Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi

KIR, İsmail; TUMANTOZLU, Hülya

Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi

İsmail KIR, (Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Isparta, Türkiye)

Hülya TUMANTOZLU (Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Isparta, Türkiye)

Ekoloji

13 5

Yıl: 2012 Cilt: 21 Sayı: 82 Sayfa Aralığı: 65 - 70 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi

Öz:

Nisan 2009-Mart 2010 tarihleri arasında yapılan bu çalışmada; Karacaören II Baraj Gölü’ndeki kirliliği belirlemek için su, sediment ve gölde yaşayan sazanın bazı dokularında Fe, Cu, Zn, Mn, Al, Sr, Cr, Pb, Cd ve Hg seviyeleri tespit edilmiştir. Çalışma süresince; 24 adet sazan mevsimlik periyotlarla yakalanarak incelenmiştir. Örneklerin ağır metal analizi ICP-OES cihazı ile yapılmıştır. Göl suyunun pH değeri 7,42-8,02 arasında ölçülmüştür. Suda yapılan ağır metal analizlerine göre Cr, Cd ve Hg bütün mevsimlerde tayin sınırının altındadır. Fe, Zn, Al ve Sr her mevsimde belirlenirken, suda en fazla biriken metalin Sr olduğu görülmüştür. Sedimentte Fe, Zn, Mn, Al, Sr ve Cr tüm mevsimlerde belirlenirken, en fazla biriken metalin Fe olduğu tespit edilmiştir. Pb ilkbaharda Cu, Cd ve Hg tüm mevsimlerde tayin sınırının altında çıkmıştır. Sazanın farklı dokularında yapılan ağır metal analizleri sonucunda en fazla biriken metalin Fe olduğu belirlenmiştir. Fe ve Zn her mevsimde bütün dokularda, Cu sadece ilkbahar mevsiminde karaciğer dokusunda tespit edilmiştir. Cr, Cd ve Hg tüm mevsimlerde hiçbir dokuda saptanmamıştır. Metallerin, karaciğer ve solungaçta kas dokusuna göre daha fazla biriktiği görülmüştür.

Anahtar Kelime: sazan balığı karaciğer ağır metaller Karacaören Baraj Gölü tatlı su kas dokusu çökelti barajlar birikim solungaçlar su kirliliği mevsimsel değişimler Cyprinus carpio

Konular: Biyoloji Balıkçılık Çevre Bilimleri Ekoloji Zooloji

Investigation of some heavy metal accumulation in water, sediment and carp (cyprinus carpio) samples of karacaoren-II dam lake

Öz:

In this study accumulation levels of Fe, Cu, Zn, Mn, Al, Sr, Cr, Pb, Cd, Hg was determined in water, sediment and some carp (Cyprinus carpio) tissue samples of Karacaoren-II Dam Lake between April 2009 – March 2010. Totally 24 carp have been caught and investigated seasonally. Heavy metal analysis were carried out by using ICP-OES. According to the findings; pH value varied between 7.42-8.02. In water; Cr, Cd and Hg values were below the detection limit in all seasons. Fe, Zn, Al and Sr were present almost in the whole seasons while Sr level was highest. In sediment; Fe, Zn, Mn, Al, Sr and Cr were present in all seasons while Fe was highest. Cu, Cd and Hg were below detection limit in all seasons while Pb below the detection limit in Spring. In carp tissues; Fe and Zn were determined in all seasons in whole tissues, however Cu only in Spring in liver tissues. Fe level reached highest among all metal concentrations. Cr, Cd and Hg were not determined in any tissues in all seasons. Metal concentrations were higher in the liver and gill than muscle.

Anahtar Kelime: sediment dams accumulation gills water pollution seasonal variation Cyprinus carpio carp liver heavy metals Karacaoren Dam Lake fresh water muscle tissue

Konular: Biyoloji Balıkçılık Çevre Bilimleri Ekoloji Zooloji

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Alhas E, Oymak SA, Karadede-Akın H (2009) Heavy metal concentrations in two barb, Barbus xanthopterus and Barbus rajanorum mystaceus from Atatürk Dam Lake, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment 148: 11-18.
Anonymous (2008) Su ürünleri kanunu ve su ürünleri yönetmeliği. Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı, Ankara.
Ayas Z, Ekmekci G, Yerli SV, Özmen M (2007) Heavy metal accumulation in water, sediments and fishes of Nallihan Bird Paradise, Turkey. Journal of Environmental Biology 28 (3): 545-549
Çalışkan E (2005) Asi Nehri’nde su, sediment ve karabalık (Clarias gariepinu Burchell, 1822)’ta ağır metal birikiminin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Hatay.
Çalta M, Canpolat Ö (2002) Hazar Gölü’nden yakalanan Capoeta capoeta umbla (Heckel, 1843)’da bazı ağır metal miktarlarının tespiti. Fırat Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi 14 (1): 225-230.
Cicek A, Koparal AS (2001) The Levels of Lead, Chromium and Cadmium in the Cyprinus Carpio and Barbus Plebejus, Living in Porsuk Reservoir. Ekoloji 10 (39): 3-6.
Erdoğrul Ö, Erbilir F (2007) Heavy metal and trace elements in various fish samples from Sır Dam Lake, Kahramanmaraş, Turkey. Environmental Monitoring and Assessment 130: 373–379.
Hadring JP, Whitton BA (1978) Zinc, cadmium and lead in water sediments and submerged plants of tha derwent resorvoir, Northern England. Water Research 12: 307-316.
Karadede H, Ünlü E (2000) Concentrations of Some heavy metals in water, sediment and fish species from the Atatürk Dam Lake (Euphrates), Turkey. Chemosphere 41:1371-1376.
Karataş M (2008) Evaluation of heavy metals in fishes (Cyprinus carpio and Barbus plebejus) of Bedirkale Dam lake, Turkey. Asian Journal of Chemistry 20 (7): 5741-5744.
Karataş M, Seker Y (2008) Heavy metal levels in tissues of Cyprinus carpio from Kaz Lake in Tokat, Turkey. Asian Journal of Chemistry 20 (4): 3310-3312.
Kır İ, Tekin-Özan S, Barlas M (2006) Heavy metal concentrations in organs of rudd, Scardinus erythrophthalmus L., 1758 populating Lake Karataş-Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 15 (1): 25-29.
Kır İ, Tekin-Özan S, Tuncay Y (2007) Kovada Gölü’nün su ve sedimentindeki bazı ağır metallerin mevsimsel değişimi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi 24 (1-2): 155-158.
Köse E (2007) Enne Barajı’nda yaşayan balıklarda ağır metal birikiminin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
Köse E, Uysal K (2008) Cinsi olgunluğa erişmemiş Pullu Sazan (Cyprinus carpio L., 1758)’ların kas, deri ve solungaçlarındaki ağır metal akümülasyon oranlarının karşılaştırılması. Dumlupınar Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi 17: 19-26.
Mendil D, Uluözlü ÖD (2007) Determination of trace metal levels in sediment and five fish species from lakes in Tokat, Turkey. Food Chemistry 101: 739-745.
Mol S, Özden Ö, Oymak SA (2010) Trace metal contents in fish species from Atatürk Dam Lake (Euphrates, Turkey). Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences 10: 209-213.
Öner O, Celik A (2011) Investigation of Some Pollution Parameters in Water and Sediment Samples Collected From the Lower Gediz River Basin. Ekoloji 20 (78): 48-52. doi: 10.5053/ekoloji.2011.788
Özdemir N, Yılmaz F, Tuna AL, Demirak A (2010) Heavy metal concentrations in fish (Cyprinus carpio and Carassius carassius), sediment, and water found in the Geyik Dam Lake, Turkey. Fresenius Environmental Bulletin 19: 798-804.
Özmen H, Külahçı F, Çukurovalı A, Doğru M (2004) Concentrations of heavy metal and radioactivity in surface water and sediment of Hazar Lake (Elazığ, Turkey). Chemosphere 55: 401-408.
Salomans W, Rooij NM, Kerdijk H, Bril J (1987) Sediments as a source for contaminants. Hydrobiologia 149: 13-30.
Sönmez AY, Hisar O, Karataş M, Arslan G, Aras MS (2008) Sular Bilgisi. Nobel Bilim ve Araştırma Merkezi, Nobel Basımevi, Ankara.
Tekin-Özan S, Kır İ (2008) Seasonal variations of heavy metals in some organs of Carp (Cyprinus carpio L., 1758) from Beyşehir Lake (Turkey). Environmental Monitoring and Assessment 138: 201-206.
Tekin-Özan S, Kır İ, Barlas M (2004) Kovada Gölü (Isparta) Suyunda ve Sudak Balığı (Stizostedion lucioperca L., 1758)’nda Bazı Ağır Metal Birikiminin Araştırılması. In: Aykulu G (ed), I. Ulusal Limnoloji Çalıştayı, 16-19 Mayıs 2004, Sapanca, 52-58.
Türkoğlu M (2008) Van Gölünden alınan su, sediment ve İnci Kefali (Chalcalburnus tarichi, Pallas, 1811) örneklerinde bazı ağır metal düzeylerinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniv. Fen Bilimleri Enstitüsü Su Ürünleri Anabilim Dalı, Van.
Ustun GE (2011) The assessment of heavy metal contamination in the waters of the Nilufer Stream in Bursa. Ekoloji 20 (81): 61-66. doi: 10.5053/ekoloji.2011.819
Yildiz N, Yener G (2010) Dating of the Sediment Accumulation Rate, Radioactive and Heavy Metal Pollution in the Van Lake. Ekoloji 19 (77): 80-87. doi: 10.5053/ekoloji.2010.7712
Yılmaz AB, Doğan M (2007) Heavy metals in water and in tissues of Himri (Carasobarbus luteus) from Orontes (Asi) River. Environmental Monitoring and Assessment 144: 437-444.

APA	KIR İ, TUMANTOZLU H (2012). Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. , 65 - 70.
Chicago	KIR İsmail,TUMANTOZLU Hülya Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. (2012): 65 - 70.
MLA	KIR İsmail,TUMANTOZLU Hülya Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. , 2012, ss.65 - 70.
AMA	KIR İ,TUMANTOZLU H Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. . 2012; 65 - 70.
Vancouver	KIR İ,TUMANTOZLU H Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. . 2012; 65 - 70.
IEEE	KIR İ,TUMANTOZLU H "Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi." , ss.65 - 70, 2012.
ISNAD	KIR, İsmail - TUMANTOZLU, Hülya. "Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi". (2012), 65-70.

APA	KIR İ, TUMANTOZLU H (2012). Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. Ekoloji, 21(82), 65 - 70.
Chicago	KIR İsmail,TUMANTOZLU Hülya Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. Ekoloji 21, no.82 (2012): 65 - 70.
MLA	KIR İsmail,TUMANTOZLU Hülya Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. Ekoloji, vol.21, no.82, 2012, ss.65 - 70.
AMA	KIR İ,TUMANTOZLU H Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. Ekoloji. 2012; 21(82): 65 - 70.
Vancouver	KIR İ,TUMANTOZLU H Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi. Ekoloji. 2012; 21(82): 65 - 70.
IEEE	KIR İ,TUMANTOZLU H "Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi." Ekoloji, 21, ss.65 - 70, 2012.
ISNAD	KIR, İsmail - TUMANTOZLU, Hülya. "Karacaören-II baraj gölü’ndeki su, sediment ve sazan (cyprinus carpio) örneklerinde bazı ağır metal birikiminin incelenmesi". Ekoloji 21/82 (2012), 65-70.