Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi

Fatma Ebru İKİZ, (Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, İzmir, Türkiye)
Tarık TOTAN (Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Bölümü, Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı, Bolu, Türkiye)
Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi
4 2
Yıl: 2012 Cilt: 14 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 51 - 71 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi

Öz:
Bu çalışmanın amacı öz-duyarlığın duygusal zekâyı açıklayıcı etkisinin üniversite öğrencilerinde incelenmesidir. Araştırma 2008-2009 öğretim yılında Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesine devam eden 347 öğretmen adayının katılımıyla gerçekleşmiştir. Çalışmada Öz-duyarlık Ölçeği ile Bar-On Duygusal Zekâ ölçeği kullanılmıştır. Öz duyarlık alanları öz-sevecenlik, öz-yargılama, paylaşımların bilincinde olma, izolasyon, bilinçlilik ve aşırı özdeşleşmedir. Duygusal zekâ alanları bireysel beceriler, bireyler arası beceriler, uyumluluk, stresle başa çıkma, genel ruh durumu ile genel duygusal zekâdır. Çoklu regresyon analizi sonuçları, öz-duyarlık alt alanlarının duygusal zekânın alt alanları üzerinde istatistiksel olarak anlamlı etkileri olduğu ortaya koymaktadır. Ayrıca özsevecenlik ve bilinçlilik alanlarının duygusal zekâyı arttırdığı; özyargılama ve aşırı özdeşleşme alanlarının duygusal zekânın stresle başa çıkma ve genel ruh sağlığı alanlarını olumsuz etkilediği saptanmıştır. Duygusal zekâ alanlarında cinsiyete göre anlamlı farklılık olduğu ancak cinsiyetin öz-duyarlık alanlarında etkisi olmadığı saptanmıştır. Bu çalışmanın sonuçları, öz-duyarlığın duygusal zekâ üzerinde doğrudan etkili olduğunu ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelime:

The investigation of self-compassion and emotional intelligence on teacher trainees

Öz:
The purpose of this study is to examine the explanation effect of self-compassion on emotional intelligence of teacher trainees. Participants were 347 university students who were enrolled at a mid-size state University, in Turkey. In this study, the Selfcompassion Scale and the Bar-On Emotional Intelligence Scale were used. Self-compassion areas as self-kindness, awareness of common humanity, mindfulness, self-judgement, isolation, over-identification. Emotional intelligence areas are intrapersonal,interpersonal, stress management, adaptability, general mood and general emotional intelligence. In multiple regression analysis, it was found that the subscales of selfcompassion had significant effects on the subscales of emotional intelligence. The increase on self-kindness and mindfulness resulted in an increase on emotional intelligence, whereas the increase on self-judgement and over-identification leaded to a decrease in coping with stress and general emotional state. There are significant differences on emotional intelligent areas according to gender but not on self-compassion. Results indicate that selfcompassion is directly effective on emotional intelligence.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Acar, F. T. (2001). Duygusal zekâ yeteneklerinin göreve yönelik ve insana yönelik liderlik davranışları ile ilişkisi: banka şube müdürleri üzerine bir alan araştırması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Adams, C. E. ve Leary, M. R. (2007). Promoting self-compassionate attitudes toward eating among restrictive and guilty eaters. Journal of Social and Clinical Psychology, 26 (10): 1120-1144.
  • Akboy, R., Argun, Y. ve İkiz, E. (2005). Psikolojik danışma ve rehberlik lisans ve lisansüstü programında öğrenim gören öğrencilerin düşünme stilleri ve benlik saygılarının farklı değişkenler açısından incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 2005 (17): 283-292.
  • Akboy, R. ve İkiz, E. (2007). Psikolojik danışma ve rehberlikte çağdaş bir anlayış. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Akın, A. (2008). Self-compassion and achievement goals: a structural equation modeling approach. Eğitim Araştırmaları Dergisi-Eurasian Journal Of Educational Research, 2008 (31): 1-15.
  • Akın, A. (2009). Özduyarlık ve boyun eğici davranış. Eğitim ve Bilim, 34 (152): 138-147.
  • Akın, A. (2010). Özduyarlık ve ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmalar. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi –H. U. Journal of Education. 2010 (39): 01-09.
  • Akın, Ü., Akın, A. ve Abacı, R. (2007). Öz-duyarlık ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2007 (33): 01-10.
  • Alper, D. (2007). Psikolojik danışmanlar ve sınıf öğretmenlerinin duygusal zekâ düzeyleri, iletişim ve empati becerilerinin karşılaştırılması. Yayınlamamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir. Bar-On, R. (1997). Bar-on emotional quotient inventory: technical manual. Toronto: Multi-Health Systems, Inc.
  • Bar-On, R. (2010). Emotional intelligence: an integral part of positive psychology. South African Journal of Psychology, 40 (1): 54-62.
  • Bandura, A. (1990). Reflections on nonability determinants of competence. İçinde R. J. Sternberg ve J. Kolligian, Jr. (Ed.) Competence considered: 316–352. New Haven, CT: Yale University Press.
  • Bennett-Goleman, T. (2001). Emotional alchemy: how the mind can heal the heart. New York: Three Rivers Press.
  • Bishop, S. R., Lau, M., Shapiro, S., Carlson, L., Anderson, N. D., Carmody, J., Zindel, V. S., Abbey, S., Speca M., Velting, D. ve Devins, G. (2004).
  • Mindfulness: A proposed operational definition. Clinical Psychology: Science and Practice, 11 (3): 230–241.
  • Brown, B. (1999). Soul without shame: a guide to liberating yourself from the judge within. Boston: Shambala.
  • Blatt, S. J., Quinlan, D. M., Chevron, E. S., McDonald, C. ve Zuroff, D. (1982). Dependency and self-criticism: psychological dimensions of depression. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 50 (1): 113–124.
  • Ciarrochi, J., Chan, E. Y. C. ve Bajgar, J. (2001). Measuring emotional intelligence in adolescence. Personality and Individual Differences, 31 (7): 1105-1119.
  • Coopersmith, S. (1967). The antecedents of self-esteem. San Francisco: W. H. Freeman.
  • Cox, J. E. ve Nelson, D. B. (2008). Quantifying emotional intelligence: the relationship between thinking patterns and emotional skills. Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 47 (1): 9-26.
  • Çetin, B., Gündüz, H. B. ve Akın, A. (2008). An investigation of the relationships between self-compassion, motivation, and burnout with structural equation modeling. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8 (2):39-45.
  • Damon, W. (1995). Greater expectations: overcoming the culture of indulgence in America’s homes and schools. New York: Free Press.
  • Denham, S. A. (2007). Dealing with feelings: how children negotiate the worlds of emotions and social relationships. Cognition, Brain, Behavior, 11 (1): 1-48.
  • Deniz, M. E., Kesici, Ş. ve Sümer, A. S. (2008). The validity and reliability of the Turkish version of the self-compassion scale. Social Behavior and Personality, 36 (9): 1151-1160.
  • Deniz, M. E. ve Yılmaz, E. (2006). Üniversite öğrencilerinde duygusal zekâ ve stresle başa çıkma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 25 (1): 17-26.
  • Erdoğan, M. Y. (2008). Duygusal zekâ’nın bazı değişkenler açısından incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (23): 61-76.
  • Erkan, S. (2006). Okul psikolojik danışma ve rehberlik programlarının hazırlanması. (3. Baskı). Ankara: Nobel Yayıncılık.
  • Folkman, S., ve Moskowitz, J. T. (2000). Stress, positive emotion, and coping. Current Directions in Psychological Science, 9 (4): 115–118.
  • Genç, S. Z. ve Kalafat, T. (2008). Öğretmen adaylarının demokratik tutumları ile empatik becerilerinin değerlendirilmesi üzerine bir araştırma. Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (19): 211-222.
  • Green, S. B. ve Salkind, N. J. (2008). Using SPSS for Windows and Macintosh. analyzing and understanding data (5. Baskı). New Jersey: Upper Saddle River.
  • Goleman, D. (1996). Duygusal zekâ neden IQ’dan daha önemlidir? (Çev. B. S. Yüksel). İstanbul: Varlık Yayınları.
  • Goldenberg, I., Matheson, K. ve Mantler, J. (2006). The assessment of emotional intelligence: a comparison of performance-based and self-report methodologies. Journal of Personality Assessment, 86 (1): 33–45.
  • Hamachek, D. (2000). Dynamics of selfounderstanding and selfknowledge: acquisition, advantages and relation to emotional intelligence. Journal of Humanistic Counseling, Education and Development, 38 (4): 230-243.
  • Ho, R. (2006). Handbook of univariate and multivariate data analysis and interpretation with SPSS. Florida: Chapman and Francis Group.
  • Isen, A. M. (2000). Some perspectives on positive affect and selfregulation. Psychological Inquiry, 11 (3): 184–188.
  • İşmen, A. E. (2001). Duygusal zekâ ve problem çözme. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 2001 (13): 111-124.
  • Kahyaoğlu, M. ve Yangın, S. (2007). İlköğretim öğretmen adaylarının mesleki özyeterliklerine ilişkin görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 15 (1): 73-84.
  • Leadbeater, B. J., Kuperminc, G. P., Blatt, S. J. ve Hertzog, C. (1999). A multivariate model of gender differences in adolescents’ internalizing and externalizing problems. Developmental Psychology, 35 (5): 1268–1282.
  • Marlatt, G. A. ve Kristeller, J. L. (1999). Mindfulness and meditation. İçinde W. R. Miller (Ed.) Integrating spirituality into treatment: 67-84. Washington, D.C.: American Psychological Association.
  • Martin, J. R. (1997). Mindfulness: a proposed common factor. Journal of Psychotherapy Integration, 7 (4): 291–312.
  • Mavroveli, S., Petrides, K. V., Rieffe, C. ve Bakker, F. (2007). Trait emotional intelligence, psychological well-being and peer-reted social competence in adolescence. British Journal of Developmental Psychology, 25 (2): 263-275.
  • Mayer, J. D., Salovey, P. ve Caruso, D. R. (2004). Emotional intelligence: theory, findings, and implications. Psychological Inquiry, 15 (3): 197–215.
  • Neff, K. D. (2003a). Self-compassion: an alternative conceptualization of a healthy attitude toward oneself. Self and Identity, 2 (2): 85-101.
  • Neff, K. D. (2003b). The development and validation of a scale to measure self-compassion. Self and Identity, 2 (3): 223-250.
  • Neff, K. D., Kirkpatrick, K. L. ve Rude, S. S. (2007a). Self-compassion and adaptive psychological functioning. Journal of Research in Personality, 41 (1):139-154.
  • Neff, K. D., Rude, S. S. ve Kirkpatrick, K. L. (2007b). An examination of self-compassion in relation to positive psychological functioning and personality traits. Journal of Research in Personality, 41 (4): 908-916.
  • Neff, K. D. ve McGehee, P (2010).Self-compassion and psychological resilience among adolescents and young adults. Self and Identity, 9 (3): 225-240.
  • Neff, K. D. ve Vonk, R. (2009). Self-compassion versus global selfesteem: two different ways of relating to oneself. Journal of Personality, 77 (1): 23-50.
  • Nolen-Hoeksema, S. (1987). Sex differences in unipolar depression: evidence and theory. Psychological Bulletin, 101 (2): 259–282.
  • Nolen-Hoeksema, S. (1991). Responses to depression and their effects on the duration of depressive episodes. Journal of Abnormal Psychology, 100 (4): 569–582.
  • Nolen-Hoeksema, S., Larson, J. ve Grayson, C. (1999). Explaining the gender difference in depressive symptoms. Journal of Personality and Social Psychology, 77 (5): 1061–1072.
  • Petrides, K. V., Sangareau,Y., Furnham, A. ve Frederickson, N. (2006). Trait emotional intelligence and children’s peer relations at school. Social Development, 15 (3): 537-547.
  • Rosenberg, M. (1979). Conceiving the self. New York: Basic Books. Rosenberg, M. B. (2000). Nonviolent communication: a language of compassion. Encinitas, CA: PuddleDancer Press.
  • Salzberg, S. (1997). Lovingkindness: the revolutionary art of happiness. Boston: Shambala.
  • Schwab, J. (2009). “Multiple regression, assumptions and outlies” (Ders Notları), http://www.utexas.edu/courses/schwab, (02/06/2010).
  • Schutte, N. S., Malouff, J. M., Hall, L. E., Haggerty, D. J., Cooper, J. T., Golden,C. J. ve Dornheim, L. (1998). Development and validation of a measure of emotional intelligence. Personality and Individual Differences, 25 (2): 167-177.
  • Schutte, N. S., Malouff, J. M., Thorsteinsson, E. B., Bhullar,N. ve Rooke, S. E. (2007). A meta-analytic investigation of the relationship between emotional intelligence and health. Personality and Individual Differences, 42 (6): 921–933.
  • Seligman, M. E. (1995). The optimistic child. Boston: Houghton Mifflin. Salovey, P. ve Mayer, J. D. (1990). Emotional intelligence. Imagination, Cognition and Personality, 9 (3): 185–211.
  • Van Rooy, D. L., Alonso, A. ve Viswesvaran, C. (2005). Group differences in emotional intelligence scores: theoretical and practical implications. Personality and Individual Differences, 38 (3): 689–700.
  • Van Rooy, D. L. ve Viswesvaran, C. (2004). Emotional intelligence: a meta-analytic investigation of predictive validity and nomological net. Journal of Vocational Behavior, 65 (1): 71–95.
  • Wallace, B. A. (1999). Boundless heart: the four immeasurables. Ithaca, NY: Snow Lion Publications. Wood, J. V., Saltzberg, J. A., Neale, J. M. ve Stone, A. (1990). Selffocused attention, coping responses, and distressed mood in everyday life. Journal of Personality ve Social Psychology, 58 (6): 1027–1036.
  • Yeşilyaprak, B. (2001). Duygusal zekâ ve eğitim açısından doğurguları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 7 (25): 139-146.
  • Yeşilyaprak, B. (2003). Eğitimde rehberlik hizmetleri gelişimsel yaklaşım. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Yücel, S., İnce, H. H. ve Oral, B. (2006). Diyarbakır’da değişik branşlardaki Fen-Edebiyat ve Eğitim Fakültesi mezunu biyoloji öğretmenleri ile biyoloji öğrencilerinin zekâ alanlarının incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 2006 (7): 31-46.
APA İKİZ F, Totan T (2012). Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. , 51 - 71.
Chicago İKİZ Fatma Ebru,Totan Tarık Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. (2012): 51 - 71.
MLA İKİZ Fatma Ebru,Totan Tarık Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. , 2012, ss.51 - 71.
AMA İKİZ F,Totan T Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. . 2012; 51 - 71.
Vancouver İKİZ F,Totan T Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. . 2012; 51 - 71.
IEEE İKİZ F,Totan T "Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi." , ss.51 - 71, 2012.
ISNAD İKİZ, Fatma Ebru - Totan, Tarık. "Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi". (2012), 51-71.
APA İKİZ F, Totan T (2012). Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(1), 51 - 71.
Chicago İKİZ Fatma Ebru,Totan Tarık Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14, no.1 (2012): 51 - 71.
MLA İKİZ Fatma Ebru,Totan Tarık Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, vol.14, no.1, 2012, ss.51 - 71.
AMA İKİZ F,Totan T Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012; 14(1): 51 - 71.
Vancouver İKİZ F,Totan T Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2012; 14(1): 51 - 71.
IEEE İKİZ F,Totan T "Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi." Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14, ss.51 - 71, 2012.
ISNAD İKİZ, Fatma Ebru - Totan, Tarık. "Üniversite öğrencilerinde öz-duyarlık ve duygusal zekânın incelenmesi". Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14/1 (2012), 51-71.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
22-04-2024 18:3

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları