Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları

AKFERT, Kolay Serpil

Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları

KOLAY Serpil AKFERT (Yakın Doğu Üniversitesi, KKTC)

Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri

82 0

Yıl: 2012 Cilt: 12 Sayı: 3 Sayfa Aralığı: 1791 - 1812 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları

Öz:

Bu çalışmada farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların karşılaştıkları etik ikilemlerin ne olduğunu, ikilemleri çözmek için neler yaptıklarını ve ikilemleri çözümlerken önlerine çıkan engellerin neler olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Araştırma nitel bir durum çalışması olup, çoklu durum deseni kullanılmıştır. Çalışmaya maksimum çeşitlilik örneklemesi yöntemi ile seçilen 40 psikolojik danışman katılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile toplanmış ve kategorisel içerik analizi ile incelenmiştir. Bulgular incelendiğinde, üniversitede çalışan psikolojik danışmanların “öğretim ortamları”, okulda çalışanların “gönüllülük” ve özel psikolojik danışma merkezinde çalışanların ise “ücret belirleme”de etik ikilemler yaşadıkları görülmüştür. Tüm kurumlarda ise, sırasıyla “gizliliğin sınırları”, “çoklu ilişkilere girme”, “yetkinlik ve değer aktarımı” ile ilgili etik ikilemler yaşandığı ortaya çıkmıştır. İkilemlerin; “etik kuralları göz önünde bulundurarak”, “yardım alarak”, “danışanı sürece katarak”, “kişisel sorgulama yaparak” ya da “yasal süreçte kalmaya çalışarak” çözülmeye çalışıldığı bulunmuştur. İkilemlerin çözümünün önündeki engeller ise, “politik ve kurumsal”, “etik ikilem çözümünde yetkin olamama” ve “bireysel nedenler” olarak belirtilmiştir. Bu sonuçlar literatür ışığında tartışılmış ve öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Ethical dilemmas experienced by psychological counsellors working at different ınstitutions and their attitudes and behaviours as a response to these dilemmas

Öz:

The purpose of this study is to determine the ethical dilemmas experiencing by the counsellors who work at different conditions and what they do to solve these dilemmas as well as the obstacles they have to deal with while resolving the dilemmas. This is a qualitative study in which multi-state pattern was used. For this research, 40 counsellors were chosen using maximum diversity sampling method. When the findings are examined, it can be seen that psychological counsellors working a universities, schools and private psychological counselling centres experience ethical dilemmas related to “teaching environments”, “voluntarism” and “determination of service fee” respectively. The common ethical dilemmas experienced in all institutions were found out as “limitations to privacy”, “entering into multiple relations”, and “transfer of competences and values”. It has been found out that they try to resolve these dilemmas by “taking ethical rules into consideration”, “receiving help”, “engaging the counsellor in the process”, “conducting personal queries”, or “trying to stay in legal process”. The obstacles to resolution of dilemmas are determined as “political and institutional”, “lack of competence in resolution of ethical dilemmas” and “personal reasons”. These results have been discussed under the light of literature and suggestions have been provided.

Anahtar Kelime:

Konular: Eğitim, Eğitim Araştırmaları

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Akarsu, B. (1999). Immanuel Kant’ın ahlak felsefesi ahlak felsefesi. İstanbul: İnkılap Kitabevi
American Counseling Association (ASA). (2010). Ethics committee reports summary-FY 10. Retrived July 11, 2011, from http://www.counseling.org/Resources/CodeOfEthics/TP/ Home/CT2.aspx
American School Counselor Association (ASCA). (2010). Ethical standarts for school counselors. Retrived July 11, 2011, from www.schoolcounselor.org.
Bodenhorn, N. (2006). Exploratory study of common and challenging dilemmas experienced by Professional school counselling. Professional School Counseling, 10, 195-202
Capuzzi, D. (2002). Legal and ethical challenges in counseling suicidal students. Professional School Counseling, 6 (1), 36-46.
Corey, G. (2005). Psikolojik danışma, psikoterapi kuram ve uygulamaları (çev. T. Ergene). Ankara: Mentis Yayınları.
Davis, J. I., & Mickelson, D. J. (2003). School counselors: Are you aware of ethical and legal aspects of counseling? T. P. Remley Jr., M. A. Hermann, & W. C. Huey (Eds.), Ethical and legal isues in school counseling? (2nd ed., pp. 36-47). Alexandria, VA: American School Counselor Association
Deniz, Z. (1993). Liselerdeki yönetici, sınıf öğretmeni ve ders öğretmenlerinin psikolojik danışma ve rehberlik hizmetlerine ilişkin beklentilerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İnönü Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
Erdur-Barker, Ö. ve Çetinkaya, E. (2007). Etik: Davranışta kırılma noktası. R. Özyürek, F. K. Owen ve D. W. Owen (Ed.), Gelişen psikolojik danışma ve rehberlik: Meslekleşme sürecindeki ilerlemeler (c. 1, s.163-182). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
Ergene, T. (2004). Psikolojik danışmada etik ikilemler: Etik karar verme süreci. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 4 (15), 49-55.
Gümüş, A. E ve Gümüş, M. A. (2010). Psikolojik danışmada etik ve hukuk. İstanbul: Vedat Kitapçılık
Güven, M. (2003). Psikolojik danışmanların okul yöneticileriyle ilişkilerini değerlendirmeleri. VII. Ulusal PDR kongresi bildiri kitabı içinde (s.102-103). Ankara: Cantekin matbaası.
Hendrix, D. H. (1991). Ethics and intra-family confidentiality in counseling with children. Journal of Menthal Health Counselling, 13, 323- 333
Herlihy, B., & Corey, G. (2006). ACA ethical standarts casebook. Alexandria, VA: American Counseling Association Isaacs, M. L., & Stone, C. (1999). School counselors and confidentiality: Factors affecting professional choices. Professional School Counseling, 2, 258-266.
Kitchener, K. S., & Anderson, S. K. (2000). Ethical issues in counseling psychology: Old themes-newproblems. S. D. Brown, & R. W. Ve Lent (Eds.), Handbook of counselig psychology (3th ed., pp. 50-82). Newyork: John Wiley & Sons.
Knapp, S. J. ve Vandecreek, L. D. (2010). Psikologlar için pratik etik: Pozitif yaklaşım (çev. M. Yılmaz, T. F. Karahan, S. Balcı Çelik, M. E. Sardoğan). Ankara: Mentis Yayınevi.
Koocher, G. P. ve Keith-Spiegel, P. (1998). Ethics in psychology: Professional standards and cases. New York: Oxford University Press.
Korkut, Y., Müderrisoğlu, S. ve Tanık, M. (2006). Klinik psikoloji alanında karşılaşılan etik ihlal örnekleri ve nasıl ele alındıklarının değerlendirilmesi. Türk Psikoloji Dergisi, 9, 49-61.
Korkut-Owen, F. ve Owen, D. W. (2008). Okul psikolojik danışmanlarının rol ve işlevleri: Yöneticiler ve psikolojik danışmanların görüşleri. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 41 (1), 207-221.
Lawrence, C. W., & Kurpius, S. E. R. (2000). Legal and ethical issues involved when counseling minors in nonschool settings. Journal of counseling &Development, 78, 130-136.
Lazovsky, R. (2008). Maintaining confidentialiy with minors: Dilemmas of school counselors. Professional School Counselling, 11 (5), 335-346.
Lindsay, G., & Clarkson, P. (1999). Ethical dilemmas of psychotherapists. New York: Oxford.
Miles, M. B., & Huberman, M. A. (1994). An expanded sourcebook qualitative data analysis. London: Sage.
Moleski, S. M., & Kiselica, M. S. (2005). Dual relationships: A continuum ranging from the destructive to the therapeutic. Journal of Counseling & Development, 83, 3-11.
Nazlı, S. (2007). Okul yöneticilerinin rehberlik ve psikolojik danışma hizmetlerini algılamaları. Eğitim Araştırmaları Dergisi, 26, 281-290.
Noureddine, S. ( 2001). Development of the ethical dimension in nursing theory. International Journal of Nursing Practice, 7 (1), 2-11.
Okul Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Tüzüğü (2005). KKTC Resmi Gazetesi. Lefkoşa, Devlet Basımevi.
Paskal, K. (2001). İlköğretim okulu müdürlerinin bu okullarda görev yapan rehber öğretmenlerin görevleri ve rehberlik hizmetleri ile ilgili bilinçlilik düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Pearson, B., & Piazza, N. (1997). Classification of dual relationships in the helping professions. Counselor Education and Supervision, 37, 89-99.
Pieper, A. (1999). Etiğe giriş (çev. V. Atayman ve G. Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Papa, KS, Vasquez, MJT (2007). Psikoterapi ve Danışmanlık Etik: A Practical Guide, 3rd Edition .Pope, K. S. ve Vetter, V. A. (1992). Ethical dilemmas encountered by members of the American Psychological Association: A national survey. American Psychologist, 47, 397-411.
Pope, K. S., & Vasquez, M. J. T. (2007). Ethics in psychotherapy and counseling: A practical guide (3rd ed.). San Francisco, CA: Jossey- Bass.
Rae, W. A., Sullivan, J. R., Razo, N. R., & Alba, R. G. (2009). Breaking confidentiality to report adolescent risk- taking behavior by school psychologists. Ethics&Behavior,19 (9), 449-460.
Şemin, S. ve Aras, Ş. (2004). Temel yönleriyle psikiyatride etik. İzmir: Dokuz Eylül Yayınları.
Taştan, M. ve Yalçın, İ.(2007). Psikolojik danışma ve rehberlik’te etik. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (14), 99-107.
Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği (2007). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik alanında çalışanlar için etik kurallar. Ankara: Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği Yayınları.
Voltan-Acar, N. (2003). PDR’de yirmibeş yıl (Makaleler). Ankara: Nobel yayınları.
Welfel, E. R. (2006). Ethics in counseling & psyhcotherapy: Standarts, research,& emerging issues. Belmond: Thomson.

APA	AKFERT K (2012). Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. , 1791 - 1812.
Chicago	AKFERT Kolay Serpil Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. (2012): 1791 - 1812.
MLA	AKFERT Kolay Serpil Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. , 2012, ss.1791 - 1812.
AMA	AKFERT K Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. . 2012; 1791 - 1812.
Vancouver	AKFERT K Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. . 2012; 1791 - 1812.
IEEE	AKFERT K "Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları." , ss.1791 - 1812, 2012.
ISNAD	AKFERT, Kolay Serpil. "Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları". (2012), 1791-1812.

APA	AKFERT K (2012). Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(3), 1791 - 1812.
Chicago	AKFERT Kolay Serpil Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12, no.3 (2012): 1791 - 1812.
MLA	AKFERT Kolay Serpil Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, vol.12, no.3, 2012, ss.1791 - 1812.
AMA	AKFERT K Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(3): 1791 - 1812.
Vancouver	AKFERT K Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri. 2012; 12(3): 1791 - 1812.
IEEE	AKFERT K "Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları." Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12, ss.1791 - 1812, 2012.
ISNAD	AKFERT, Kolay Serpil. "Farklı kurumlarda çalışan psikolojik danışmanların yaşadıkları etik ikilemler ile bu ikilemler karşısındaki tutum ve davranışları". Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri 12/3 (2012), 1791-1812.