Yıl: 2012 Cilt: 0 Sayı: 28 Sayfa Aralığı: 69 - 86 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme

Öz:
Özürlülük alanında kullanılan kavramlarla ilgili olarak açık, standart ve genel kabul görmüş tanımlar bulunmamakta, bu gerekçeyle pek çok yeni tanım yapılmakta, hatta yeterince tanımlanmamış yeni kavramlar geliştirilerek, konu daha da içinden çıkılmaz bir hale sokulmaktadır. Hukuki metinler ile kamusal kurumlarda ağırlıklı olarak “özürlü” kavramı kullanılırken, ifade edilmek istenenin ötesinde bir anlam ve değer yüklü olduğu gerekçesiyle birçok kişi “özürlü” kavramı yerine “engelli” kavramını tercih etmektedir. Oysa asıl kırıcı olan kullanılan sözcük değil, o sözcüğün ifade ettiği grubun içinde bulunduğu güç koşullar ve olumsuz toplumsal konumdur. Bu durum değişmediği sürece bugün kırıcı olmadığını düşünerek kullandığımız sözcüklerin anlamı da zaman içinde olumsuzlaşacaktır. Bu durumun örneklerini 1990’lı yılların sonlarında “sakat” sözcüğü yerine “özürlü” sözcüğünü tercih eden tartışmalarda ya da günümüzde “engelli” sözcüğünü de kırıcı kabul eden ve değiştirilmesini öneren tartışmalarda görebiliriz. Bu çalışmanın amacı, yeni bir tanım yapmaktan ziyade mevcut karmaşık durumu nedenleriyle birlikte ortaya koymaktır.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih

A general assessment upon the concepts used in the field of disability

Öz:
We can not see clear, standardized and commonly accepted terms in the field of disability. Therefore too many new concepts emerge day by day; thus poorly defined new concepts occur and make the issue even more complicated. While legal text and public organizations used “özürlü”, some people prefer “engelli” due to the negative denotation of “özürlü”. Yet the humiliating aspect is not related with the words but about the life conditions and negative situation of the people called with those terms. If we failed to correct these conditions, today’s terms supposed as positive would become negative in tomorrow. “Özürlü” term was begun to be used instead of “sakat” in the end 1990s. Now we can see the iteration in the modulation from “özürlü” to “engelli” by pleading the negative denotation of the previous one. This study aimed to put forward the existing complicated situation with its causes not to define a new concept.
Anahtar Kelime:

Konular: Tarih
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • Altan, Ö. Z. (1981), Sosyal Politika Ders Notları, İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi, Eskişehir.
  • Altan, Ö. Z. (2004), Sosyal Politika Dersleri, Anadolu Üniversitesi Yayınları, No. 1592, Eskişehir.
  • Aydınöz, G. (2008), Engellinin Sosyal Güvenliği Bakımından Sosyal Yardım ve Sosyal Hizmetler, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Bakırcı, M. K.(2008), Küreselleşme Sürecinde Sosyal Güvenlik Hakkı ve Engelliler (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Beklan Çetin, O. (2009), Sosyal Hizmet Uygulamaları (Ed. Ömer Zühtü ALTAN), Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
  • Çağlar, S. (2009), Uluslararası Hukuk ve Türk Hukuk Sisteminde Engellilerin Eğitim Hakkı ve Devlet Yükümlülükleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Çakmak, N.M.(2006), Türk Kamu Hukuku Açısından Engellilerin Hukuki Statüsü, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara.
  • Çakmak, N.M. (2008), “Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Engelli Tanımı Hakkında Bir İnceleme”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C.57, S.2, s.51–62.
  • Çınarlı, S. (2010), “Türkiye ile Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde Engellilik Kavramı ve Engelli İstihdamı ile İlgili Düzenlemelerin İncelenmesi”, Özveri Dergisi, C.7, Sayı 1, http://www. ozida.gov.tr, Erişim Tarihi: 05.01.2011.
  • Develioğlu, F. (1962), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Doğuş Matbaası, Ankara.
  • Eripek, S. vd. (2008), Özel Eğitim (Ed. ERİPEK Süleyman), Anadolu Üniversitesi, Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, Eskişehir.
  • Ertürk, B.B. (2004), “İşlevsellik, Yeti Yitimi ve Sağlığın Uluslararası Sınıflandırması”, Özveri Dergisi, C.1, Sayı 1, http://www.ozida.gov.tr, Erişim Tarihi: 15.05.2010.
  • Gül, İ.I. (2006), Fiziksel Engellilerin Uluslararası Hukukta Korunması ve Uluslararası Standartların İç Hukuka Yansıması, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
  • Hasırcıoğlu, A. (2006), İşverenlerin Özürlü İstihdamına Yaklaşımı (Sakarya Örneği), (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sakarya.
  • Kamanlıoğlu, M. (2007), Feminist Perspektifte Özürlü Kadına Bakışın Sosyolojik Değerlendirmesi Üzerine Kuramsal Bir Çalışma, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • Karataş, K. (2002), “Engellilerin Toplumla Bütünleşme Sorunları”, Ufkun Ötesi Bilim Dergisi, C.2, S.2, Kasım 2002, s.43–55.
  • Pekdemir, Ş. (2006), İslâm Özürlüler Hukuku, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ondokuzmayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Samsun.
  • Şahin, H. (2004), “Engellilik Kimin Sorunu? Bireyin mi, Toplumun mu?”, Özveri, Sayı:1, s.49-55.
  • Uşan, M.F. (1999), İş Hukukunda Sakat İstihdamı, Türkiye Sağlık İşçileri Sendikası, Ankara.
  • Ürker, Ş. (2010), “Türk Mevzuatında Özürlülük Terminolojisi”, Özveri Dergisi, C.7, Sayı 1, http://
  • www.ozida.gov.tr, Erişim Tarihi: 05.01.2011.
  • Yılmaz, Z. (2004), Çalışan Özürlülerin İş Yaşamında Karşılaştıkları Sorunlar ve Bunları Etkileyen Etmenler, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
  • http://www.ozida.gov.tr, Erişim Tarihi: 21.05.2010.
  • http://www.ozida.gov.tr/yenimevzuat/engelli_kisilerin_haklari.htm, Erişim Tarihi: 15.01.2010.
  • http://www.rega.gov.tr, Erişim Tarihi: 16.06.2010.
  • http://www.ilo.org/ilolex/english/recdisp1.htm, Erişim Tarihi: 15.01.2010.
  • http://tdkterim.gov.tr/bts/, Erişim Tarihi: 29.12.2010.
APA ŞİŞMAN Y (2012). Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. , 69 - 86.
Chicago ŞİŞMAN Yener Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. (2012): 69 - 86.
MLA ŞİŞMAN Yener Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. , 2012, ss.69 - 86.
AMA ŞİŞMAN Y Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. . 2012; 69 - 86.
Vancouver ŞİŞMAN Y Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. . 2012; 69 - 86.
IEEE ŞİŞMAN Y "Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme." , ss.69 - 86, 2012.
ISNAD ŞİŞMAN, Yener. "Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme". (2012), 69-86.
APA ŞİŞMAN Y (2012). Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 0(28), 69 - 86.
Chicago ŞİŞMAN Yener Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 0, no.28 (2012): 69 - 86.
MLA ŞİŞMAN Yener Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, vol.0, no.28, 2012, ss.69 - 86.
AMA ŞİŞMAN Y Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2012; 0(28): 69 - 86.
Vancouver ŞİŞMAN Y Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi. 2012; 0(28): 69 - 86.
IEEE ŞİŞMAN Y "Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme." Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 0, ss.69 - 86, 2012.
ISNAD ŞİŞMAN, Yener. "Özürlülük alanında kullanılan kavramlar üzerine genel bir değerlendirme". Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi 28 (2012), 69-86.