Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 98 Sayfa Aralığı: 123 - 154 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi

Öz:
Vergi denildiği zaman akla söz konusu vergiyi mükelleflertarafından istenmese bile tahsil edebilecek kudrete sahip bir otoritegelmektedir. Çok da sempatik olmayan bu ifadenin vergi hukuku tamlamasıyla birlikte daha tahammül edilebilir hal almasından dolayı vergilendirme konusunda sahip olunan hakları ve yükümlülükleri anlamanınönemli role sahip olduğu inancıyla, bu çalışma kapsamında vergilendirme yetkisinin hukuk devleti ile ilişkisi geniş bir çerçevede değerlendirilmeye çalışıldı. Zira vergi hukuku, hukuk devleti kavramının sınırlarınınbelirlenmesi açısından en elverişli hukuk dalıdır. Mahiyeti itibariyle kuralcı olması gereken hukuk devleti, vergi hukuku kapsamında birey ile devlet arasındaki ilişkileri sistematize ederek belirli bir takım kurallara bağlar. Kamu yararının mümkün kıldığıoranda mevcut olması gereken esneme payı ise kimi zaman BakanlarKurulu’na yetki tanınarak kimi zamanda şeklen genellik ve eşitlik ilkelerine aykırılık teşkil eden ancak özünde başka Anayasal ilkelere riayeteden muafiyetler ve istisnalar ile sağlanır. Halkın seçtikleri tarafındanmeydana getirilen kurallar bütünü esasen halkın kurallarıdır. Dolayısıyla “temsilsiz vergi olmaz” ilkesi vergi hukukunun bel kemiğidir. Çünkübu sayede kanunilik sağlanmakta, hukuki güvenlik ilkesi yerini bulmaktadır. Hukuk devleti olmanın oldukça dışında seyreden keyfiyetler uygulamasının önüne kanunilik ilkesi ile geçilmektedir. Halkın kanun yapması için yetki verdiği kimseler gerçek anlamda temel hak ve özgürlüklere ne kadar uygun, mali güce ne kadar riayet eden kural ve kurumlargeliştirirlerse ve hukukun üstünlüğünü kabul ederek yetkisini kanunlardan, Anayasa’dan aldığı bilincinin ne kadar yerleştiği bir idare teşekkülederse hukuk devleti olmak yolunda o kadar ilerlenmiş olunur. Vergi hukukunun kaynağının, ilk insan topluluklarının taş tabletlerinde dahi konuyla ilgili yazıların bulunduğunu belirterek oldukça eskiye dayandığı söylenmelidir. Zamanla daha adil bir vergi uygulaması içinmücadelelerin verilmesi dolayısıyla vergilendirme yetkisinin tarihsel süreçte yaşadığı değişimi anlamak esas itibariyle anlatımın önemli hareket noktalarından birisidir. Çalışmanın devamında kavramın unsurlarınıdaha iyi ortaya koymak adına hukuk devleti tanımına yer verilecek vedaha sonra hukuk devleti ilkesinin alt başlıklarını oluşturan yasal idareilkesi, mali güç ilkesi, genellik ve eşitlik ilkeleri, temel hak ve özgürlükler açısından sınırlandırmalar ve hukuki güvenlik ilkesi açıklanacaktır.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • AKDOĞAN Abdurrahman: Kamu Maliyesi, Genişletilmiş 11. Baskı, Ankara 2006.
  • AYDIN Murat/ İSMAİL Şiriner : “Küreselleşme Kıskacında Maliye Politi kası: Küreselleşme ve Vergilendirme Yetkisi”, Vergi Dünyası Dergisi, S.290, Ekim 2005.
  • AYDIN Selda: Avrupa Birliği Yakınlaştırma Sürecinde Katma Değer Vergisi Oran Yapısının Gelir Etkisi ve Adalet Açısından Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi, Vergi Sorunları Dergisi, S.244, Ocak 2009.
  • EROL Ahmet: Vergi İncelemesi Sırasında Mükellef Hakları1, Yaklaşım Dergisi, Mart 2010, S.207.
  • YALTI SOYDAN Billur, Mülkiyet Hakkı Versus Vergilendirme Yetkisi: İnsan Hakları ZORLU Salahaddin: Vergi Hukuku, Ankara 1981.
  • AKYAZAN Ahmet Emrah: Vergilendirme Yetkisinin Türkiye’deki gelişimi, TBB Dergisi, 2009, S.80, s.1
  • BALCI Tamer: Vergi Davalarında Anayasa’ya Aykırılık Savı Ve Vergi Kanunlarının Yargısal Denetimi, Vergi Sorunları Dergisi, S.190, Temmuz 2004.
  • BATIREL Ömer Faruk: Yaklaşım Dergisi, Türkiye’de Ücretlerin Vergi lendirilmesi Üzerine Bir Değerlendirme, Yaklaşım Dergisi, S.208, Nisan 2010.
  • BAYRAKLI H. Hüseyin / ODABAŞ Hakkı: Vergilendirme Yetkisi ve 1982 Anayasası, Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, C.2 – S.1, Temmuz 2000.
  • BUDAK Tamer: Anayasal Vergileme İlkeleri: Sporcu Ücretlerinin Vergilendirilmesi, Vergi Dünyası Dergisi, S. 346, Haziran 2010.
  • ÇAĞAN Nami: Vergilendirme Yetkisi, İstanbul 1982.
  • ÇAĞAN NamiÇ Avrupa Topluluğu Vergi Politikasının Hukuki Çerçevesi, Ankara 1988.
  • ÇELİK Miraç: Vergi Hukukundaki Uzlaşma Kurumunun Hukuki Niteliği ve Kurumun Anayasa’da Yer Alan Bazı Vergi Hukuku İlkeleri Bağlamında Değerlendirilmesi, A. Ü. H. F. Öğrencilerinin Fakülteye Armağanı.
  • DİKMEN M. Burçin Aile Hekimlerine Getirilen Tevkifat Sorumluluğunun Anayasal Hükümler Çerçevesinde Değerlendirilmesi, Vergi Dünyası Dergisi, S.354, Şubat 2011.
  • DİLİÇIKIK Ata Anayasa Mahkemesi Kararı Sonrasında Yatırım İndirimi Uygulaması ve 6009 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler, Vergi Dünyası Dergisi, S.349, Eylül 2010.
  • ERGÜL Ergin: Mevlana Perspektifinden Hukuk Devleti İlkesi, Güncel Hukuk Dergisi, Mart 2011/387.
  • EROL Ahmet Vergi İncelemesi Sırasında Mükellef Hakları1, Yaklaşım Dergisi, Mart 2010, S.207.
  • FERİDUN Server: Anayasal ve Siyasal Belgeler, İstanbul 1962.
  • GENÇ Yıldıray / YAŞAR Recep: Vergilemede Adalet ve Etkinlik İlişkisi , Vergi Dünyası Dergisi , Ekim 2009 , S. 338.
  • GERÇEK Adnan Türk Vergi Hukukunda İdarenin Yetkisi, Ankara 2006.
  • GEREK Şahnaz/ AYDIN Ali Rıza: Anayasa Yargısı ve Vergi Hukuku, Ankara 2005.
  • GÜMÜŞ Erhan Vergilendirme Yetkisi ve ile İlgili Hükümet Tasarrufları, Vergi Dünyası Dergisi, S.290, Ekim 2005.
  • GÜNAY Fehmi: Yükümlülerin Vergi Algısı Nasıl İyileştirilebilir?, Vergi Sorunları Dergisi, Şubat 2009, S. 245.
  • GÜNEŞ Gülsen/ ŞİRİN Z. Ertunç: Vergi Ödevlisinin Hakları, Vergi Sorunları Dergisi, Şubat 2005, S.197.
  • GÜRBÜZ AhmetToplumsal Sorunların Çözümünün Biricik Kriteri Evrensel Hukuk Değerleri ve ilkeleri, Güncel Hukuk Dergisi, Nisan 2010/4.
  • http://www.akcaoglu.com/ Erişim Tarihi: 19 Ekim 2011.
  • http://www.anayasa.gov.tr/ Erişim Tarihi: 02 Kasım 2011.
  • İKİNCİOĞULLARI Füruzan: “Hukuk Devleti”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C:1 – S:1, 1997.
  • KANETİ Selim Vergi Hukuku, İstanbul 1989.
  • KIZILOT Şükrü Vergi İhtilafları ve Çözüm Yolları, Ankara 2004.
  • KOVANCILAR Birol: Japon Vergi Reformlarının Kısa Bir Tarihi, Vergi Dünyası Dergisi, Mart 2007, S. 307.
  • Mahkemesine Göre Mülkiyet Hakkına Müdahalenin Sınırı, Vergi Dünyası Dergisi,Temmuz 2000, S. 227.
  • ÖNCEL Mualla/ KUMRULU Ahmet / ÇAĞAN Nami: Vergi Hukuku, Ankara 2009.
  • ÖZÇELİK Selçuk, “Anayasamızın Dayandığı Temel İlkeler” , İstanbul Üni -versitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası; Ernst Hirsch’e Armağan, Yıl 1979, S.14.
  • ÖZGENÇ Selçuk: Mükellef Hakları Bildirgesinin Hukuki Niteliği, Vergi Dünyası Dergisi, Ocak 2007, S. 305.
  • SARAÇOĞLU Fatih: Vergilendirme Yetkisi ve TürkiyeAvrupa Birliği İlişkileri, Gazi Üniversitesi iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi C.5 S.3, Kış 2003.
  • SÖNMEZ Nezihe: Vergi Hukuku, İzmir 1970.
  • ŞAHİN Tayfun: Aile Hekimlerinin Stopaj Yükümlülüğünün Verginin Yasallığı İlkesi Bakımından Değerlendirilmesi, Yaklaşım Dergisi, S.216, Aralık 2010.
  • ŞENTÜRK Akın Gencer Vergi Borçlarının Yapılandırılmasında, Yargılamanın Bulunduğu Aşamalara Göre Farklı Uygulama Yapılması, Lebib Yalkın Mevzuat Dergisi, S.88, Nisan 2011.
  • ŞENTÜRK Akın Gencer/ ALPASLAN Mustafa Hukuka Aykırı Delille Vergi: Kanuna Aykırı Olarak Elde Edilmiş Bulgular Delil Olarak Kabul Edilemez. Bu Deliller Vergi Tarhiyatında Veri Olarak Kullanılamaz, Vergi Sorunları Dergisi, Ocak 2009, S. 244.
  • ŞENYÜZ Doğan Vergi Hukukunda Yorum Normları ve Ekonomik Yaklaşım, Vergi Hukuku, İstanbul Barosu Dergisi, Mart 2008.
  • TAN Mustafa Vergilendirmede Eşitliğin Mali Güç İlkesi Çerçevesinde Okunması ve AYM Karar Örneği, Vergi Sorunları Dergisi, S.264, Eylül 2010.
  • TAVŞANCI Aykut: Vergilendirme Yetkisinin Anayasal Sınırları ve 1982 Anayasası, Vergi Sorunları Dergisi, S.203, Ağustos 2005.
  • TAYLAR Yıldırım Anayasa Mahkemesi Kararları Işığından Vergi Hukukunda Hukuki Güvenlik İlkesi, Vergi Dünyası Dergisi, Mart 2007, S.307.
  • TEKBAŞ Abdullah: Vergi Kanunlarının Anayasa’ya Uygunluğunun Yargısal Denetimi: Türkiye Değerlendirmesi, Ankara 2009.
  • ULUATAM Özhan/ METHİBAY Yaşar: Vergi Hukuku, Ankara 2001.
  • ÜSTÜN Ümit Süleyman: Türk Vergi Hukukunda İdarenin Takdir Yetkisi, Ankara 2007.
  • ÜSTÜN Ümit Süleyman: Vergi Hukuku İle İlgili Anayasal İlkeler, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.11, S.1.
  • YALTI BillurVergi Yükümlüsünün Hakları, İstanbul 2006.
  • YILMAZ Elif: Uzlaşma Müessesesinin Hukuki ve Temel Vergilendirme İlkeleri, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.13, 2009, S. 12.
  • YILMAZ Kazım Vergi Sistemimiz Hakkında Bir Değerlendirme, Vergici ve Muhasebeciyle Diyalog, Nisan 2002, S.168.
  • YÜCE Mehmet Mali Güce Göre Vergilendirme İlkesi Çerçevesinden Damga Vergisine Bakış, Vergi Sorunları Dergisi, Eylül 2009, S. 252.
  • YÜREKLİ Sabahattin Bakanlar Kurulu’nun Vergilendirme Yetkisi, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Aralık 1997, C.1S.2.
APA MUTLU A (2012). Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. , 123 - 154.
Chicago MUTLU Aysel Ceren Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. (2012): 123 - 154.
MLA MUTLU Aysel Ceren Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. , 2012, ss.123 - 154.
AMA MUTLU A Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. . 2012; 123 - 154.
Vancouver MUTLU A Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. . 2012; 123 - 154.
IEEE MUTLU A "Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi." , ss.123 - 154, 2012.
ISNAD MUTLU, Aysel Ceren. "Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi". (2012), 123-154.
APA MUTLU A (2012). Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 0(98), 123 - 154.
Chicago MUTLU Aysel Ceren Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi 0, no.98 (2012): 123 - 154.
MLA MUTLU Aysel Ceren Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, vol.0, no.98, 2012, ss.123 - 154.
AMA MUTLU A Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2012; 0(98): 123 - 154.
Vancouver MUTLU A Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi. 2012; 0(98): 123 - 154.
IEEE MUTLU A "Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi." Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 0, ss.123 - 154, 2012.
ISNAD MUTLU, Aysel Ceren. "Dünü bugünü ve yarınıyla vergilendirme yetkisinin hukuksal perspektifi". Türkiye Barolar Birliği Dergisi 98 (2012), 123-154.