ve Türkiye’den Örnekler”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Coğrafya Dergisi, 12: 47-62, İstanbul Hoşgören, M.Y. (2004). Hidrografya’nın Ana Çizgileri II Göller, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Hoşgören, M.Y. (2007). Jeomorfoloji’nin Ana Çizgileri I, Çantay Kitabevi, İstanbul. http://www.allianoi.org.tr, 2007. http://www.dsi.gov.tr/ilisu/ilisu_yyp.pdf, 2007. http://www.dsi.gov.tr/yusufeli/CEDYoneticiOzeti/Yusufeli%20CED%20%20Yonetici%20Ozeti%20-%20RevF%20-%20Temmuz%202006.pdf http://www.dsi.gov.tr/bolge/dsi14/index. http://www.eie.gov.tr/turkce/HESproje/EIE_HES_PROJE_LISTESI_2007.pdf http://www.gap.gov.tr/Turkish/Tarim/Makale/mts2.html, 2007. http://www.tunceli.gov.tr/tunceli_bilgileri/turizm2.htm http://www.zeugmaweb.com, 2007.
Koday, Z. (1999). “Çoruh Vadisi’nde Zeytin alanları”. Türk Coğrafya Dergisi 34: 263–281. İstanbul.
Manyari, W.V.ve Carvalho,O.A. (2007), “Environmental considerations in energy planning fort he Amazon region: Downstream effects of Dams”. Energy Policy, Volume 35, Issue 12, December 2007, Pages 6526–6534.
Mater, B. (1998). Toprak Coğrafyası, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Özdoğan, M. (2000). “Türkiye’de Yok Olan Kültürler ve Baraj Gölleri Sorunları ve Öneriler”. GAP Bölgesi’nde Kültür Varlıklarının Korunması, Yaşatılması ve Tanıtılması Sempozyumu, T.C. GAP Bölge Kalkınma İdaresi Başkanlığı, Ankara.
Sayhan, S. (1999). “Kızılırmak’ın Hirfanlı Baraj Gölüne Döküldüğü Mevkiide Aktüel Sedimantasyon ve Alüvyal Şekillenme Süreci”. Türk Coğrafya Dergisi, 34: 419-443, İstanbul.
Sever, R. (2003). “Çoruh Nehri Enerji Yatırım Projesinin Turizme Olumsuz Etkileri”. Ege Üniversitesi Coğrafya Bölümü Sempozyumları 2 Coğrafi Çevre Koruma ve Turizm Sempozyumu 16–18 nisan 2003, Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İzmir.
Sever, R. (2005). Coğrafi Açıdan Bir Araştırma: Çoruh Havzası Enerji Yatırım Projeleri ve Çevresel Etkileri, Çizgi kitabevi, Konya.
Strahler, A. & Strahler, A. (2006). Introducing Physical Geography. Şengün, M.T., (2007). “Son Değerlendirmeler Işığında Keban Barajının Elazığ İklimine Etkisi”. Doğu Anadolu bölgesi Araştırmaları, Cilt 5, Sayı 3: 116-121, Elazığ.
Tonbul, S. (1990). “Elazığ ve Çevresinin İklim Özellikleri ve Keban Barajının Yöre İklimi Üzerine Olan Etkileri”. Fırat Üniversitesi Coğrafya Sempozyumu 14–15 Nisan 1986 Elazığ, Fırat Havzası Araştırma Merkezi, Elazığ.
Tunçdilek, N. (1986). Türkiye’de Yerleşmenin Evrimi, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, İstanbul.
Tunçdilek, N. (1988). Dünya Nüfus Dinamiği, İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Coğrafya Enstitüsü, İstanbul.
Turoğlu, H. & Özdemir, H. (2005). Bartın’da Sel ve Taşkınlar: Sebepler, Etkiler, Önleme ve Zarar Azaltma Önerileri, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Turoğlu, H. (2005), Trabzon-Sarp arası Karadeniz Aklanı Doğal Ortam Özellikleri ve İnsan, İber Matbaacılık, Trabzon.
Tümertekin, E. ve Özgüç, N. (1997). Beşeri Coğrafya İnsan-Kültür-Mekân, Çantay Kitabevi, İstanbul.
Uzunsoy, O. ve Görcelioğlu, E. (1980). Havza Islahında Temel İlke ve Uygulamalar, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, İstanbul. Yıldırımlı, Ş. (2005). “Munzur Dağları”. Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı (Ed. N. Özhatay, A. Byfıeld ve S. Atay): 316-319, WWF Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), İstanbul.
Yılmaz, C. (2005). “Kızılırmak Deltasında Meydana Gelen Erozyonun Coğrafi Analizi”. Türkiye Kuvaterner Sempozyumu 2–5 Haziran 2005 İstanbul Teknik Üniversitesi,(Ed O. Tüysüz, M.K. Erturaç): 227–234, İTÜ Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yiğitbaşıoğlu, H. (1996). “Türkiye’deki Barajlar”. Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 5: 171–181.

APA	SÖNMEZ M (2012). Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. , 213 - 231.
Chicago	SÖNMEZ MEHMET EMİN Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. (2012): 213 - 231.
MLA	SÖNMEZ MEHMET EMİN Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. , 2012, ss.213 - 231.
AMA	SÖNMEZ M Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. . 2012; 213 - 231.
Vancouver	SÖNMEZ M Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. . 2012; 213 - 231.
IEEE	SÖNMEZ M "Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler." , ss.213 - 231, 2012.
ISNAD	SÖNMEZ, MEHMET EMİN. "Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler". (2012), 213-231.

APA	SÖNMEZ M (2012). Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 213 - 231.
Chicago	SÖNMEZ MEHMET EMİN Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11, no.1 (2012): 213 - 231.
MLA	SÖNMEZ MEHMET EMİN Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.11, no.1, 2012, ss.213 - 231.
AMA	SÖNMEZ M Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 11(1): 213 - 231.
Vancouver	SÖNMEZ M Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 11(1): 213 - 231.
IEEE	SÖNMEZ M "Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler." Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11, ss.213 - 231, 2012.
ISNAD	SÖNMEZ, MEHMET EMİN. "Barajların mekân üzerindeki olumsuz etkileri ve türkiye’den örnekler". Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11/1 (2012), 213-231.