Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi

Fuat GÜLLÜPINAR (Anadolu Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü, Eskişehir, Türkiye)
Çağdaş Yerel Yönetimler
286 0
Yıl: 2012 Cilt: 21 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1 - 29 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi

Öz:
Özet: Bu çalışmada, kent ve mekân sosyolojisine katkıda bulunmuş kuram ve kuramcılar eleştirel olarak ele alınacaktır, i 9. yüzyıl teorisyenleri olan Marx, Engels, Weber ve Simmel, kentleşme olgusunu yaşanan toplumsal değişimleri merkeze alarak açıklamaya çalışmıştır. 1920'lerde ortaya çıkan Chicago Okulu kentleşmeyi Danvinci bir bakış açısıyla rekabet, hâkimiyet ve iktidar gibi kavramlarla açıklıyor ve kentsel gelişmenin getirdiği eşitsizlikleri, uyumsuzlukları ve mekânsal farklılaşmaları doğal ve değiştirilemez bir süreç olarak kabul ediyordu. 1970'lerle birlikte ise, kenti kapitalist üretim süreçleriyle birlikte analiz eden Çağdaş Kent Sosyolojisi ya da diğer adıyla Neo-Marksist kuram ortaya çıkmıştır. Lefebvre, Castells ve Harvey "m öncülük ettiği bu yaklaşım, Chicago Okulu 'nun Özellikle kentsel gelişimin yarattığı eşitsizlik ve çelişkileri doğal gören yaklaşımlarım eleştirmiş ve kentleşmeyi, özgün bir mekân sosyolojisi olarak kapitalist süreçler ve sermayenin mantığıyla birlikte ele almak gerektiğini savunmuştur. Son olarak, 1990'lorda kentleri küreselleşme bağlamında ele alan ve bununla sınırlayan bir yaklaşım olan dünya kentleri yaklaşımı eleştirel olarak ele alınacaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya

A literature reviev on theories of urban sociolgy

Öz:
This study aims at reviewing the theories which contibutes urban and space sociology with a critical analysis. Firstly, it elaborates the theories of Marx, Engels, Weber and Simmel who evaluate urbanization within the context of their social theories and broader social factors. Chicago school regards the inequality, anomy and social unrest in a city as natural and irreversible processes because of its Darwinist view which is based on competition, power and domination. In the 1970s, contemporaiy urban sociology, namely Neo-Marxist theory started to focus on the capitalist production process when dealing with city and space. Neo-Marxist scholars like Lefebvre, Castells and Harvey criticisize the view of Chicago School which see the inequality, contradictions and anomy created by urban developments as ci natural process. Besides, the Neo-Marxist scholars produce a veiy specific sociology of space which claims that city needs to be held with regard to capitalist relations and the logic of accumulation and capital. Finally, this study critically figures out the World City theoiy which held urbanization process within the context of globalization and reconstruction of world economy by market forces and technological developments. Key Words: Urban theories, chicago school, urbanization, city and inequality, neo-marxist theoiy, world city.
Anahtar Kelime:

Konular: Coğrafya
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
0
0
0
  • Akın, Emel (2007), Kentsel Gelişme ve Kentsel Rantlar: Ankara Örneği, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Aslaııoğlu, Rana (1998), Kent Kimlik ve Küreselleşme, Asa Kitabevi, Bursa.
  • Bahar, Halil, İ. (2009), Sosyoloji, Usak Yayınları, İstanbul.
  • Cana tan, Kadir (1995), Bir Değişim Süreci Olarak Modernleşme, İnsan Yayınları, İstanbul.
  • Castells, Manuel (1977), The Urban Question, NY, Edward Arnold Press.
  • Castells, Manuel (1997), Kent, Sınıf, İktidar, Bilim ve Sanat Yayınevi, Ankara.
  • Castells, Manuel (2005), Ağ Toplumunun Yükselişi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Çadırcı, Halil (2006), Küresel Kentler ve İstanbul 'un Küreselleşmesi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
  • Duru, Bülent - Alkan Ayten (2002), "Giriş: 20. Yüzyılda Kent ve Kentsel Düşünce," 20. YiizyılKenti, Bülent Duru ve Ayten Alkan (Der.): İmge Yayınevi, Ankara, s. 7-25.
  • Engels, Friedrich (1997), İngiltere'de Emekçi Sınıfın Durumu, Ankara: Sol Yayınları.
  • Ercan, Fuat (1996), ""Kriz ve Yeniden Yapılanma Sürecinde Dünya Kentleri ve Uluslararası Kentler: İstanbul" Toplum ve Bilim, Sayı 71, s. 61-96.
  • Es, Muharrem (2007), Kent Özerine Düşünceler, Okutan Yayınevi, İstanbul.
  • Flanagan, William G. (1994), Contemporaıy Urban Sociology. Cambridge, Cambridge University.
  • Friedmann, John - Wolff, Goetz (1982), "World City Formation: An Agenda for Research and Action", International Journal of Urban and Regional Research, Vol. 6, No: 3, p. 309-344.
  • Friedmann, John (1986), "The World City Hypothesis1', Development and Change, 17, p. 69-83.
  • Giddens, Anthony (1993), Sosyoloji: Eleştirel Bir Yaklaşım, (Çev. Ruhi Esengiin, İsmail Öğretir), İhtar Yayıncılık, İstanbul.
  • Giddens, Anthony (2000), Sosyoloji, Ayraç, Ankara.
  • Giddens, Anthony (2005 ). Sosyoloji: Kısa Fakat Eleştirel Bir Giriş, Phoenix, Ankara.
  • Gottdiener, Mark (1985), The Social Production of Urban Space, The University of Texas Press, Austin.
  • Gottdiener, Mark (1994), The New Urban Sociology, USA: McGraw Hill.
  • Gottdiener, Mark (2001), "Mekân Kuramı Üzerine Tartışma: Kentsel Praksise Doğru," Praksis: Kent ve Kapitalizm, s. 248-69.
  • Güler, Mahmut (2011), Kentsel Haklar, Kapitalizm ve Katilim, Siyasa! Bilgiler Fakültesi Dergisi. Cilt 66. Sayı 1, s. 49-71
  • Güneş, Fatime (2009), "Kentleşme", Sosyolojiye Giriş içinde, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 1951.
  • Haris. Charles D. - Ullman, Edward, L. (2002), "Kentin Doğası'1. 20. Yüzyıl Kenti, Bülent Duru ve Ayten Alkan (Der.) İmge Yayınevi, Ankara.
  • Harvey, David (1985), Consciousness and Urban Experience, Baltimore, John Hopkins University Press.
  • Harvey, David (2001), Postmodernliğin Durumu, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Harvey, David (2002), "Sınıfsal Yapı ve Mekânsal Farklılaşma Kuramı" 20. Yüzyıl Kenti, Ayten Alkan ve Bülent Duru (Ed.), İmge Yayınevi, Ankara, s. 147-173.
  • Harvey, David (2003), Şehir ve Sosyal Adalet, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Harvey, David (2008), Umut Mekânları, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Işık, Oğuz - Pınarcıoğlu, Melih (2001), Nöbetleşe .Yoksulluk Sultaniye Örneği, İletişim Yayıcılık, İstanbul.
  • Kaçar, Yücel (2008), Neo-liberal Yapılanmanın Kentsel Mekana Yansıması: Gaziantep Örneği, Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
  • Karasu, M. Arman (2008), "Türkiye'de Kentleşme Sürecinin Suça Etkisi", AÜHFD, http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/1499/16548.pdf, (erişim: 22.03.2011).
  • Kaypak, Şafak (2009), "Küreselleşme Sürecinde Kültürel Kimlik Açılımları ve Kentsel Çevreye Yansıması", Süleyman Demİrel Üniversitesi, Uluslararası Davraz Kongresi, İsparta, http://idc.sdu.edu.tr/tammetinler/demokrasi/demokrasi40.pdf (Erişim Tarihi: 12.12.2010).
  • Keleş, Ruşen (1990), Kentleşme Politikaları, İmge Yayınevi, Ankara.
  • Keleş, Ruşen (1996), Kentleşme Sürecinde Türkiye, İzmit, KOSİAD Yayınları.
  • Keleş, Ruşen (2012), Kentleşme Politikası, İmge Yayınevi, Ankara.
  • Koçak, Ayşm (2008). Ankara Atatürk Bulvarı 'mu Toplumsal ve Mekânsal Üretimi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
  • Koyuncu, Ahmet (2009), "Küresel Kentte Komşuluk," Selçuk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 22, s. 23-42.
  • Lefebvre, Henri (1976), Survival of Capitalism, Macmillan, London.
  • Lefebvre, Henri (1991), The Production of Space. United Kingdom: Blackwell Publishing.
  • Lefebvre, Henri (1998), Modern Dünyada Gündelik Yaşam, Metis Yayınları, İstanbul.
  • Lefebvre, Henri (2002), "Work and Leisure in Everyday Life", The Everyday Life Reader, Routledge, New York.
  • Marin. Mehmet C. (2004), "Globalleşme Surecinde Kent ve Bölgelerin Mekânsal Eko-noınilerdeki Rolü ve Ekonomik Coğrafya Eşitsizliği: Bir Yerleşim Kuramı Yaklaşımı", http://ekutup.dpt.gov.tr/bolgesel/keas-lI.pdf, (erişim, 08.07.2011).
  • Martindale, Don - Neuwirth, George (2003), Önsöz, İçinde Max Weber, Şehir ve Modern Kemin Oluşumu, (Çev: Musa Ceylan), Bakış, İstanbul, s. 7-80.
  • Martindale, Don (2005), "Şehir Kuramı", Şelıir ve Cemiyet, (Haz.) A. Aydoğan, Z Yayınları, İstanbul, s. 35-100,
  • Marx, Karl - Engels, Friedrich (1998), Komünist Parti Manifestosu, Evrensel Yayınları, İstanbul.
  • Mazumdar, Sanjoy (2003), Kentsel Yaşam Kalitesi Kentsel Yaşam Kalitesi ve Yer Duygusu, Mimarlık Dergisi, http://www.mimarlarodasi.org.tr/ mimarlikdergi-si/index.cfm?sayfa=mimarIik&DergiSayi=53&RecID= 1330. (Erişim, 03.12.2010).
  • Öktem, Binııur (2006), "Neoiiberal Küreselleşmenin Kentlerde İnşası: AKP'nin Küresel Kent Söylemi ve İstanbul'un Kentsel Dönüşüm Projeleri". Planlama, 2, s. 53-65.
  • Özdemir, Ürün A. (2011), "Kültür Bağlamında Kent ve Mekânsal Örgütlenme", Yalova Sosyal Bilimler Dergisi, 2, s. 62-76.
  • Özyurt, Cevat (2007), "Yirminci Yüzyıl Sosyolojisinde Kentsel Yaşam", Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10, 18, s. 111-126.
  • Park, Ezra R. (2005), "Human Ecology", The Urban Sociology Reader, Jan Lin - Christopher Mele (Ed.), Routledge, London.
  • Sargın, Arif (2008), "Yakın Dönem Kentleşme Süreçlerine İlişkin Eleştirel Notlar", Mülkiye, XXXII, 261, s. 45-54.
  • Sassen, Saskia (1991), The Global City: New York, London, Tokyo. Princeton: Princeton University.
  • Sassen, Saskia (2000), Cities in a World Economy, Pine Forge Press, New York.
  • Serim, Sema (2007), "20. Yüzyılda Mimarlık Bilgisi ve Bağlamın Keşfi", Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1, s. 359-366.
  • Sıdal, Süleyman - Özkan, Emre. Y. (2008), "Kentin Dönüşümü ve Yoksulluk". Eğitim Bilim Toplum, 6, 24 s. 22-49.
  • Simınel, George (1996), "Metropol ve Zihinsel Yaşam" Cogito, 8, s. 81-89.
  • Şen. B. (2011 ), "Küresel Kentler Kuramı ve Araştırmaları", Güneş, F. (Der.), Kent Sosyolojisi, AÖF Yayınları, Eskişehir, s. 144-174.
  • Şengül, Tarık H. (2001), "Sınıf Mücadelesi ve Kent Mekânı", Praksis, 2, s. 7-21.
  • Tekeli, İlhan - Gülöksüz, Yiğit (1995), Kentleşme, Kentlileşme ve Türkiye Deneyimi, Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi, 13, Cilt 11-15, İletişim Yayınları, İstanbul.
  • Tellaıı, D. Öcal (2008), "Gündelik Yaşamın Üretimi ve Reklamlar", İletişim Kuram ve Araştırına Dergisi, 27, s. 27-55.
  • Thorns, David (2004), Kentlerin Dönüşümü, Soyak Yayınları, İstanbul.
  • Türkün, Ayşe - Kurtuluş, Hatice (2005), "Giriş", İstanbul'da Kentsel Ayrışma İçinde, (Ed.) H. Kurtuluş, Bağlam, İstanbul, s. 9-25.
  • Urry, John (1999), Mekânları Tüketmek, Ayrıntı, İstanbul.
  • Weber, Max (2000), Şehir: Modern Kentin Oluşumu, Bakış Yayınları, İstanbul.
  • Wirth, Louis (2002), "Bir Yaşam Biçimi Olarak Kentlileşme", Duru Bülent ve Ay ten Alkan (Ed.), 20. Yüzyıl Kenti, İmge Kitabevi, Ankara, s. 77-107.
  • Yılmaz, Nail (2010), "Farklılaştıran ve Ayrıştıran Bir Mekanizma Olarak Kentleşme", Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, s. 249-267.
  • Yırtıcı, Hakkı (2005), Çağdaş Kapitalizmin Mekânsal Örgütlenmesi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
  • Yörükan, Ayda (2005). Şehir Sosyolojisinin ve İnsan Ekolojisinin Teorik Temelleri, Nobel Yayınları, Ankara.
APA Güllüpınar F (2012). Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. , 1 - 29.
Chicago Güllüpınar Fuat Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. (2012): 1 - 29.
MLA Güllüpınar Fuat Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. , 2012, ss.1 - 29.
AMA Güllüpınar F Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. . 2012; 1 - 29.
Vancouver Güllüpınar F Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. . 2012; 1 - 29.
IEEE Güllüpınar F "Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi." , ss.1 - 29, 2012.
ISNAD Güllüpınar, Fuat. "Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi". (2012), 1-29.
APA Güllüpınar F (2012). Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler, 21(3), 1 - 29.
Chicago Güllüpınar Fuat Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler 21, no.3 (2012): 1 - 29.
MLA Güllüpınar Fuat Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler, vol.21, no.3, 2012, ss.1 - 29.
AMA Güllüpınar F Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2012; 21(3): 1 - 29.
Vancouver Güllüpınar F Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi. Çağdaş Yerel Yönetimler. 2012; 21(3): 1 - 29.
IEEE Güllüpınar F "Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi." Çağdaş Yerel Yönetimler, 21, ss.1 - 29, 2012.
ISNAD Güllüpınar, Fuat. "Kent sosyolojisi kuramları üzerine bir litaretür değerlendirmesi". Çağdaş Yerel Yönetimler 21/3 (2012), 1-29.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
03-05-2024 11:53

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları