Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi
Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 25 Sayfa Aralığı: 69 - 97 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi
Öz: Bürokratik vesayet günümüz Türkiye’sinde, seçkinci “merkez”, demokrat “çevre” arasında süregelen tartışmanın orijinini oluşturmaktadır. Bu yönetim tarzı, günümüz Türkiye’sine, Osmanlı İmparatorluğu’nun mirası olup, onun toplumsal ve siyasi yapısından kaynaklanmaktadır. Modernleşme hareketine Batı’dan yaklaşık üç asır geç giren Türk toplumu, yukardan aşağı şekillenen bir değişim ve modernleşme pratiği ile açılan arayı kapatmaya çalışmış, bu çabalar esnasında zaman zaman yönetsel ve siyasal krizler ortaya çıkmıştır. Çalışmanın temel savı, güçlü bürokratik geleneğin, 1945 sonrası çok partili demokratik yaşamın kurumsallaşması ile birlikte zayıfladığı, sisteme dışarıdan müdahaleler yolu ile kaybolan nüfuzunu tekrar sağlama çabası içinde olduğudur. Bu bağlamda çalışmada, bürokrasinin yeniden etkinlik kazanımı süreçlerinde devlet yönetimine dâhil edilen bir takım yeni yönetsel kurumlar ve bunların vesayetçi duruşları kapsamlı bir şekilde ele alınacaktır.
Anahtar Kelime: 1960 Coup in the Turkishpolitical system and an attemp to analyzeon the institutionalization of custody
Öz: Bureaucratic custody currently forms the main basis of the debate among the elective “centre”, democrat “side” in Turkey. This type of management is the heritage of the Ottoman Empire and it results from the social and political infrastructure. The Turkish society that enters the movement of modernity virtually three centuries later than the West has tried to close the gap by means of change as well as modernity practical from up to down, and in these processes, at times management and political based crisis occurred. The particular idea of the study is the powerful bureaucratic tradition weakened in the aftermath of the institutionalization of the democratic life after 1945, and this tradition’s strive to obtain the influence again via outer intervention to the systems. In this context, in the processes of the reactivation of the influence of the bureaucracy, the new management based institutions included in the state government and their custody centered approach will be analyzed elaborately.
Anahtar Kelime: Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- AHMAD, F.,Türkiye’de Çok Partili Politikanın Açıklamalı Kronolojisi, Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1976.
- AHMAD, F., FromEmpiretoRepublic, İstanbul Bilgi UnivercityPress, İstanbul, 2008.
- AHMAD, F., İttihatçılıktan Kemalizme, Kaynak Yayınları, İstanbul, 2009. AKŞİN, S.,Siyasal Tarih, Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908- 1980, Cem Yayınevi, İstanbul, 2002.
- AHMAD, F., Ana Çizgileriyle Türkiye’nin Yakın Tarihi 1789- 1980, Kırlangıç Yayınları, Ankara, 2004.
- ALPAR, E.,Yönetimin Hareket Serbestisi Alanının Yargısal Denetimi ve Sınırları, Danıştay Matbaası, Ankara, 1990.
- ATEŞ, T.,Demokrasi, Siyasi Partiler ve Seçim, Beta Yayınevi, İstanbul, 2007.
- BALCI, M.,MGK ve Demokrasi Hukuk- Ordu- Siyaset, Yöneliş Yayınları, İstanbul, 1998.
- BULUT, S., “Üçüncü Dönem Demokrat Parti İktidarı (1957-1960): Siyasi Baskılar ve Tahkikat Komisyonu”, Gazi Akademik Bakış,Cilt:2, Sayı:4, Yaz 2009.
- BURÇAK, R. S.,Türkiye’de Demokrasiye Geçiş, Olgaç Yayınevi, Ankara, 1979.
- CEM, İ.,Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul, 2010.
- COŞKUN KULAK, S., “Anayasa Değişikliklerinin Yargısal Denetimi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, Sayı: 87, 2010
- ÇELİK, S.,Osmanlı’dan Günümüze Devlet ve Asker, Salyangoz Yayınları, İstanbul, 2008.
- ÇETİN, H.,Modernleşme ve Türkiye’de Modernleşme Krizleri, Siyasal Kitabevi, Ankara, 2003.
- ERDOĞAN, M.,Türkiye’de Anayasalar ve Siyaset, Liberte Yayınları, 2009.
- EROĞUL, C.,Demokrat Parti Tarihi ve İdeolojisi, İmge Kitabevi, Ankara, 1998.
- ERYILMAZ, B.,Bürokrasi ve Siyaset Bürokratik Devletten Etkin Yönetime, Alfa Yayınevi, İstanbul, 2008.
- ESER H.B., DEMİRKIRAN Ö. ve ÇİÇEK E.,"II. Dünya Savaşı Sonrasında Türk Siyasasının Liberalleşmesi Bağlamında Türk-Amerikan İttifakının Ortaya Çıkışı: Batı Bloğuna Geçiş", Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,Yıl: 2011/2, Sayı:14, ss.17-38
- GEVGİLİLİ, A.,Yükseliş ve Düşüş, Altın Kitaplar Yayınevi, İstanbul, 1981.
- GÖZLER, K.,Türk Anayasa Hukukuna Giriş, Ekin Yayın Dağıtım, Bursa, 2010.
- GÖZÜBÜYÜK, Ş.,Anayasa Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara, 1999.
- GÜNAL, E., Türkiye’de Demokrasinin Yüzyıllık Serüveni (1908- 2008), Karakutu Yayınları, İstanbul, 2009.
- HAFIZOĞULLARI, Z.,Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin Fikri Temelleri, AKM Başkanlığı Yayınları, Ankara, 2001.
- HALE, W.,1789’dan Günümüze Türkiye’de Ordu ve Siyaset, Hil Yayınları, İstanbul 1994.
- HEPER, M.,Türkiye’de Devlet Geleneği, Doğu-Batı Yayınları, 2006.
- HEPER, M., Türkiye’nin Siyasal Hayatı, Doğan Kitap, İstanbul, 2011.
- İBA, Ş.,Anayasa Hukuku ve Siyasal Kurumlar, Turhan Kitabevi, Ankara, 2008.
- İNCİOĞLU, N.,Siyasal Rejimler: Başkanlık, Yarı- Başkanlık ve Seçilmiş Başkanlık Seçenekleri Türkiye’ye Nasıl Sunulabilir?, Siyasal Rejim Tartışmaları, İstanbul, 2000.
- KABOĞLU, İ. Ö.,Değişiklikler Işığında1982 Anayasası Halk Neyi Oylayacak, İmge Kitabevi, Ankara, 2010.
- KARADAYI , S.,Türkiye’de İdari Yargı Reformu, Devlet Planlama Teşkilatı Yayınları, 2006.
- KARATEPE, Ş.,Tek Parti Dönemi, Ağaç Yayıncılık, İstanbul, 1993.
- KARPAT, K. H.,Türkiye’de Siyasal Sistemin Evrimi 1876- 1980, İmge Kitapevi, Ankara, 2007.
- KARPAT, K. H.,Türk Demokrasi Tarihi: Sosyal, Kültürel ve Ekonomik Temeller, Timaş Yayınları, İstanbul, 2010.
- KAYNAK, M.,Olaylar ve Çözümlemeler, Çukurova Yayıncılık, Mersin, 1995.
- KELLEOĞLU İŞLER, E., “Demokrat Parti’nin Halkla İlişkileri Üzerine Bir İnceleme”, İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı:24, Kış-Bahar, 2007.
- LEWIS, B.,Demokrasinin Türkiye Serüveni, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2007.
- MARDİN, Ş.,Türk Siyasasını Açıklayabilecek Bir Anahtar Merkez- Çevre İlişkileri,Türkiye’de Siyaset Süreklilik ve Değişim, Ed:Ersin KALAYCIOĞLU, Der Yayınlar, No: 157, İstanbul.
- NİRAY, N.,Sivil Toplum ve Katılımcı Demokrasi Bağlamında Türkiye’de Demokrasi Kültürü, Siyasi Kültür Yazıları, Ed. Nasır NİRAY, Derin Yayınları: 140, İstanbul, 2009.
- NİRAY, N., DENİZ, Ş., Türk Siyasal Yaşantısında Dinin İdeolojik İşlevi ve Siyasal İslam’ın Gelişimi, Siyasi Kültür Yazıları, Ed. Nasır NİRAY, Derin Yayınları: 140, İstanbul, 2009.
- NİRAY, N., DENİZ, D., Geçmişten Günümüze Türkiye’de Demokrasi ve Siyasal Kültür Paradigmaları, Siyasi Kültür Yazıları, Ed. Nasır NİRAY, Derin Yayınları: 140, İstanbul, 2009.
- ÖZBUDUN, E.,Türkiye’de Devlet Seçkinleri ve Demokratik Siyasi Kültür, Türkiye’de Demokratik Siyasi Kültür, Ed: Ergun ÖZBUDUN vd., Türk Demokrasi Vakfı Yayınları, Ankara, 1995.
- ÖZBUDUN, E.,Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara, 2005.
- ÖZDEMİR, H.,Siyasal Tarih (1960- 1980), Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908- 1980, Cem Yayınevi, İstanbul, 2002, s. 225- 286.
- TORUN, E.,II. Dünya Savaşı Sonrası Türkiye’de Kültürel Değişimler İç ve Dış Etkenler (1945- 1960), Yeniden Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Yayınları, Antalya, 2006.
- TANÖR, B.,İki Anayasa 1961-1982, İstanbul, 1994.
- TANÖR, B., Osmanlı- Türk Anayasal Gelişmeleri, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2009.
- TANÖR, B., YÜZBAŞIOĞLU, N., 1982 Anayasasına Göre Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayınları, İstanbul, 2009.
- TÜRKÖNE, M.,Siyaset, Lotus Yayınevi, İstanbul, 2009.
- UYAR, H.,Vatan Cephesi Türk Siyasal Yaşamında Cepheleşmelere Bir Örnek, Büke Yayınları, İzmir 2001.
- YAVUZ, K. H.,Türkiye’de Siyasal Sistem Arayışı ve Yürütmenin Güçlendirilmesi, Seçkin Yayınevi, Ankara, 2000.
- YAZICI, S.,Türkiye’de Askeri Müdahalelerin Anayasal Etkileri, Yetkin Yayınları, Ankara, 1997.
- YILDIZ, N., “Demokrat Parti İktidarı (1950-1960) ve Basın”, Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, Ankara, Sayı1-4, Cilt:51.
- YILMAZ, E.,Türkiye’nin Demokrasiye Geçiş Yılları 1946-1950, Birey Yayıncılık, İstanbul, 2008.
- YÜZBAŞIOĞLU, N.,Anayasa Hukukunun Temel Metinleri, Beta Yayınları, İstanbul 2009.
- 1950 Tarih, 5680 Sayılı Basın Kanunu.
- 1972 Tarih, 1612 Sayılı, Yüksek Askeri Şuranın Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun.
- 1982 Tarih, 2575 Sayılı Danıştay Kanunu.
- 1983 Tarih, 2845 Sayılı Devlet Güvenlik Mahkemelerinin Kuruluş ve Yargılama Usulleri Hakkında Kanun.
- 2010 Tarih, 5982 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasının Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun.
- http://mevzuat.basbakanlik.gov.tr/Metin.Aspx?MevzuatKod=1.3.5953&MevzuatIliski=0&source XmlSearch=, 04.01.2012
- http://www.dpt.gov.tr, 04.01.2012
| APA | ESER H, BALTACI C, Arslan M (2012). Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. , 69 - 97. |
| Chicago | ESER H.Bahadır,BALTACI Cemal,Arslan Mustafa Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. (2012): 69 - 97. |
| MLA | ESER H.Bahadır,BALTACI Cemal,Arslan Mustafa Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. , 2012, ss.69 - 97. |
| AMA | ESER H,BALTACI C,Arslan M Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. . 2012; 69 - 97. |
| Vancouver | ESER H,BALTACI C,Arslan M Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. . 2012; 69 - 97. |
| IEEE | ESER H,BALTACI C,Arslan M "Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi." , ss.69 - 97, 2012. |
| ISNAD | ESER, H.Bahadır vd. "Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi". (2012), 69-97. |
| APA | ESER H, BALTACI C, Arslan M (2012). Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0(25), 69 - 97. |
| Chicago | ESER H.Bahadır,BALTACI Cemal,Arslan Mustafa Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 0, no.25 (2012): 69 - 97. |
| MLA | ESER H.Bahadır,BALTACI Cemal,Arslan Mustafa Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, vol.0, no.25, 2012, ss.69 - 97. |
| AMA | ESER H,BALTACI C,Arslan M Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 0(25): 69 - 97. |
| Vancouver | ESER H,BALTACI C,Arslan M Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. 2012; 0(25): 69 - 97. |
| IEEE | ESER H,BALTACI C,Arslan M "Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi." Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 0, ss.69 - 97, 2012. |
| ISNAD | ESER, H.Bahadır vd. "Türk siyasal sisteminde 1960 müdahalesi ve vesayetin kurumsallaşması üzerine bir analiz denemesi". Süleyman Demirel Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi 25 (2012), 69-97. |
