Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü

KOÇAK, Recep; İÇMENOĞLU, Eda

Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü

Recep KOÇAK, (Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat, Türkiye)

Eda İÇMENOĞLU (Tokat Bilim Sanat Merkezi, Tokat, Türkiye)

Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi

16 0

Yıl: 2012 Cilt: 4 Sayı: 37 Sayfa Aralığı: 73 - 85 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü

Öz:

Bu çalışmada orta öğretim kademesindeki öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşamdoyum düzeylerini yordama gücünün incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma ilişkisel tarama modelindeolup, 2009–2010 eğitim öğretim yılında Tokat İl Merkezinde Milli Piyango Fen Lisesinde öğrenimgören öğrencilerden 106 kız ve 119 erkek olmak üzere toplam 225 öğrenciden oluşan çalışma gurubu ileyürütülmüştür. Araştırmada veri toplama araçları olarak; duygusal zeka düzeylerini ölçmek amacıyla vediğerleri (2004) tarafından yeniden düzenlenmiş versiyonunun Türkçeye uyarlama çalışmasını Göçet’in(2006) yaptığı “Duygusal Zeka Testi”, kullanılmıştır. Yaratıcılık düzeylerini ölçmek amacıyla ise Whettonve Cameron (2002) tarafından geliştirilip Aksoy (2004) tarafından Türkçeye uyarlanan “Yaratıcılık Ölçeği”yaşam doyum düzeylerini ölçmek amacıyla Diener ve arkadaşları (1985) tarafından geliştirilen ve Kökler(1991) tarafından Türkçeye uyarlama çalışması yapılan “Yaşam Doyumu Ölçeği” kullanılmıştır. Öğrencilerindemografik bilgilerine (cinsiyet, algılanan ekonomik düzey (Üst, Orta, Alt) doğum sırası ve anne-babanınbirlikteliği) ilişkin sorular ise araştırmacı tarafından geliştirilen kişisel bilgi formu ile ulaşılmıştır. Yapılananalizler sonucunda, öğrencilerin duygusal zeka alt boyutları ve yaratıcılık düzeyleri ile öğrencilerin yaşamdoyumu düzeyleri arasında anlamlı ilişki olduğu tespit edilmiştir (r= 0,38, r2= 0,15, p<.01). Regresyon analizisonuçlarına göre öğrencilerin yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyum düzeylerinin ters yönde anlamlı biryordayıcısı olduğu bulgusuna ulaşılmıştır (t= -2,66; p< .005). Ayrıca duygusal zeka ölçeği alt boyutlarındaniyimserlik ve duygularını ifade etme düzeylerinin üstün yetenekli öğrencilerin yaşam doyum düzeyininanlamlı bir yordayıcısı olduğu tespit edilmiştir (p<.05). Ancak duygusal zeka alt boyutlarından duygulardanfaydalanma düzeyinin öğrencilerin yaşam doyumlarını anlamlı yordamadığı, sonucuna ulaşılmıştır(p>.05). Araştırma bulgularına dayanarak anne-babaların ve öğretmenlerin duygusal zeka ve duygusalzekanın geliştirilmesi konusunda bilinçlendirilmeleri üstün yetenekli öğrencilerin derslerin dışındaki yaşamdoyumlarını olumlu etkileyebilecek sosyal aktivitelere katılımının desteklenmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelime: iyimserlik duygusal zeka testi ailesel faktörler yaşam doyumu duygularını ifade etme ekonomik durum fen lisesi öğrencileri yaşam doyumu ölçeği doğum sırası yaratıcılık demografik etkenler duygusal zeka toplumsal cinsiyet üstün yetenekli öğrenciler

Emotional intelligence and creativity as predictors of life satisfaction among gifted students

Öz:

The purpose of this study was to investigate the predictive role of emotional intelligence andcreativity levels of secondary grade students on their life satisfaction. This correlational study was conductedwith a sample of 225 secondary students (106 female and 119 male) during the 2009-2010 academic year.Data were collected from the participants using the following instruments: “Emotional Intelligence TestModified EI Scale Turkish Form”, “How creative are you?”, “The Satisfaction with Life Scale (SWLS) and“Personal Demographic Information Sheet”. The data were examined utilizing the t-test, Pearson correlation,ANOVA and regression analyses. As a result of the analyses, a significant relationship was observed betweenthe emotional intelligence lower dimension and creativity level of students and life satisfaction level (r= 0,38,r2= 0,15, p<.01). The results also suggested that the creativity level of students had significant predictivevalue for life satisfaction levels (p< .005) but the correlation among these two variables was stronglynegative (t= -2,66). Additional findings of this study were that levels of optimism and expressing feelingsfrom lower dimensions of emotional intelligence scale were significant predictors of life satisfaction levelof students (p<.05). These findings also suggest that level of enjoyment of feeling from lower dimensionsof emotional intelligence is not significantly related to life satisfaction (p>.05). According to standardizedregression coefficient (β), when the order of importance for variables that predict life satisfaction of studentsare observed, the level of expressing feelings ranks first, optimism ranks second and Creativity ranks third.

Anahtar Kelime: economic status science lycee students life satisfaction scale birth order creativity demographic factors emotional intelligence gender gifted students optimism emotional intelligence test family factors life satisfaction emotional expressivity

Belge Türü: Makale Makale Türü: Diğer Erişim Türü: Bibliyografik

Abacı, R. (2003). Yaşamın kalitelendirilmesi. 6. Basım. İstanbul: Değişim Yayınları.
Aksoy, B. (2004). Coğrafya öğretiminde probleme dayalı öğrenme yaklaşımı. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Ataman, A. B. (2008). Üstün yetenekli çocuklarda aile ortamının bazı demografik değişkenler açısından incelenmesi: İstanbul bilsem örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Austin, E. J., Saklofske D. H., ve Egan. V. (2005). Personality, wellbeing and health correlates of trait emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 38(3), 547–558.
Baltaş, A. (2001). Değişimin içinden geleceğe doğru ekip çalışması ve liderlik. 2.baskı. İstanbul: Remzi Kitapevi.
Bender, T. M. (2006). Resim-İş eğitimi öğrencilerinde duygusal zeka ve yaratıcılık ilişkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Güzel Sanatlar Eğitimi Anabilim Dalı Resim-İş Öğretmenliği Programı, İzmir.
Ciğerci, C. Z. (2006). Üstün yetenekli olan ve olmayan ergenlerde benlik saygısı, başkalarının algılaması ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkiler: Fen lisesi ve düz lise karşılaştırması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Sakarya.
Davaslıgil, Ü. (2004). Üstün yetenekli çocuklar durum tespiti komisyonu ön raporu kitabı, I. Türkiye Üstün Yetenekli Çocuklar Kongresi, Çocuk Vakfı Yayınları, İstanbul.
Diener, E. (1984). Subjective well-being. Psychological Bulletin, 95(3), 542-575.
Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71–75.
Dost, M, T, (2007). Üniversite öğrencilerinin yaşam doyumunun bazı değişkenlere göre incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2 (22), 132-143
Dökmen, Ü.(2000). Varolmak-gelişmek-uzlaşmak. İstanbul. Sistem Yayıncılık.
Goleman, D. (2005). Duygusal zeka neden IQ’dan daha önemlidir? Çeviren: Banu Seçkin Yüksel, İstanbul: Varlık Yayınları.
Göçet, E. (2006). Üniversite öğrencilerinin duygusal zeka düzeyleri ile stresle başaçıkma tutumları arasındaki ilişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
Harrod, N. R., ve Scheer, S. D. (2005). An exploration of adolescent emotional intelligence in relation to demographic characteristics. Adolescence, 40(159), 503-507.
Kaya, Ö. (2006). Askeri öğrencilerin yaşam doyumları üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü.
Kırtıl, S. (2009). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin duygusal zeka ve yaşam doyumu düzeylerinin incelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Köker, S. (1991). Normal ve sorunlu ergenlerin yaşam doyumu düzeylerinin karşılaştırılması. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar ve uygulamalar. Ankara: Nobel Yayın ve Dağıtım.
Renzulli, J.S. (1999). What is this thing called giftedness, and how do we develop it? A twenty-five year perspective. Journal for the Education of the Gifted, 23(1): 3-54.
Schutte, N.S., Malouff, J. M., Hall, L. E. , Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden, C. J. ve Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25, 167-177.
Steven, J.S. ve Book, E. (2003). EQ Duygusal zeka ve bal arısının sırrı. İstanbul: Özgür yayınları.
Tozar, Z. (2002). Delilik ve dâhilik o ince çizgi. Bilim ve Teknik Dergisi, Ekim 419.
Weiss, H. D. (1993). Problem çözümünde yaratıcılık. Çeviren: Şahiner Doğan, Cep Yönetim Dizisi. İstanbul: Rota Yayınları,
Whetton, David, A.,ve Cameron, K, S. (2002). Answers to exercises taken from developing management skills. 3rd Edition. At Northwestern Univ. Evanston
Yetim, Ü. (1991). Kişisel projelerin organizasyonu ve örüntüsü açısından yaşam doyumu. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
Yetim, Ü. (2001). Toplumdan bireye mutluluk resimleri. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Yüksel, M. (2006). Duygusal zeka ve performans ilişkisi: Birçok firmada uygulama. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

APA	KOÇAK R, İÇMENOĞLU E (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. , 73 - 85.
Chicago	KOÇAK Recep,İÇMENOĞLU Eda Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. (2012): 73 - 85.
MLA	KOÇAK Recep,İÇMENOĞLU Eda Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. , 2012, ss.73 - 85.
AMA	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. . 2012; 73 - 85.
Vancouver	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. . 2012; 73 - 85.
IEEE	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E "Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü." , ss.73 - 85, 2012.
ISNAD	KOÇAK, Recep - İÇMENOĞLU, Eda. "Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü". (2012), 73-85.

APA	KOÇAK R, İÇMENOĞLU E (2012). Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(37), 73 - 85.
Chicago	KOÇAK Recep,İÇMENOĞLU Eda Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4, no.37 (2012): 73 - 85.
MLA	KOÇAK Recep,İÇMENOĞLU Eda Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, vol.4, no.37, 2012, ss.73 - 85.
AMA	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2012; 4(37): 73 - 85.
Vancouver	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi. 2012; 4(37): 73 - 85.
IEEE	KOÇAK R,İÇMENOĞLU E "Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü." Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4, ss.73 - 85, 2012.
ISNAD	KOÇAK, Recep - İÇMENOĞLU, Eda. "Üstün yetenekli öğrencilerin duygusal zeka ve yaratıcılık düzeylerinin yaşam doyumlarını yordayıcı rolü". Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi 4/37 (2012), 73-85.