Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim

M. Selin BÖLME (SETA Siyaset Ekonomi Ve Toplum Araştırmaları Vakfı, Ankara, Türkiye)
Uluslararası İlişkiler
8 0
Yıl: 2012 Cilt: 9 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 51 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim

Öz:
Türkiye-NATO ilişkilerinin en önemli ayaklarından birini Türkiye’deki askeri üsler oluşturmaktadır. Türkiye’nin NATO’ya üye olma sürecindeki zorlu görüşmeler büyük ölçüde kurulacak üslerin statüsüne ilişkin pazarlıklara ilişkindir. Soğuk Savaş süresince ise Türkiye açısından NATO yükümlülüklerinin en somut yansıması üslerin kullanımına dair olmuştur. ABD ile ilişkilerle iç içe geçen Türkiye’nin NATO kapsamında üstlendiği bu rol her zaman tartışmaların merkezinde yer almış, ilişkilerle birlikte üslerin statüleri, fonksiyonları sorgulanmış ve süreç içinde dönemsel olarak değişiklikler göstermişlerdir.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyoloji

Military bases in NATO-US-Turkey triangle during the cold war: Change and continuity

Öz:
Military bases in Turkey constitute an important leg of Turkey-NATO relations. In that sense, establishment of military bases and their use had become the most important elements of the bargaining process between Turkey and NATO during Turkey’s accession to the alliance. The issue of military bases also continued to play a vital role in relations between Turkey and the alliance after Turkey was granted a membership. Turkey’s role in the alliance was very much linked to the use of military bases located in the country throughout the Cold War. This role, at the same time, has brought along series of heated discussions over the status and functions of these bases. It is possible to examine continuity and discontinuity in legal status and functions of military bases deployed by NATO in Turkey in different periods.
Anahtar Kelime:

Konular: Sosyoloji
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Bibliyografik
  • “ABD Anlaşması NATO Yükümlülüğü ile Sınırlandı,” Milliyet, 26 Nisan 1983.
  • “ABD’nin Yeni Nükleer Planı,” Milliyet, 11 Temmuz 1986.
  • “ABD üsleri 1991’de Kapatılacak,” Milliyet, 31 Ocak 1990.
  • “Additional U.S. Overseas Bases to End Operations,” U.S. Department of Defense, Office of the Assistant Secretary of Defense News Release, April 27, 1995, http://www.defenselink.mil/ releases/release.aspx?releaseid=473, (Erişim Tarihi 28 Şubat 2009).
  • AFHRA (Air Force Historical Research Agency). Historical Data: Adana Turkey, prepared by Walter M. Terry, Army Air Forces, Army Airways Communications Systems, 86th AAF Base Unit Sec L (Headquarters 57th Army Airways Communications System Group), 19 July 1945.
  • Ahmad, Feroz. Demokrasi Sürecinde Türkiye, 1945–1980, İstanbul, Hil Yayın, 2007. “Amerika’ya Görüşümüzü Bildirdik,” Ulus, 3 Haziran 1967.
  • Arkin, William M. “Flying in the Face of Arms Control,” Bulletin of the Atomic Scientists, Cilt 40, No.2, 1984.
  • Armaoğlu, Fahir. Belgelerle Türk-Amerikan Münasebetleri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları, 1991.
  • Ataöv, Türkkaya. Amerika, NATO ve Türkiye, İstanbul, İleri Yayınları, 2006.
  • Base Structure Report Fiscal Year 2010 Baseline, Department of Defense, 2009.
  • “Başbakanın Tercüman Gazetesine Demeci, 15 Ocak 1967” Dışişleri Bakanlığı Belleteni, Sayı 28, Ocak 1967, s.74.
  • “Başbakanın İkili Anlaşmalar ve NATO Konusundaki Basın Toplantısı,” Dışişleri Bakanlığı Belletini, Sayı 65, Şubat 1970, s.103–107.
  • “Bir Amerikalı 11 eri yaraladı,” Ulus, 6 Kasım 1959.
  • Blaker, James, R. United States Overseas Basing: An Anatomy of the Dilemma, New York, Praeger, 1990.
  • Bölme, Selin M. İncirlik Üssü: ABD’nin Üs Politikası ve Türkiye, İstanbul, İletişim Yayınları, 2012.
  • Cassaboom, Robert ve Gary Leiser. “Adana Station 1943–45: Prelude to the Post-war American Military Presence in Turkey”, Middle Eastern Studies, Cilt 34, No.1, 1998, s.73–86
  • Cox, Robert W. “Beyond Empire and Terror: Critical Reflections on the Political Economy of World Order”, New Political Economy, Cilt 9, No.3, Eylül 2004.
  • Cox, Robert W. “Sosyal Kuvvetler, Devletler ve Dünya Düzenleri: Uluslararası İlişkiler Teorisinin Ötesinde”, Millenium, Cilt 10, No.2, 1981,s.126–155.
  • Donnelly, Tom. “NATO Üzerine Düşünceler”, NATO Dergisi, Sayı 2, Yaz 2003, http://www.nato. int/docu/review/2003/issue2/turkish/art2_pr.html, (Erişim Tarihi 12 Aralık 2007).
  • Freedman, Lawrence. The Evolution of Nuclear Strategy, New York, Palgrave MacMillan, 2003.
  • FRUS (Foreign Relations of the United States Series), The Conferences at Cairo and Tehran, 1943.
  • FRUS, Cilt I, 1950.
  • FRUS, Cilt I, 1951.
  • FRUS, Cilt III, 1951.
  • FRUS, Cilt IV,1948.
  • FRUS, Cilt V, 1950.
  • FRUS, Cilt V, 1951.
  • FRUS, Cilt VII, 1946.
  • Gramsci, Antonio. Hapishane Defterleri [1947], 5.Baskı, İstanbul, Belge Yayınları, 2007.
  • Grimmett, Richard F. US Military Installations in Turkey, Greece, Italy and Spain, CRS Report,1984.
  • Karasapan, Ömer. “Turkey and US Strategy in the Age of Glasnot,” Middle East Report, September- October 1989, s.4–22.
  • Kristensen, Hans M. U.S. Nuclear Weapons in Europe: A Review of Post-Cold War Policy, Force Levels and War Planning, Natural Resources Defense Council, February 2005.
  • Kürkçüoğlu, Ömer E. Türkiye’nin Arap Orta Doğusu’na Karşı Politikası (1945–1970), Ankara, AÜ Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayınları, 1972.
  • Livingston, Craig. “One Thousand Wings: The US Air Force Group and the American Mission for Aid to Turkey, 1947–1950,” Middle Eastern Studies, Cilt 30, No.4, 1994, s.778–825.
  • McGhee, George. The US-Turkish-NATO-Middle East Connection, Londra, MacMillan, 1990.
  • NARA RG 531 Records of U.S. European Command (1950).
  • NARA RG 59 Records of the Policy Planning Staff (1947–1953).
  • NARA, RG 531 Records of U.S. European Command Joint Construction Agency (1950).
  • NARA, RG 531 Records of US European Command Joint Construction Agency (1951),
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of State, Central Decimal Files (1955–1959), US-Bases Turkey.
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of State, Central Decimal Files (1955–1959), US National Security.
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of State, Central Foreign Policy File (1964– 66), Political & Defense.
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of State, Central Foreign Policy File (1963).
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of State, Subject Numeric Files, (1970–73). Political & Defense.
  • NARA, RG 59 General Records of the Department of the State, Deputy Under Secretary for Political Affairs, Defense Affairs, Bases Turkey (1957–1963).
  • “NATO’da Sürpriz Karar,” Milliyet, 7 Nisan 1990.
  • Sandars, C.T. America’s Overseas Garrisons: The Leasehold Empire, Oxford, Oxford University Press, 2000.
  • Sever, Ayşegül. Soğuk Savaş Kuşatmasında Türkiye, Batı ve Orta Doğu, 1945–1958, İstanbul, Boyut Yayınları, 1997.
  • Sönmezoğlu, Faruk. ABD’nin Türkiye Politikası (1964–1980), İstanbul, Der Yayınları, 1995.
  • Sümer, Gültekin. Amerikan Dış Politikasının Kilit İsmi: Kissinger, İstanbul, Artus Yayınları, 2007.
  • Tunçkanat, Haydar. İkili Anlaşmaların İçyüzü, 3.B, İstanbul, Kaynak Yayınları, 2001. “Türkiye’de ağlayan ilk Amerikalı: 1 erin ölümüne, 10 erin de yaralanmasına sebep olan yarbay basın toplantısı yaptı,” Ulus, 10 Kasım 1959.
  • Uzgel, İlhan. “ABD ve NATO ile İlişkiler,” Türk Dış Politikası, Kurtuluş Savaşından Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar, Baskın Oran (Der.), Cilt II, 7. B, İstanbul, İletişim Yayınları, s.34–81.
  • Williams, Howard, Moorhead Wright ve Tony Evans (Der.) Uluslararası İlişkiler ve Siyaset Teorisi Üzerine Bir Derleme, Asena Günalp (Çev.) Ankara, Siyasal Kitabevi, 1996.
  • “11 eri yaralayan Amerikan yarbayı serbest bırakıldı,” Ulus, 7 Kasım 1959.
APA BÖLME M (2012). Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. , 51 - 71.
Chicago BÖLME M. Selin Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. (2012): 51 - 71.
MLA BÖLME M. Selin Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. , 2012, ss.51 - 71.
AMA BÖLME M Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. . 2012; 51 - 71.
Vancouver BÖLME M Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. . 2012; 51 - 71.
IEEE BÖLME M "Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim." , ss.51 - 71, 2012.
ISNAD BÖLME, M. Selin. "Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim". (2012), 51-71.
APA BÖLME M (2012). Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. Uluslararası İlişkiler, 9(34), 51 - 71.
Chicago BÖLME M. Selin Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. Uluslararası İlişkiler 9, no.34 (2012): 51 - 71.
MLA BÖLME M. Selin Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. Uluslararası İlişkiler, vol.9, no.34, 2012, ss.51 - 71.
AMA BÖLME M Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. Uluslararası İlişkiler. 2012; 9(34): 51 - 71.
Vancouver BÖLME M Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim. Uluslararası İlişkiler. 2012; 9(34): 51 - 71.
IEEE BÖLME M "Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim." Uluslararası İlişkiler, 9, ss.51 - 71, 2012.
ISNAD BÖLME, M. Selin. "Soğuk Savaş’ta NATO-ABD-Türkiye üçgeninde askeri üsler: Süreklilik ve değişim". Uluslararası İlişkiler 9/34 (2012), 51-71.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 18:1

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları