Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi

AKÇA, HASIM

Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi

Haşim AKÇA (Çukurova Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Maliye Bölümü, Adana, Türkiye)

Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

15 4

Yıl: 2012 Cilt: 19 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 91 - 104 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi

Öz:

Yükseköğretim karma malı, niteliği itibariyle kullanıcısına doğrudan ve topluma dolaylı yarar sağlayan bir hizmettir. Bu nedenle yükseköğretim hizmetinde sürekliliğin sağlanması gereklidir. Toplumsal gelişmenin temel dinamiklerini harekete geçirecek olan yükseköğretim kurumları bu kapsamda topluma yol gösterici rol oynamalıdır. Sağlamış olduğu pozitif dışsallığın toplum üzerindeki etkilerinin ülkenin gelişmesi ve kalkınmasına yansıması üniversitelerin görevleri arasındadır. Üniversitelerin bu rolü üstlenirken karşılaştıkları en önemli sorun finansman sorunudur. Yükseköğretimin finansmanında genellikle kamu kaynakları kullanılmaktadır. Kamu kaynakları ile birlikte dünyanın birçok bölgesinde alternatif kaynaklar kullanılmaya başlanmıştır. Bazı ülkeler yükseköğretim hizmetinin finansmanına hizmetten yarar sağlayanlarında katılmalarını isteyerek bu yönde uygulamalar yapmaktadır. Bazı ülkeler ise yükseköğretimi kamusal mal olarak kabul edip kamu sektörü tarafından sunmaya devam etmektedir. Ancak son zamanlarda kamu kaynaklarının kullanımı ile etkinliğin sağlanamadığı üzerine düşünceler yaygınlaşmış ve bunun üzerine alternatif finansman kaynakları araştırılmaya başlanmıştır. Bu finansman yöntemlerinden birisi de gelire bağlı kredi sistemi adı verilen öğrenci borçlanma yöntemidir. Bu yöntemle kamu sektörü üzerindeki finansman yükü azalarak hizmetten yararlanan öğrenciler yükseköğretimin hizmetinin maliyetinin bir kısmını üstlenecektir.

Anahtar Kelime:

Financing higher education: Proposal for higher education model ın Turkey

Öz:

Higher education is a mixed commodity. Considering its attribute, it is a service benefiting its users directly and society indirectly. Therefore it is necessary that higher education be catered continuously. In this context, higher education institutions should prompt the dynamics of societal development and lead the society toward better future. One of fundamental task for universities is to provide positive externalities for the entire society. However, universities often face important financial difficulties to extent the externalities they provide. In recent years alternative resources also are employed in financing higher education. For instance it is universally accepted application that some of the costs of higher education are accrued to the direct beneficiaries or the students. In some countries however higher education is solely funded by public resources because higher education in these countries is considered as public good. However in the recent years, a widespread belief suggests that public resources are not fit for efficient use, therefore alternative means of higher education finance are being explored. One such means appears to be an income-contingent system or student borrowing system. This method eases the burden of public finance and allows for students to assume a partial cost of higher education.

Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Akalın, G. (2006), Kamu Ekonomisi, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
Akalın, G. (1997), “Üniversite Harçları: Türkiye’de Yükseköğretim Hizmetinin Fiyatlandırılması”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 30, Sayı 3, Eylül, ss: 49-76.
Akça, H. (2011), Devleti Ekonomiye Çeken Nedenler, Kamu Maliyesi, içinde, (Ed. Karayılmazlar, E.), Lisans Yayıncılık.
Barr, N. ve Falkingham, J. (1993), “Paying for Learning”, Discussion Paper, WSP/94,_____www.econ.lse.ac.uk/staff/nb/Barr_WSPDP_94.pdf.>, (Erişim.Tarihi: 18.03.2011).
Barr, N. (1993), “Alternative Funding Resources for Higher Education”, Economic Journal, Vol. 103, No. 418, May, pp:718-728.
Barr, N. (1997), “Developments:Student Loans: Towards a New Public/Private Mix”, Public Money & Management, July-September.Vol.17, Sayı:3, pp: 31-39.
_____http://www.informaworld.com/smpp/title~db=all~content=g907334449>, (Erişim Tarihi: 18.03.2011).
Blaug, M. (1976), An Introduction to The Economics of Education, Penguin Books, Harmondworth.
Brubacher, J.S. (1970), “The Theory of Higher Education”, The Journal of Higher Education, Vol. 41(2), Feb., pp: 98-115.
Chapman, B. (2005), “Income Contingent Loans for Higher Education: International Reform”, The Australian National University, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper, No.491, June.
Chapman, B. ve Ryan, C. (2002), “Income Contingent Financing of Student Charges for Higher Education: Assessing the Australian Innovation.” The Australian National University, Centre for Economic Policy Research, Discussion Paper, No.449, May.
Courtioux, P. (2008), “How Income Contingent Loans could affect Return to Higher Education: a microsimulation of the French Case”, MRPA Paper, No: 14246, _____http://ideas.repec.org/p/pra/mprapa/14246.html>, (Erişim Tarihi: 22.03.2011)
Çolak, M. (2010), “Eğitim ve Beşeri Sermayenin Kalkınma Üzerine Etkisi”, Kamu-İş Dergisi, C.3, ss: 109-125.
DPT (2011), 2011 Yılı Programı, _____http://www.dpt.gov.tr/>, (Erişim Tarihi: 18.03.2011).
Ergen, Z. (2006), “Yükseköğretim Karma Malının Niteliği ve Finansmanı Üzerine”, SosyoEkonomi Dergisi, Ocak-Haziran, ss:11-24.
Guillemette, Y. (2006) “The Case for Income-Contingent Repayment of Student Loans” The Education Papers, Commentary, No: 233, May, C.D. Howe Institute
Miles, B. ve Zimmerman, D. (1997), “Reducing Costs and Improving Efficiency in the Student Loan Program”, National Tax Journal, Vol.50, pp: 541-56, September.
Mutluer, K., M. (2008), Türkiye’de Yükseköğretimin Başlıca Sorunları ve Sorunlara Çözüm Önerileri, Maliye Bakanlığı, SGB. Yayınları No.2008/380, Ankara.
OECD (2004), Handbook for Internationally Comparative Education Statistics: Concepts, Standards, Definitions and Classifications, OECD.
ÖSYM (2011), 2010-ÖSYS Üniversitelere Göre Kontenjan Yerleşen Sayıları,
_____http://www.osym.gov.tr/belge/1-12116/2010-osys-yerlestirme-universitelere-gore-kontenjan-yer-.html>, (Erişim Tarihi: 22.03.2011).
Poterba, J. M. (1994), Government Interventıon in the Markets For Educatıon and Health Care: How and why?, NBER Working Paper, No.4916.
Saygılı, Ş., Cihan, C. ve Yavan, A., Z. (2005), “Eğitim ve Büyüme”, Türkiye için Sürdürülebilir Büyüme Stratejileri Konferansı İçinde, Tüsiad Yayınları, Yayın No. Tüsiad-T/2005-06/401.
Shen, H. ve Ziderman, A. (2009), “Student Loans Repayment and Recovery: International Comparisons”, Higher Education, Sayı.57, Mart, pp: 315-333.
Söyler, İ. (2009), “Yükseköğretimin Finansmanı: Yeni Beklentiler ve Hedefler Işığında Normatif Bir Yaklaşım”, Sayıştay Dergisi, Sayı. 72, ss: 3-27.
Türkmen, F. (2009), Yükseköğretim Sistemi için Bir Finansman Modeli Önerisi, DPT Yayın No: 2787.
Vossensteyn, H. (2009), “Challenges in Student Financing: State Financial Support to Students – A Worldwide Perspective”, Higher Education in Europe, Vol.34, No.2, July. _____http://www.informaworld.com /smpp/title~content=t713423578>, (Erişim Tarihi: 28.03.2011).
YÖK (2007), Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi, YÖK Yayın No. 2007/1, Ankara.

APA	AKÇA H (2012). Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. , 91 - 104.
Chicago	AKÇA HASIM Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. (2012): 91 - 104.
MLA	AKÇA HASIM Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. , 2012, ss.91 - 104.
AMA	AKÇA H Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. . 2012; 91 - 104.
Vancouver	AKÇA H Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. . 2012; 91 - 104.
IEEE	AKÇA H "Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi." , ss.91 - 104, 2012.
ISNAD	AKÇA, HASIM. "Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi". (2012), 91-104.

APA	AKÇA H (2012). Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1), 91 - 104.
Chicago	AKÇA HASIM Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19, no.1 (2012): 91 - 104.
MLA	AKÇA HASIM Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.19, no.1, 2012, ss.91 - 104.
AMA	AKÇA H Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 19(1): 91 - 104.
Vancouver	AKÇA H Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi. Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 19(1): 91 - 104.
IEEE	AKÇA H "Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi." Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19, ss.91 - 104, 2012.
ISNAD	AKÇA, HASIM. "Yükseköğretimin finansmanı ve Türkiye için yükseköğretim finansman modeli önerisi". Yönetim ve Ekonomi: Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 19/1 (2012), 91-104.