Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi

Hatice BAYRAKLI, (Kemal Yurtbilir İşitme Engelliler Erken Çocukluk Eğitim Merkezi, Anaokulu ve İlköğretim Okulu, Altındağ, Ankara, Türkiye)
Sema KANER (Ankara Üniversitesi, Ankara, Türkiye)
Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri
17 0
Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 927 - 943 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi

Öz:
Bu çalışmada, sosyal desteğin niceliği ve niteliği ile problem odaklı başa çıkma değişkenlerinin annelerde yılmazlığı etkileme dereceleri yapısal eşitlik modeli kullanılarak incelenmiştir. Araştırma grubu, zihinsel engelli çocuğu olan 257 anne ile engelli çocuğu olmayan 234 anneden oluşmaktadır. Araştırmada veriler "Anne Yılmazlık Ölçeği", "Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği" ve "Yenilenmiş Anne-Baba Sosyal Destek Ölçeği" ile toplanmıştır. Ölçme modelleri tarafından doğrulanan yapılar arasındaki ilişkiler örtük değişkenlerle yol analizi kullanılarak incelenmiştir. Doğrulanan modele göre her iki grup annede sosyal desteğin niceliği ve niteliği, problem odaklı başa çıkmayı olumlu yönde ve orta düzeyde, yılmazlığı ise düşük de olsa olumlu yönde; problem odaklı başa çıkma ise yılmazlığı olumlu yönde ve yüksek düzeyde etkilemiştir.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Investigating the factors affecting resiliency in mothers of children with and without intellectual disability

Öz:
In this study, the effect of quantity and quality of social support and problem-focused coping style on mothers' resilience was examined by conducting a structural equation modeling. The sample of the research consisted of 257 mothers of children with intellectual disability, and 234 mothers of typically-developing children. The data were gathered through the Mother Resiliency Scale, the Coping Style Scale, and the Revised Parental Social Support Scale. Path analysis with latent variables was conducted to investigate the relationship between the constructs after testing the measurement models. Both groups of mothers confirmed the model showing that quantity and quality of the social support affected the problem-focused coping in a positive and moderate way and affects the resiliency in a low but positive direction. Also, the problem-focused coping style influenced resiliency in a high and positive way.
Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • Abbott, D. A., & Meredith, W. H. (1986) Strengths of parents with retarded children. Family Relations, 35 (3), 371-375.
  • Al-Yagon, M. (2007). Socioemotional and behavioral adjustment among school age children with learning disabilities: The moderating role of maternal personal resources. The Journal of Special Education, 40 (4), 205-211.
  • Bauman, S. (2004). Parents of children with mental retardation: coping mechanisms and support needs. Unpublished doctoral dissertation, The Faculty of the Graduate School of the University of Maryland, USA.
  • Bayat, M. (2007). Evidence of resilience in families of children with autism. Journal of Intellectual Disability Research, 51 (9), 702-714.
  • Blankfeld, D. F., & Holahan, C. J. (1999). Social support, coping, and psychological adjustment among caregivers of head-injured patients. Psychology and Health, 14, 609-624.
  • Boehmer, S., Luszczynska, A., & Schwarzer, R. (2007). Coping and quality of life after Tumor surgery: Personal and social resources promote different domains of quality of life. Anxiety, Stress, and Coping, 20 (1), 61-75.
  • Bower, A., Chant, D., & Chantwin, S. (1998). Hardiness in families with and without a child with Down Syndrome. Down Syndrome Research and Practice, 5 (2), 71-77.
  • Britner, P. A., Morog, M. C., Pianta, R. C., & Marvin, R. S. (2003). Stress and coping: A comparison of self-report measures of functioning in families of young children with cerebral palsy or no medical diagnosis. Journal of Child and Family Studies, 12 (3), 335-348.
  • Cohen, O, Slonim, I., Finzi, R., & Leichtentritt, R. D. (2002). Family resilience: Israeli mothers' perspectives. The American Journal of Family Therapy, 30,173-187.
  • Dayıoğlu, B. (2008). Resilience in university entrance examination applicants: The role of learned resourcefulness, perceived social support and gender. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • DeLongis, A., & Holtzman, S. (2005). Coping in context: The role of stress, social support, and personality in coping Journal of Personality 73 (6), 1-24.
  • Dolbier, C., & Steinhardt, M. (2008). Evaluation of a resilience intervention to enhance coping strategies and protective factors and decrease symptomatology. Journal of American College Health, 56 (4). 445-453.
  • Dunst, C. J., & Trivette, C. M. (1986). Mediating influences of social support: Personal, family, and child outcomes. American Journal of Mental Deficiency, 90(4), 403-417.
  • Dyson, L. L. (1993). Response to the presence of a child with disabilities: Parental stress and family functioning over time. American Journal on Mental Retardation, 98 (2), 207-218.
  • Echterling, L. G., Presbury, J., & McKee, J. E. (2005). Crisis intervention: Promoting resilience and resolution in troubled times. Upper Saddle River, NJ: Pearson Merrill Prentice Hall.
  • Eminağaoğlu, N. (2006). Güç koşullarda yaşayan sokak çocuklarında dayanıklılık (sağlamlık). Yayımlanmamış doktora tezi, Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
  • Esmek, M. (2007). Psikiyatri servisinde yatan şizofren hastaların yakınlarının sosyal destek ve stresle baş etme düzeylerinin belirlenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sağlık Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during the three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48 (1), 150-170.
  • Gardner, J., & Harmon, T. (2002). Exploring resilience from a parent's perspective: A qualitative study of six resilient mothers of children with an intellectual disability. Australian Social Work, 55(1), 60-68.
  • Garwick, A. W„ Kohrman, C. H., Titus, J. C., Wolman, C., & Blum, R. W. (1999). Variations in families' explanations of childhood chronic conditions: A cross-cultural perspective. In H. I. McCubbin, E. A. Thompson, A. I. Thompson & J. A. Futrell (Eds.), The dynamics of resilient families (pp. 165-202). Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
  • Gizir, C. A. (2004). Akademik sağlamlılık: Yoksulluk içindeki sekizinci sıntf öğrencilerinin akademik başarılarına katkıda bulunan koruyucu faktörlerin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Greeff, A. P., Vansteenwengen, A., & ide, M. (2006). Resiliency in families with a member with a psychological disorder. The American Journal of Family Therapy, 34,285-300.
  • Greene, R. R., & Conrad, A. P. (2002). Basic assumptions and terms. In R. R. Greene (Eds), Resiliency: An integrated approach to practice, policy and research (pp. 29-62). Washington, DC: NASW Press.
  • Gürgan, U. (2006). Grupla psikolojik danışmanın üniversite öğrencilerinin yılmazlık düzeylerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Hadadian, A. (1994). Stress and social support in fathers and mothers of young children with and without disabilities. Early Education and Development, 5( 3), 226-235.
  • Hair, J. F., Anderson, R. E., Tatham, R. L., & Black, W. C. (1998). Multivariate data analysis. New York: Prentice Hall.
  • Heiman, T. (2002). Parents of children with disabilities: Resilience, coping, and future expectations. Journal of Developmental and Physical Disabilities, 14 (2), 159-171.
  • Jöreskog, K. G. (1993). Testing structural equation models. In K. A. Bollen 8c J. S. Long (Eds.), Testing structural equation models (pp. 294-316). USA: Sage Publications.
  • Kağıtçıbaşı, Ç. (1980). Türkiye'de çocuğun değeri, gelişme ortamı ve alınması gereken önlemler. Psikoloji Dergisi, 10, 26-31.
  • Kaner, S. (2001). Zihinsel ve işitme engelli çocukları olan ana-babaların algıladıkları stres ve sosyal destek düzeyleri. Yayımlanmamış araştirma raporu, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
  • Kaner, S. (2004). Engelli çocukları olan anne-babaların algıladıkları stres, sosyal destek ve yaşam doyumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış araştirma raporu, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara.
  • Kaner, S. (2009). Aile katılımı ve işbirliği. B. Sucuoğlu (Ed.), Zihin engelliler ve eğitimleri içinde (s. 352-406). Ankara: KÖK Yayıncılık. Kaner, S. (2010). Yenilenmiş ana-baba sosyal destek ölçeğinin psikometrik özellikleri. Eğitim ve Bilim, 157 (36), 15-29.
  • Kaner, S. ve Bayraklı, H. (2009). Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuklu annelerde yılmazlık, sosyal destek ve stresle başa çıkma becerileri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 8 (15), 115-133.
  • Kaner, S. ve Bayraklı, H. (2010). Anne yılmazlık ölçeğinin psikometrik özellikleri. Eğitim Bilimleri ve Uygulama, 9 (17), 77-94.
  • Karaırmak, Ö. (2007). Investigation of personal qualities contributing to psychological resilience among earthquake survivors: A model testing study. Yayımlanmamış doktora tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kaya, N. D. (2007). The role of self-esteem, hope and external factors in predicting resilience among regional boarding elementary school students. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Kazak, A., & Marvin, R. (1984). Differences, difficulties and adaptation: Stress and social network in families with a handicapped child. Family Relations, 33, 67-77.
  • Kazak, A. E. (1987). Families with disabled children: Stress and social networks in three samples. Journal of Abnormal Child Psychology, 15 (1), 137-146.
  • Kenny, D. T. (2000). Psychological foundations of stress and coping: A developmental perspective. In D. T. Kenny, J. G. Carlson, F. J. McGuigan & J. L. Sheppard (Eds.), Stress and health: Research and clinical applications (pp. 73-104). Amsterdam, The Netherlands: Gordon Breach/Harwood Academic Publishers.
  • Kline, R. B. (2005). Principles and practice of structural equation modeling: Methodology in the social sciences. New York: The Guilford Press.
  • Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
  • Lee, I. N„ Lee, E. O., Kim, H. S., Park, Y. S., Song, M., & Park, Y. H. (2004). Concept development of family resilience: A study of Korean families with a chronically ill child. Journal of Clinical Nursing, 13, 636-645.
  • Li-Tsang, W. P. C, Yau, M. K. S., & Yuen, H. K. (2001). Success in parenting children with developmental disabilities: Some characteristics, attitudes and adaptive coping skills. The British Journal of Developmental Disabilities, 47 (93), 61-71.
  • Luthar, S. S., Cicchetti, D., & Becker, B. (2000). The construct of resilience: A critical evaluation and guidelines for future work. Child Development, 71 (3), 543-562.
  • Maddi, S. R„ 8c Khoshaba, D. M. (1994). Hardiness and mental health. Journal of Personality Assessment, 63 (2), 265-274.
  • Margalit, M., Raviv, A., & Ankonina, D. B. (1992). Coping and coherence among parents with disabled child. Journal of Clinical Child Psychology, 21 (3), 202-209.
  • Masten, A. S. (1994). Resilience in individual development: Successful adaptation despite risk and adversity. In M. C. Wang & G. W. Gordon (Eds.), Educational resilience in inner-city America. Hillsdale (pp. 3-25), New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
  • McCubbin, H. I., Nevin, R. S., Cauble, A. E., Larsen, A., Come-au, J. K., 8c Patterson, J. M. (1982). Family coping with chronic illness: The case of cerebral palsy. In H. I. McCubbin, P.E. Cauble, & J.M. Patterson (Eds.), Family stress, coping and social support (pp. 169-188). USA: Charles Thomas Publisher.
  • Muir, K„ Tudball, J., & Robinson, S. (2008). Family resilience where families have a child (0-8 Years) with disability, report prepared for the Disability Policy and Research Working Group. University of New South Wales, Sydney.
  • Mullins, J. B. (1987). Authentic voices from parents of exceptional children. Family Relations, 36, 30-33.
  • Özcan, B. (2005). Annebabalart boşanmış ve annebabaları birlikte olan lise öğrencilerinin yılmazlık özellikleri ve koruyucu/aktörler açısından karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
  • Patterson, J. (1991). Family resilience to the challenge of a child's disability. Pediatric Annals, 20 (8), 491- 499.
  • Patterson, J. M. (2002). Understanding family resilience. Journal of Clinical Psychology, 58 (3), 233-246.
  • JRaykov, T., & Marcoulides, G. A. (2006). A first course in structural equation modeling. Mahwah, New Jersey: Lawrance Erlba-um Associates, Inc., Publishers.
  • Schilling, R. F., Gilchrist, L. D., & Schinke, S. P. (1984). Coping and social support in families of developmentally disabled children. Family Relations, 33,47-54.
  • Schwarzer, R., & Knoll, N. (2007). Functional roles of social support within the stress and coping process: A theoretical and empirical overview. International Journal of Psychology, 42 (4), 243-252.
  • Seligman, M., & Darling, R. B. (1989). Ordinary families, special children: A system approach to childhood disability. New York: The Guilford Press.
  • Seltzer, M. M., Hoyd, F. J., Greenberg, J. S., & Hong, J. (2004). Accommodative coping and well-being of midlife parents of children with mental health problems or developmental disabilities. American Journal of Orthopsychiatry, 74 (2), 187-195.
  • Sipahioğlu, Ö. (2008). Farklı risk gruplarındaki ergenlerin psikolojik sağlamlılıklarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Skok, A., Harvey, D., & Reddihough, D. (2006). Perceived stress, perceived social support, and wellbeing among mothers of school-aged children with cerebral palsy. Journal of Intellectual & Developmental Disability, 31 (1), 53-57.
  • Şahin, N. H. ve Durak, A. (1995). Stresle başa çıkma tarzları ölçeği: Üniversite öğrencileri için uyarlaması. Türk Pskiloloji Dergisi, 10 (34), 56-73.
  • Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal eşitlik modellemesine giriş: Temel ilkeler ve LISREL uygulamaları. Ankara: Ekinoks.
  • Trute, B, (1990). Child and parent predictors of family adjustment in households containing young developmentally disabled children. Family Relations, 39, 292-297.
  • Twoy, R., Connolly, P. M., & Novak, J. M. (2007). Coping strategies used by parents of children with autism. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 19, 251-260.
  • Vandervoort, D. (1999). Quality of social support in mental health. Current Psychology, 18 (2), 205-223.
  • Van Riper, M., Ryff, C., & Priadham, K. (1992). Parental and family well-being in families of children with Down Syndrome. Research in Nursing and Health, 15, 227-235.
  • Walsh, F. (2006). Strengthening family resilience (2nd ed.). New York: Guilford Publications.
  • Yalım, D. (2007). First year collage adjustment: The role of co-ping, ego-resiliency, optimism, and gender. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
APA BAYRAKLI H, KANER S (2012). Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. , 927 - 943.
Chicago BAYRAKLI Hatice,KANER SEMA Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. (2012): 927 - 943.
MLA BAYRAKLI Hatice,KANER SEMA Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. , 2012, ss.927 - 943.
AMA BAYRAKLI H,KANER S Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. . 2012; 927 - 943.
Vancouver BAYRAKLI H,KANER S Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. . 2012; 927 - 943.
IEEE BAYRAKLI H,KANER S "Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi." , ss.927 - 943, 2012.
ISNAD BAYRAKLI, Hatice - KANER, SEMA. "Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi". (2012), 927-943.
APA BAYRAKLI H, KANER S (2012). Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), 927 - 943.
Chicago BAYRAKLI Hatice,KANER SEMA Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12, no.2 (2012): 927 - 943.
MLA BAYRAKLI Hatice,KANER SEMA Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.12, no.2, 2012, ss.927 - 943.
AMA BAYRAKLI H,KANER S Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(2): 927 - 943.
Vancouver BAYRAKLI H,KANER S Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(2): 927 - 943.
IEEE BAYRAKLI H,KANER S "Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, ss.927 - 943, 2012.
ISNAD BAYRAKLI, Hatice - KANER, SEMA. "Zihinsel engelli ve engelli olmayan çocuğa sahip annelerde yılmazlığa etki eden değişkenlerin incelenmesi". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12/2 (2012), 927-943.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 17:39

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları