Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar

DOĞAN, ELİF TUĞBA

Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar

Elif Tuğba DOĞAN (Ankara Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkiler Bölümü, Ankara, Türkiye)

İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi

9 0

Yıl: 2012 Cilt: 14 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 79 - 98 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar

Öz:

Kadınların çalışma yaşamında, pek çok ayrımcı uygulamaya maruz kaldıkları bilinmektedir. Bu makalede de çalışma yaşamında cinsiyete dayalı ayrımcılığın bir türü olarak, hamileliğe dayalı ayrımcılık incelenmektedir. Günümüzde ulusal ve uluslararası pek çok belge ile hamileliğe dayalı ayrımcılık yasaklanmıştır. Ne var ki tüm yasal güvencelere rağmen, Türkiye’de ve dünyanın birçok yerinde kadınlar hamilelik nedeniyle işyerlerinde ayrımcılığa maruz kalmakta hatta bazı işyerlerinde hamile kalmaları yasaklanabilmektedir. Bu ayrımcı uygulamaların en çarpıcı örneklerine uluslararası işbölümünde ucuz işgücü olarak kadın emeği kullanan Latin Amerika ülkelerinin serbest bölgelerinde (maquilalarda), rastlanmaktadır. Çalışmanın amacı, ayrımcılık karşıtı ulusal ve uluslararası belge/düzenlemelere rağmen, kadınların çalışma yaşamında hamilelik nedeniyle karşı karşıya kaldıkları ayrımcı pratikleri örneklendirerek tartışmak ve kadın bedeni üzerindeki denetimin boyutlarına dikkat çekmektir. Bu amaçla, kadının doğurganlığı, doğum kontrol teknolojilerinin gelişimi, hamile kadının çalışma yaşamında varlığı ile ulusal ve uluslararası düzenlemelere rağmen uygulamadaki sorunlar çalışmada sırayla ortaya konacaktır.

Anahtar Kelime:

Discriminatory practices against pregnant women In work life

Öz:

It is known that women are exposed to discrimination in their work life. In this study, the pregnancy discrimination as a kind of gender discrimination in the work life is investigated. Nowadays, many national and international documents prohibit pregnancy discrimination. Nevertheless, despite the presence of all legal assurance, the pregnancy discrimination does exist in the work places; even getting pregnant can be forbidden. The most striking examples of this discrimination can be found in the countries of Latin America, in the free trade zones – in maquilas, where female labor is used as cheap workforce in international division of labor. The aim of this study is to discuss the discriminating actions based on pregnancy in work places within the examples, in spite of the existence of national and international documents/regulations against discrimination; and to draw attention to the magnitude of supervision on women body. To do so, women fertility, the development of contraception methods, the presence of pregnant women in the work life and the problems regardless of the national and international regulations are examined respectively.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akgökçe, N. ve Zırhlı-Kaplan, S. (2006), “Novamed’de Kızlar Grevde: İçerideki Arkadaşları da Yanımıza Çağırıyoruz”, Petrol-İş Kadın, Sayı:21,
Akşit, E.E. (2009), “Kısırlık: Olanak ve Tahakküm,” Fe Dergi, C.1, S.2, s. 44- 54.
Astarcıoğlu-Bilginer, S. (2009), Feminist Solidarity: Possibility of Feminismin Solidarity Practices?, ODTÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara: Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Bacon, D., (2004) The Children of NAFTA, LaborWars on the U.S./Mexico Border, Berkeley: University of California Press.
Badinter, E. (2011), Kadınlık mı? Annelik mi?, Çev. A. Ekmekci, İstanbul: İletişim Yayınları.
Bailey, M. (2006), “More Power to the Pill: the Impact of Contraceptive Freedom onWomen’s Life Cycle Labor Supply”, The Quarterly Journal of Economics, Vol. 121, No. 1, 289-320
Basalla,G. (1996), Teknolojinin Evrimi, Ankara: TÜBİTAK Yayınları.
Boushey, H. (2008), “ ‘Opting Out?’ the Effect of Children on Women’s Employment in the United States”, Feminist Economics, Vol. 14, No. 1, 1-36.
Calfat, G., Rivas, A. (2008) Fragmentation, income, gender and poverty linkages: The case of the Maquila Industry in Guatemala
Charles, A., (2011), “Fairness and Wages in Mexico’s Maquiladora Industry: An Empirical Analysis of Labor Demand and the Gender Wage Gap”, Review of Social Economy, Vol. 69, No. 1, 1-28.
Cravey, A.J., (1998), Women and Work in Mexico’sMaquiladoras, Lanham: Rowman& Littlefield Publishers.
Emiroğlu, K. ve Aydın, S. (2003), Antropoloji Sözlüğü, Ankara: Bilimve Sanat Yayınları.
Erçakar,M.E. (2004), “Serbest Bölgeler: Teorik Yaklaşım”, İş, Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 6/1.
Ertürk, Ş. (2008), Uluslararası Belgeler ve Avrupa Birliği Direktifleri Işığında Çalışma Hayatımızda Kadın Erkek Eşitliği, Ankara: Belediye-İş Yayınları.
Fernández, L., Newby, A., (2011), “Family Support and Pregnancy Behavior amongWomen in TwoMexican Border Cities”, Frontera Notre, Vol. 22, No. 43, 7-34.
Fougner, T. ve Kurtoğlu, A. (2011), “Transnational Labour Solidarity and Social Movement Unionism: Insights from and beyond aWomenWorkers’ Strike in Turkey”, British Journal of Industrial Relations, Vol. 49, 353–375.
Fröbel, F., Heinrichs, J., Kreye, O., (1982), Uluslararası Yeni İşbölümü ve Serbest Bölgeler, İstanbul: Belge Yayınları.
García ve diğ., (2008), “Knowledge and Opinions of Emergency Contraceptive Pills Among Female Factory Workers in Tijuana, Mexico”, Studies In Family Planning, 39/3, 199-210.
González,M.A. (1996), “La Salud Reproductiva de las Trabajadoras de la Maquiladora de Exportación en Tijuana, Baja California, Diagnóstico y Retos Para las Políticas de Salud”, Tijuana, Baja California: Instituto Nacional de Salud Pública, El Colegio de la Frontera Notre y Fundación Mexicana Para la Salud.
Hanmer, J.(1993) "Women and Reproduction’ IntroducingWomen’s Studies: Feminist Theory and Practice, (ed) Richardson, D. ve Robinson, V., Hong Kong: The Macmillian Press.
Hernández, G. (2000) “No Mother’s Day for WomenWorkers”, No Paradise Yet: the World'sWomen Face theNewCentury, (ed.) J.Mirsky,M. Radlett, London: The Panos Institute and Zed Books, 214-232.
Hu-Dehart, E.,(2007), “Surviving Globalization: Immigrant Women Workers in Late Capitalist America”, Women’s Labor in the Global Economy, (ed.) S. Harley, New Brunswick:Rutgers University Press, 85-102.
Iglesias, N. (2007) Beautiful Floweres of the Maquiladora, Austin: University of Texas.
Kıvılcım, Z., (2009) “İnsan Hakları ve Karşı Hegemonya”, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XIII :1-2, 217-240.
Kümbül-Güler, B. (2012) “Psiko-Sosyal Boyutuyla Grev”, Çalışma ve Toplum, S. 32, 113-146.
L'Associació d'Amistat amb el Poble de Guatemala, (tarihsiz), Economia Global: El Caso de Guatemala, http://www.aapguatemala. org/05_brigades/descarreg u e s / d o s s i e r 2 _ e c o n omi a . p d f (03.03.2012).
MacKenzie, D. ve Wajcman, J. (1985), The Social Shaping of Technology, Buckingham: Open University Press.
Mäkelä, L. (2011), “A Narrative Approach to Pregnancy-related Discrimination and Leader–follower Relationships”, Gender, Work and Organization, Blackwell Publishing, 1-22.
Méda, D. (2004), Emek: Kaybolma Yolunda Bir Değer mi?, İstanbul: İletişim Yayınları.
Mohapatra, S. ve Roy, S. (2010) “Work and Fertility Linkage inWomen: A Study in Bhubaneswar City”, Zagreb International Review of Economics & Business, Vol. 13, No. 2, 39-53.
Morsy, S. (1997), “Biotechnology and the Taming of Women’s Bodies” , Processes Lives: Gender and Technology in Everyday Life, (ed) Terry, J. ve Calvert, M., New York: Routledge, 165-173.
Özşuca, Ş. T. (2003), Esneklik Güvenlik İkileminde Türkiye Emek Piyasası, Ankara: İmaj Yayınevi.
Petrol-İş, (2008) Novamed Grevi, Küresel Sermayeye Karşı Küresel Kadın Dayanışması, Novamed İşçilerinin 448 Günlük Direnişlerinin Yankıları, İstanbul: Burhan Ofset.
Quisumbing, A.R., Hallman, K., Ruel, M.T. (2007), “Maquiladoras and Market Mamas: Women’s Work and Childcare in Guatemala City and Accra”, Journal of Development Studies, Vol. 43, No. 3, 420–455.
Regan, P.M. (1996), “Genetic Testing and Workplace Surveillance”, (ed.) D. Lyon ve E. Zureik, Computers, Surveillance and Privacy,Minneapolis: University of Minnesota Press, 21-46.
Saygılıgil, F. (2007) “Serbest Bölge: Yasak Bölge”, Petrol-İş Kadın, Sayı: 25, 16-17.
Savcı, İ. (1999), “Toplumsal Cinsiyet ve Teknoloji”, SBF Dergisi, 54/1, 123-142.
Standing, G., (1989), “Global Feminisation Through Exible Labour”, World Development, Vol. 17, No.7,
Tickner, J. A. (2004), The Gendered Frontiers of Globalization, Globalizations, Vol. 1, No. 1, 15–23
Toksöz, G. (2011a), Kalkınmada Kadın Emeği, İstanbul: Varlık Yayınları.
Toksöz, G. (2011b), “Women’s Employment in Turkey in the Light of Different Trajectories in Development-Different Patterns in Women’s Employment,” Fe Dergi 3/ 2, 19-32.
Urhan, B. (2007), “Nasıl Olursa Olsun İş (mi)?”, Petrol-İş Kadın, Sayı:25, 24-25.
Urhan, B. (2006), “Kadınlar ‘Kendi İşine’?”, Petrol-İş Kadın, Sayı:23, 18-19.
Ustubici, A. (2009) “Export-Processing Zones and Gendering the Resistance: “Women’s Strike” in Antalya Free Zone in Turkey”, London School of Economics, Gender Institute, New Working Paper Series, Issue 24.
Yıldırım, E. ve Uçkan, B. (2007) “Union Avoidance in Turkey: the State and Employers vs.Unions”,
http://www.ilera-online.org/15thworldcongress/ files/papers/Track_2/Thur_ W5_UCKAN.pdf (07.03.2012).
Yıldız, G.B. (2008), İşverenin Eşit İşlem Yapma Borcu, Ankara: Yetkin Yayınları.

APA	DOĞAN E (2012). Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. , 79 - 98.
Chicago	DOĞAN ELİF TUĞBA Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. (2012): 79 - 98.
MLA	DOĞAN ELİF TUĞBA Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. , 2012, ss.79 - 98.
AMA	DOĞAN E Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. . 2012; 79 - 98.
Vancouver	DOĞAN E Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. . 2012; 79 - 98.
IEEE	DOĞAN E "Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar." , ss.79 - 98, 2012.
ISNAD	DOĞAN, ELİF TUĞBA. "Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar". (2012), 79-98.

APA	DOĞAN E (2012). Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14(2), 79 - 98.
Chicago	DOĞAN ELİF TUĞBA Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 14, no.2 (2012): 79 - 98.
MLA	DOĞAN ELİF TUĞBA Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, vol.14, no.2, 2012, ss.79 - 98.
AMA	DOĞAN E Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2012; 14(2): 79 - 98.
Vancouver	DOĞAN E Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar. İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi. 2012; 14(2): 79 - 98.
IEEE	DOĞAN E "Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar." İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 14, ss.79 - 98, 2012.
ISNAD	DOĞAN, ELİF TUĞBA. "Hamile kadınların çalışma yaşamında maruz kaldığı ayrımcı uygulamalar". İş Güç, Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi 14/2 (2012), 79-98.