Yıl: 2010 Cilt: 63 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 41 - 47 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler

Öz:
Amaç: İbn Sînâ’nın Kânûn adlı ünlü eserinde yer alan “geriatri” ile ilgili bölümlerin sunulması ve değerlendirilmesi. Gereç-Yöntem: El-Kânûn fî’t-Tıbb’ın Tokatlı Mustafa Efendi tarafından yapılmış Osmanlıca-Türkçe çevirisi (Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye Koleksiyonu, No: 1015 nüshası) esas alınarak, eserin yaşlılık ile ilgili bölümleri çağdaş Türkçeye çevrilmiştir. Bu metin diğer Türkçe çeviri metin (Kâhya tarafından yapılan) ve İngilizce çeviri metinlerle (Gruner ve Shah tarafından yapılan) karşılaştırılmış, bazı durumlarda Kânûn’un basılı Arapça metni ile de karşılaştırma yoluna gidilmiştir. Geriatri ile ilgili olarak değerlendirilen bölümler Kânûn’un birinci kitabında bulunmaktadır. Bulgular: İbn Sînâ’nın Kânûn’da yaşlı kişilerin sağlıklarını korumak için alınması gereken tedbirleri ele aldığı bölümde, yaşlıların yiyecekleri ve içecekleri, sindirimlerinin nasıl iyileştirilebileceği, dışkılama alışkanlıkları ve sorun olduğunda bunun giderilmesi için yapılacaklar, yaşlıların içeceği şaraplar, yaşlılara yapılacak masajlar ve yaşlıların yapacakları egzersizler üzerinde durduğu görülmektedir. İbn Sînâ’nın yazdıkları arasında yaşlanmanın önlenmesi ya da geciktirilmesi gibi bir kaygı bulunmadığı görülmektedir. O daha çok yaşlılık sürecinde ortaya çıkan sorunları gidermeye yönelik yöntemleri vermektedir. Sonuç İbn Sînâ’nın, bağlı bulunduğu humoral patogenez kuramına uygun olarak, yaşlıların rahatsızlıklarının giderilmesi, daha konforlu bir yaşam sürmeleri ve bakımları konusunda, İslâm tıbbının öncüllerinden birisi olan Greko-Romen ekolü sürdürdüğü görülmektedir.
Anahtar Kelime:

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp

Chapters related to ''geriatrics” in the canon of medicine by avicenna

Öz:
Objective: Presenting and evaluating the chapters about “Geriatrics” in Canon of Medicine by Avicenna. Material and Method: The chapters related to geriatrics of Canon were evaluated and translated to contemporary Turkish depending on the copy of Canon which was translated to Turkish by Tokatlı Mustafa Efendi. This text compared with the different Turkish translation of Canon translated by Kahya and two English translations of Canon translated by Gruner and Shah. For conflicted parts the Arabic original version of Canon also compared and evaluated. The chapters about geriatrics included in first book of Canon. Results: The chapters of Avicenna’s Canon concerning prevention of health of old people includes food and beverage of the old, improving the digestion, defecation habits and dealing with the problems about defecation, wines for the old, massage and exercise for the old. Avicenna did not concern prevention from aging and detainment of aging. His main aim is to provide and share methods for dealing with the problems occur during the aging process. Conclusion: Avicenna is a pioneer physician in Islamic Medicine about dealing with problems occurs during aging and improving the quality of the old. After investigation of Avicenna’s works, these can be evaluated as a perpetuation of Greco-Roman school.
Anahtar Kelime:

Konular: Tamamlayıcı ve Entegre Tıp
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • 1. Morley E. M. A Brief history of geriatrics. Journal of Gerontology: Medical Sciences 2004; 59A(11): 1132-1152.
  • 2. Random House Compact Unabridged Dictionary, Special Second Edition. Random House, New York, 1996, pp 800-801
  • 3. Dobrowolski L. History of geriatrics. Geriatrics 1971; 26 (4): 68-69, 72, 76.
  • 4. Ammar S. Ibn A1 Jazzar & The medical School of Kairouan (Revised English trans-lation-Foreword by John Kirkup). International Society of History of Medicine, p 84.
  • 5. Bayat A.H. Tıp Tarihi. Sade Matbaa, İzmir, 2003, pp 189-191.
  • 6. İbn-i Sînâ. El-Kânûn fî't-Tıbb, Birinci Kitap (Türkçeye çeviren Esin Kâhya). Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi, Ankara, 1995, pp XIX-XLII, 14-17, 276-279.
  • 7. İbn Sînâ. El-Kânûn fî't-Tıbb (Osmanlıcaya Tahbîzü'l-Mathûn adıyla çeviren: Tokadı Mustafa Efendi). İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Hamidiye Koleksiyonu, No: 1015, pp 6a-b, 109a-b, 110a..
  • 8. Avicenna. A Treatise on The Canon of Medicine of Avicenna: incorporating a translation of the first book by O Cameron Gruner, reprinted. AMS Press Inc., New York, 1970, pp 432-436.
  • 9. Mazhar H. Shah. The General Principles of Avicenna's Canon of Medicine. Naveed Clinic, Karachi, 1966, pp 31-35, 338-341.
  • 10.İbn Sînâ. El-Kânûn fî't-Tıbb, 3 Cilt. Matbaatü'l-Âmire, 1294 H./1877, Cilt 1, pp 177-179.
  • 11. Arda B. Batı Ortaçağı'nda Hastalık Kavramı. Güneş Kitabevi, Ankara, 1997, pp 54-59.
  • 12. Uzel İ. Giriş. In: Uzel İ (ed): Şerefeddin Sabuncuoğlu. Cerrahiyetü'l-Haniyye. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara, 1992, pp 1-6.
  • 13. Arda B., Tıp Evriminde Ana Çizgiler. In: Arda B, Oğuz Y, Şahinoğlu-Pelin S (eds): Deontoloji, Genişletilmiş 2. Baskı, Antıp A.Ş., Ankara, 1999, pp 91-104.
  • 14. Daremberg Ch, de La Martiniere Br. Hippocrate'ın Aphorismaları (Türkçesini hazırlayan Feridun Nafiz Uzluk). In: Uzluk FN (ed). Hippokrate'ın ve Salerno Tıp Okulunun Aphorismaları. Orkun Basımevi, Ankara, 1962, pp 42, 48, 49, 52, 54, 70.
  • 15. Stanley Lane-Poole (ed). An Arabic-English Lexicon by Edward William Lane in Eight Parts. Librairie du Liban, Beirut, 1997, Part 7, pp 2630, 2643.
  • 16. Redhouse JW. A Turkish and English Lexicon, New Impression. Librairie du Liban, Beirut, 1987, pp 540, 1141, 1786, 1801, 1814, 1819.
  • 17. Devellioğlu F. Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat Eski ve Yeni Harflerle, 18. Baskı. Aydın Kitabevi, Ankara, 2001, pp 684, 709, 1110.
APA ACIDUMAN A, İLGİLİ Ö (2010). İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. , 41 - 47.
Chicago ACIDUMAN AHMET,İLGİLİ ÖNDER İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. (2010): 41 - 47.
MLA ACIDUMAN AHMET,İLGİLİ ÖNDER İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. , 2010, ss.41 - 47.
AMA ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. . 2010; 41 - 47.
Vancouver ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. . 2010; 41 - 47.
IEEE ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö "İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler." , ss.41 - 47, 2010.
ISNAD ACIDUMAN, AHMET - İLGİLİ, ÖNDER. "İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler". (2010), 41-47.
APA ACIDUMAN A, İLGİLİ Ö (2010). İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63(2), 41 - 47.
Chicago ACIDUMAN AHMET,İLGİLİ ÖNDER İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 63, no.2 (2010): 41 - 47.
MLA ACIDUMAN AHMET,İLGİLİ ÖNDER İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, vol.63, no.2, 2010, ss.41 - 47.
AMA ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2010; 63(2): 41 - 47.
Vancouver ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler. Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2010; 63(2): 41 - 47.
IEEE ACIDUMAN A,İLGİLİ Ö "İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler." Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası, 63, ss.41 - 47, 2010.
ISNAD ACIDUMAN, AHMET - İLGİLİ, ÖNDER. "İbn sînâ’nın el-kânûn fî’t tıbb adlı eserinde “geriatri” ile ilgili bölümler". Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası 63/2 (2010), 41-47.