Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler

UZUN, A. Meral; ÖZTÜRK, NAZIM

Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler

Nazım ÖZTÜRK, (Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Sivas, Türkiye)

A. Meral UZUN (Cumhuriyet Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Sivas, Türkiye)

Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi

16 4

Yıl: 2010 Cilt: 11 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 91 - 110 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler

Öz:

Doğal ve toplumsal kaynakların mekân üzerinde dağılımı mutlak anlamda eşitlik arz etmediğinden, gelişme de mutlak anlamda dengeli bir süreçten geçmemektedir. Ekonomik ve sosyal gelişme zaman ve mekân bakımından farklılık göstermektedir. Yaşanan hızlı teknolojik gelişmelere bağlı olarak ekonomik etkinliklerin alansal dağılımında da önemli farklılıklar söz konusu olmaktadır. Ekonomik gelişmenin mekân açısından analizinde bölgesel gelişmenin incelenmesi ve bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında hangi etmenlerin rol oynadığının belirlenmesi büyük önem kazanmaktadır. Kuruluş yeri üstünlükleri, ulaşım, yerel girişim ruhu, teknolojik gelişme ve buluşların mekânsal dağılımı bölgeler arasında karşılaştırmalı üstünlük yaratarak bölgesel gelişmede farklılıkların yaşanmasında önemli rol oynamaktadır. Nüfusun ve ekonomik etkinliklerin kent merkezlerinde yoğunlaşmasıyla birlikte, uzmanlaşma ve girdilerdeki bölünmezliklerden kaynaklanan içsel ölçek ekonomileri sayesinde üretimin artışı ve uzun dönem ortalama maliyetlerin önemli ölçüde azalması sonucunda sanayi ve ticaret kentleri diğer kent merkezlerine oranla daha hızla gelişmeye başlamaktadır. Özellikle büyük sanayi ve ticaret merkezlerinin oluşumunda, üretimdeki pozitif dışsallıklar belirleyici olmaktadır. Altyapı yatırımları, organize sanayi bölgeleri ve teknokentler, gerçekçi bir bölgesel kalkınma politikasına dayanan etkin bir teşvik sistemi bölgesel dengesizliklerin giderilmesi ve geri kalmış bölgelerin kalkındırılmasında da son derece önemli rol oynamaktadır. Bu çalışmada, bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan tüm bu iktisadi etmenler ele alınmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya

Regional development dymamics: Economic factors contributing to emergance of regional imbalances

Öz:

As natural and social resources do not show absolutely equal distribution over the earth, development is not realized through a consistent process as well. Economical and social development differ from each other in terms of time and space. Depending on the rapid technological progress in the current situation, important differences among territorial distribution of economical activities are being experienced. It is quite important to examine regional development in analyzing economical development with regard to territory and to determine which factors play role in regional instabilities. Areal distribution of location advantages, transportation, local spirit of entrepreneurship, technological progress and inventions constitute comparative advantages among regions. Hence, they play an important role in differences of regional development. Along with the population and economic activities centre around city, as a result of increase in production and decrease in long run average cost in an important size owing to the internal scale of economies arising out of work specialization and input indivisibility, industrial and commercial cities are developing quite rapidly with respect to rest of the city centers. Especially, positive externalities in production are key determinants in constitution of large industrial and commercial cities. Infrastructure investments, organized industrial zones and technocities and a realistic regional development policy based incentive system all play an extremely important part in removal of regional imbalances and reconstruction of underdeveloped regions. Whole these economical factors contributing to emergence of regional imbalances are handled through this paper study.

Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

ALTUĞ, Fevzi, (1989), Kent Ekonomisinin İlkeleri, U.Ü. Güçlendirme Vakfı Yayın No: 34, Bursa.
ASLANOĞLU, Rana (1998), “Kaos Teorisi Postmodern Durum ve Kent”, Kent Kimlik ve Küreselleşme, 1. Baskı, Asa Yayını, Bursa, s. 109-111.
BAILLY, Antoine, (1995), “L’Apport de la Nouvelle Géographie a la Connaissance de la Ville”, Problèmes Economiques, 5 Avril 1995, No: 2418, s. 2-5.
BAUMONT, Catherine, (1997), “La Dynamique Régionale de la Croissance Economique”, Problèmes Economiques, 5-12 Mars, No: 2510-2511, s. 61- 63.
BAUMONT, Catherine, (1998), “Economie, Géographie et Croissance Régionale”, Problemes Economiques, 9 Septembre, No:2581, s.1- 6.
BAYRAKTUTAN, Yusuf (1992), “Kalkınma ve Altyapı”, Atatürk Üniversitesi İİBF Dergisi, Cilt:9, Sayı: 3-4, Kasım, s. 190-193.
BENKO, Georges, (1997), “Les Théories du Développement Local”, Problemes Economiques, 4 Octobre, No: 2440, s. 22-26.
BONNEVILLE, Marc, (1995), “L’İnternationalisation des Villes”, Problèmes Economiques, 5Avril, No: 2418, s. 6-13.
BOUDEVILLE, Jacques R., (1964), “Hiérarchie Urbaine et Aménagement des Villes”, Revue d’Economie Politique, No: 1, Anvier-Février, s.73.
CATIN, Maurice, (2000), “La Croissance Régionale: Mode d’Emploi”, Problemes Economiques, 19 Avril 2000, No: 2661, s. 1-3.
Chenery Hollis B., (1966), “Mukayeseli Üstünlük ve Kalkınma Politikası”, Çev: F. Görün, İktisadi Kalkınma Seçme Yazılar, Derleyenler: M. Berk, F. Görün, S. İlkin, ODTÜ Yayın No: 6, Ankara, s. 206-238.
Claval Paul, (1966), “Géographie et Economie”, Travaux sur l’Espace Economique, Techniques Economiques Modernes, No: 4, s. 24-25.
Çıraçı Hale ve Erkut Gülden (1998), 2000’li Yıllarda İstanbul’un Altyapı Beklentileri ve Mekânsal Örgütlenme, İTO Yayın No: 17, İstanbul.
Çoşkun İsa (1999), “Yatırım Teşvik Belgesi ve Sağladığı İmkânlar”, Yaklaşım, Sayı: 79, Temmuz, s. 46.
Davezies Laurent, (1995), “La Théorie Economique de la Ville”, Problèmes Economiques, 5 Avril, No: 2418, s. 1-2.
DİNLER, Zeynel (2008b), Mikro Ekonomi, Ekin Kitabevi, 19. Baskı, Bursa.
DİNLER, Zeynel, (2008a), Bölgesel İktisat, Ekin Kitabevi, 8. Baskı, Bursa.
ERKAN, Hüsnü, (1987), Sosyo Ekonomik Bölgesel Gelişme Teorik ve Uygulamalı Bir Yaklaşım, Kavram Matbaası, İzmir.
ERTÜRK, Hasan (1995), Kent Ekonomisi, Ekin Kitabevi,1. Basım, Bursa.
ESEN, Adem ve Kemalettin ÇONKAR (1999), Orta Anadolu (Konya, Kayseri, Sivas ve Tokat) Girişimcilerinin Sosyoekonomik Özellikleri İşletmecilik Anlayışları ve Beklentileri Araştırması, Konya Ticaret Odası Yayın No: 18, Konya.
FLAMANT, Maurice, (1964), “Concept et Usages des Economies Externes”, Revue d’Economie Politique, No:1, Anvier- Février, s. 93-110.
GÜNAY, M. Turhan (1997), Gelişme İçin Altyapı, DPT Yayını, Ankara.
İLKİN, Akın (1988), Kalkınma ve Sanayi Ekonomisi, İ.Ü. Yayın No: 3487, 5. Baskı, İstanbul.
JAYET, Hubert Puıg Jean-Pierre, Jacques- François THISSE, (1996), “Enjeux Economiques de l’Organisation du Territoire”, Revue d’Economie Politique, Janvier-Février,s. 128-131.
JEAN, Remy, (1966), La Ville: Phénomène Economique, Les Editions Vie Ouvriere, Bruxelles.
KIYMALIOĞLU, Ümit (2004), “Yığılma Ekonomileri”, Kentsel Ekonomik Araştırmalar Sempozyumu, Cilt 1, DPT Yayını, Ankara, s. 364-374.
KÜÇÜKER, Celal (1998a), “Bölgesel Kalkınma ve Kentsel Gelişme”, Türkiye Ekonomisi Sektörel Analiz, Yayına Hazırlayan: A. Şahinöz, Turhan Kitabevi, Ankara, 1998, s. 426-427.
KÜÇÜKER, Celal, (1998b), “Kentsel Büyüme Dinamikleri” Anadolu’da Hızla Sanayileşen Kentler: Denizli Örneği, Türk Ekonomi Kurumu Yayını, Editör: C. Küçüker, Ankara, s. 44-49.
MASSE, Pierre, (1964), “L’Aménagement Du Territoire Projection Géographique de la Société de l’Avenir”, Revue d’Economie Politique, No: 1, Anvier- Février, s. 4-5.
MORAN, Pierre,(1966), “Analyse Economique Spatıale”, Travaux sur l’ Espace Economique, Techniques Economiques Modernes, No:4, s.63-64.
ÖZTÜRK, Nazım (2006), Türkiye’de Bölgesel Kalkınma ve Güneydoğu Anadolu Projesi, Türkiye Ziraat Odaları Birliği Yayını, 1. Baskı, Ankara.
ÖZTÜRK, Nazım (2009), Dış Ticaret Kuram Politika Uygulama, Palme Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
ÖZTÜRK, Nazım ve Yüksel BAYRAKTAR (2009), “Bilgi Çağının Kentsel ve Bölgesel Gelişme Üzerine Etkileri”, 7. Uluslararası Bilgi Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 30-31 Ekim - 1 Kasım, Yalova, s. 1283- 1300.
PERENNES, Jean- Jacques, (1995), “Le Role de la Ville dans le Développement”, Problèmes Economiques, 5 Avril, No: 2418, s. 26-30.
PERROUX, François (1991), L’Economie du XX e Siècle, Presses Universitaires de Grenoble, Paris.
PROST, Marie Andrée (1965), La Hiérarchie des Villes en Fonction de Leurs Activités de Commerce et de Service, Série Espace Economique, Paris.
PRUD’HOMME, Remy, (1995), “Un Nouveau Model de Politique Régionale”, Problèmes Economiques, 4 Octobre, No: 2440, s. 27-29.
RALLU, Jean Louis (1998), “Population, Migration et Emploi dans Les Départements d’Outre- Mer”, Problèmes Economiques, No:2555, 11 Février, s.15-18.
SAVAŞ, Vural (1986), Kalkınma Ekonomisi, Beta Yayını, 4. Baskı, İstanbul.
SÖYLEMEZ, Ufuk (1997), “Teşvik Sistemi Nasıl Olmalıdır?”, Asomedya, Mart, s. 6-8.
THISSE, Jean-François, Walliser BERNARD, (1998), “L’Espace dans la Théorie Economique: Les Nouveaux Territoires”, Problèmes Economiques, 28 Octobre, No: 2588, s. 23-28.
TOKGÖZ, Erdinç, (1976), Sanayileşmede Bölgesel Dengesizlikler ve Türkiye, H.Ü. Yayını, Ankara.
TÜRKKAN, Erdal, (2000), “Bölgesel Kalkınma Dinamikleri ve Stratejik Proje Yaklaşımı”, Prof. Dr. İsmet Ergün’e Armağan, H.Ü. İİBF Dergisi, Cilt:18, Sayı:1, s. 388.
VARET, Louis, André GERARD ve Breton Michel LE, (1996), “L’Economie Publique Locale et La Ville”, Revue d’Economie Politique, No: 1, Janvier- Février, s. 104-122.
YURDAKUL, Ceyhun ve M. Ufuk ÇAĞLAYAN (1997), Bilgi Teknolojileri Türkiye İçin Nasıl Bir Gelecek Hazırlamakta, T. İş Bankası Yayını, Ankara.

APA	ÖZTÜRK N, UZUN A (2010). Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. , 91 - 110.
Chicago	ÖZTÜRK NAZIM,UZUN A. Meral Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. (2010): 91 - 110.
MLA	ÖZTÜRK NAZIM,UZUN A. Meral Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. , 2010, ss.91 - 110.
AMA	ÖZTÜRK N,UZUN A Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. . 2010; 91 - 110.
Vancouver	ÖZTÜRK N,UZUN A Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. . 2010; 91 - 110.
IEEE	ÖZTÜRK N,UZUN A "Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler." , ss.91 - 110, 2010.
ISNAD	ÖZTÜRK, NAZIM - UZUN, A. Meral. "Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler". (2010), 91-110.

APA	ÖZTÜRK N, UZUN A (2010). Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(2), 91 - 110.
Chicago	ÖZTÜRK NAZIM,UZUN A. Meral Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 11, no.2 (2010): 91 - 110.
MLA	ÖZTÜRK NAZIM,UZUN A. Meral Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, vol.11, no.2, 2010, ss.91 - 110.
AMA	ÖZTÜRK N,UZUN A Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010; 11(2): 91 - 110.
Vancouver	ÖZTÜRK N,UZUN A Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 2010; 11(2): 91 - 110.
IEEE	ÖZTÜRK N,UZUN A "Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler." Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11, ss.91 - 110, 2010.
ISNAD	ÖZTÜRK, NAZIM - UZUN, A. Meral. "Bölgesel kalkınma dinamikleri: Bölgesel dengesizliklerin ortaya çıkmasında rol oynayan iktisadi etmenler". Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi 11/2 (2010), 91-110.