Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit

YANIK, K. Lerna

Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit

K. Lerna YANIK (Kadir Has Üniversitesi, İktisat İdari ve Sosyal Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilime ve Kamu Yönetimi, İstanbul, Türkiye)

Uluslararası İlişkiler

3 0

Yıl: 2012 Cilt: 9 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 29 - 50 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit

Öz:

Bu makale Türkiye’nin Kuzey Atlantik İttifakı’na (NATO) giriş sürecinde dış politika söylemleri aracılığıyla oluşan kimliği, eleştirel jeopolitik çerçevesinde irdelemektedir. Bu makalenin ana tezi ülkelerin dış politika yoluyla oluşturdukları kimliklerin sadece konum, kültür ve değerden ibaret olmadığı, bu denkleme bir de ülkelerin üstlendikleri uluslararası işlevin eklenmesi gerektiğidir. Türkiye örneğini değerlendirmek amacıyla Türkiye’nin NATO’ya girişinden hemen önce ve sonrasında Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) yapılan çeşitli konuşmalar incelenmiştir. Varılan sonuç bu yıllarda konum, kültür ve değer olarak kendini Batılı sayan Türkiye’nin Doğu’ya uzanmayı görev olarak bellediği ve dolayısıyla üstü kapalı bir eşiksel kimlik yaratıldığıdır.

Anahtar Kelime:

Konular: Uluslararası İlişkiler

From the Atlantic Pact to NATO: Debating Turkey’s location and function in the Turkish Grand National Assembly

Öz:

This article, using critical geopolitics as a framework, analyzes identity formation in Turkey during Turkey’s NATO accession. The main thesis of this article is that identity that is made through foreign policy discourse should not only be confined to debates about location, culture and values but should also include a country’s own perceptions about its international function. This article analyzes debates in the Turkish Grand National Assembly just before and after Turkey’s NATO accession and it argues that though Turkish elites perceived itself as part of the West in terms of location, culture and values, this was not the case in terms of international function. By becoming the disseminator of the Western security understanding to the Middle East as part of the West, Turkey during these years has started to carve itself a liminal identity. This limnality, however, was a covert one because Turkey perceived itself as part of the West in terms of location, culture and values, but assumed an in-between role in terms of function in the international system.

Anahtar Kelime:

Konular: Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik

Adanır, Fikret. “Turkey’s Entry into the Concert of Europe”, European Review, Cilt 13, No.3, 2005), s.395-417.
Athanassopoulou, Ekavi. Turkey–Anglo-American Security Interests, 1945–1952: The First Enlargement of Nato, Londra ve Portland, OR, Frank Cass, 1999.
Aydın, Mustafa. “World War II and Turkey, 1939-1945”, Baskın Oran (Der.), Turkish Foreign Policy, 1919-2006: Facts and Analyses with Documents, Salt Lake City, UT, The University of Utah Press, 2010, s.243-282.
Barlas, Dilek ve Serhat Güvenç. “Turkey and the Idea of a European Union During the Inter-War Years, 1923-1939”, Middle Eastern Studies, Cilt 45, No. 3, 2009, s.425-46.
Bilgin, Pınar. “ ‘Only Strong States Can Survive in Turkey’s Geography’: The Uses of ‘Geopolitical Truths’ in Turkey”, Political Geography, Cilt 26, No.7, 2007, s.740-56.
Bilgin, Pınar. “Securing Turkey through Western-Oriented Foreign Policy”, New Perspectives on Turkey Sayı 40, 2009, s.105-25.
Campbell, David. Writing Security: United States Foreign Policy and the Politics of Identity. Minneapolis, University of Minnesota Press, 1998.
Coş, Kıvanç ve Pınar Bilgin. “Stalin’s Demands: Constructions of the ‘Soviet Other’ in Turkey’s Foreign Policy, 1919–1945”, Foreign Policy Analysis, Cilt 6, No.1, 2010, s.43-60.
Dağlı, Nuran ve Belma Aktürk (Haz.). Hükümetler ve Programları, Cilt I, 1920–1960, TBMM Basımevi, Ankara, 1988.
Dijkink, Gertjan. National Identity and Geopolitical Visions: Maps of Pride and Pain. Londra ve New York, Routledge, 1996.
Erhan, Çağrı. “ABD Ve NATO’yla İlişkiler”, Baskın Oran (Der.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İstanbul, İletişim, 2005, s.522-575.
Erim, Nihat. Günlükler, 1925–1979, Cilt I, İstanbul, Yapı Kredi Yayınları .
Evered, Kyle T. “The Truman Doctrine in Greece and Turkey: America’s Cold War Fusion of Development and Security”, The Arab World Geographer/Le Geographe du Monde Arabe Cilt 13, No.1, 2010, s.50-66.
Fırat, Melek. “Relations with Greece”, Baskın Oran (Der.), Turkish Foreign Policy, 1919-2006: Facts and Analyses with Documents, Salt Lake City, UT, The University of Utah Press, 2010, s.344-367.
Hanioğlu, Şükrü. “Dış Siyasette Yeni Osmanlılık Mı?” Sabah, 11 Eylül 2011.
Higgot, Richard ve Kim Nossal. “The International Politics of Liminality: Relocating Australia in the Asia Pacific”, Australian Journal of Political Science, Cilt 32, No.2, 1997, s.169-85.
Lütem, İlhan. “Federal Bir Dünya Nizamı Tasarıları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi Cilt 3–4, 1950, s.126.
Malksoo, Maria. “Liminality and Contested Europeanness: Conflicting Memory Politics and the Baltic Space”, Eiki Berg ve P. Ehin (Der.), Identity and Foreign Policy: Baltic-Russian Relations and European Integration, Farnham, Ashgate, 2009, s.65-83.
McGhee, George. “Turkey Joins the West”, Foreign Affairs Cilt 32, No.4, 1954, s.617-30.
McGhee, George C. The U.S.–Turkish–Nato Middle East Connection: How the Truman Doctrine and Turkey’s Nato Entry Contained the Soviets, Londra ve New York: Palgrave MacMillan, 1990.
Neumann, Iver B. Uses of the Other: “The East” in European Identity Formation, Minneapolis, University of Minnesota Press, 1999.
NSC 68, http://www.trumanlibrary.org/whistlestop/study_collections/coldwar/documents/pdf/10- 1.pdf (Erişim Tarihi 18 Şubat 2012).
O’Tuathail, Gearoid. Critical Geopolitics, Londra, Routledge, 1996.
O’Tuathail, Gearoid ve Simon Dalby. “Introduction: Rethinking Geopolitics”, Gearoid O’Tuathail ve Simon Dalby (Der.), Rethinking Geopolitics, Londra, Routledge, 1998, ss. 1-8.
Oran, Baskın. “Batı Bloku Ekseninde Türkiye-1”, Baskın Oran (Der.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İstanbul, İletişim, 2005, s.479-498.
Oran, Baskın. “TDP’nin Kuramsal Çerçevesi”, Baskın Oran (Der.), Türk Dış Politikası: Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, İstanbul, İletişim, 2005, s.20-53.
Özcan, Gencer. “Türkiye’de Milli Güvenlik Kavramının Gelişimi”, Evren Balta Paker ve İsmet Akça (Der.), Türkiye’de Ordu, Devlet ve Güvenlik Siyaseti, İstanbul, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, 2010, s.307–349.
Protocol to the North Atlantic Treaty on the Accession of Greece and Turkey’e http://www.nato.int/cps/ en/SID-591E3955-EF0ECF09/natolive/official_texts_17245.htm (Erişim Tarihi 18 Şubat 2012).
Rumelili, Bahar. “Constructing Identity and Relating to Difference: Understanding the Eu’s Mode of Differentiation”, Review of International Studies, Cilt 30, No.1, 2004, s.27-47.
Rumelili, Bahar. “Liminality and Perpetuation of Conflicts: Turkish-Greek Relations in the Context of Community-Building by the EU”, European Journal of International Relations, Cilt 9, No.2, 2003, s.213-48.
Rumelili, Bahar. Constructing Regional Community and Order in Europe and Southeast Asia. New York, Palgrave MacMillan, 2007.
Rumelili, Bahar. “Negotiating Europe: Eu-Turkey Relations from an Identity Perspective”, Insight Turkey Cilt 10, No.1, 2008, s.97-110.
Smith, Mark. NATO Enlargement During the Cold War: Strategy and System in Western Alliance. Londra ve New York, Palgrave MacMillan, 2000.
Sönmezoğlu, Faruk. “II. Dünya Savaşı Döneminde Türkiye’nin Dış Politikası: ‘Tarafsızlık’tan NATO’ya”, Faruk Sönmezoğlu (Der.), Türk Dış Politikasının Analizi, İstanbul, Der Yayınları, 1994, s.79-87.
TBMM Tutanak Dergisi, Çeşitli Sayılar.
Tellal, Erel. “Relations with the USSR”, Baskın Oran (Der.), Turkish Foreign Policy, 1919-2006:
Facts and Analyses with Documents, Salt Lake City, UT, The University of Utah Press, 2010, s.298-310.
Turner, Victor W. The Ritual Process: Structure and Anti-Structure. Londra, Routledge ve Kegan Paul, 1969.
Uzgel, İlhan. “Türk Dış Politikasının 75 Yılı: Batılılaşma Çabasından Batı Korkusuna”, Mülkiyeliler Birliği Dergisi Cilt 22, No.213, 2000, s.40-48.
Van Gennep, Arnold. The Rites of Passage. Chicago ve Londra, The University of Chicago Press, Routledge ve Kegan Paul, 1908 [1968].
Wendt, Alexander. Social Theory of International Politics, Cambrdige, New York, Melbourne, Cambridge University Press 1999 [2003].
Yanık, Lerna K. “Constructing Turkish ‘Exceptionalism’: Discourses of Liminality and Hybridity in Post-Cold War Turkish Foreign Policy”, Political Geography, Cilt 30, No.2, 2011, s.80-89.
Yanık, Lerna K. “The Metamorphosis of ‘Metaphors of Vision’: Bridging Turkey’s Location, Role and Identity after the End of the Cold War”, Geopolitics Cilt 14, No.3, 2009, s.531-49.
Yılmaz, Eylem ve Pınar Bilgin. “Constructing Turkey’s ‘Western’ Identity During the Cold War- Discourses of the Intellectuals of Statecraft”, International Journal Cilt 61, No.1, 2005, s.39-59.
Yılmaz, Hakan. “An American Perspective on Turkey: An Evaluation of the Declassified US Documents between 1947 and 1960”, New Perspectives on Turkey, Sayı 25, 2001, s.77-101.

APA	YANIK K (2012). Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. , 29 - 50.
Chicago	YANIK K. Lerna Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. (2012): 29 - 50.
MLA	YANIK K. Lerna Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. , 2012, ss.29 - 50.
AMA	YANIK K Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. . 2012; 29 - 50.
Vancouver	YANIK K Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. . 2012; 29 - 50.
IEEE	YANIK K "Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit." , ss.29 - 50, 2012.
ISNAD	YANIK, K. Lerna. "Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit". (2012), 29-50.

APA	YANIK K (2012). Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. Uluslararası İlişkiler, 9(34), 29 - 50.
Chicago	YANIK K. Lerna Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. Uluslararası İlişkiler 9, no.34 (2012): 29 - 50.
MLA	YANIK K. Lerna Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. Uluslararası İlişkiler, vol.9, no.34, 2012, ss.29 - 50.
AMA	YANIK K Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. Uluslararası İlişkiler. 2012; 9(34): 29 - 50.
Vancouver	YANIK K Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit. Uluslararası İlişkiler. 2012; 9(34): 29 - 50.
IEEE	YANIK K "Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit." Uluslararası İlişkiler, 9, ss.29 - 50, 2012.
ISNAD	YANIK, K. Lerna. "Atlantik Paktı’ndan NATO’ya: Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde Türkiye’nin konumu ve uluslararası rolü tartışmalarından bir kesit". Uluslararası İlişkiler 9/34 (2012), 29-50.