Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması

Pınar TINAZ, (Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Sibel GÖK, (Marmara Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Çalışma Ekonomisi ve Endüstriyel İlişkiler Bölümü, İstanbul, Türkiye)
Işıl KARATUNA (Kırklareli Üniversitesi, Lüleburgaz Meslek Yüksek Okulu, Büro Yönetimi ve Sekreterlik Programı, Kırklareli, Türkiye)
ÖNERİ
22 3
Yıl: 2010 Cilt: 9 Sayı: 34 Sayfa Aralığı: 1 - 11 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması

Öz:
Bu araştırmanın amacı, Türk çalışma hayatında psikolojik taciz oranını ve türlerini belirlemek için kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçek geliştirmek olarak belirlenmiştir. Araştırma Mart-Haziran 2009 tarihleri arasında, İstanbul'da hizmet sektöründe istihdam edilen 908 katılımcı ile gerçekleştirilmiştir. Veri toplama aracı olarak tarafımızdan hazırlanan soru formu kullanılmıştır. İstatistiksel analizde, açıklayıcı faktör analizi ve güvenirlik analizinden yararlanılmıştır. Açıklayıcı faktör analizi sonucunda 28 maddeden oluşan dört faktörlü "İşyerinde Psikolojik Taciz Ölçeği" (İPTÖ) geliştirilmiştir (KMO katsayısı - 0,950, Barlettt testi^(378) = 10523,337, P(sigma) = 0.000). Güvenirlik analizi sonucu, ölçeğin yüksek bir iç tutarlılık katsayısına sahip olduğunu göstermiştir (a — 0,933). Katılımcıların %13,5'inin İPTÖ'ye göre işyerinde psikolojik taciz mağduru olduğu saptanmıştır. "Yukarıdan aşağıya doğru" ve "işe yönelik davranışların yöneltildiği" psikolojik taciz, en sık karşılaşılan türler arasında yer almıştır. Araştırma bulguları İPTÖ'nün, bundan sonra gerçekleştirilecek ve Türk çalışma hayatında psikolojik taciz oranını ve türlerini belirlemeyi hedefleyen çalışmalar için geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu desteklemektedir.
Anahtar Kelime:

Measuring the occurrence and types of workplace bullying in Turkey:A scale de velopment study

Öz:
The aim of the present study was to develop a valid and reliable scale investigating the occurrence and types of workplace bullying in Turkey. The sample consisted of 908 employees from the services sector in Istanbul and the data were collected between March and June 2009 using a questionnaire developed for this purpose. Reliability and exploratory factor analysis were used. Exploratory factor analysis indicated that four factor scale comprising 28 items provided the best fit to the data tf (378)=10523.337, KMO=0.95, p=0.000). Reliability analysis showed that the scale had high internal consistency (Cronbach's Alpha value=0,933). 13,5% of the participants were found to be the victims and 'work-relatedV and 'downward' workplace bullying were among the most frequently encountered types. Our findings reveal that "Workplace Bullying Scale - Turkey" is a valid and reliable scale for measuring workplace bullying and the findings support the use of the scale in future researches.
Anahtar Kelime:

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
  • [1] Leymann, H. (1996). The content and development of mobbing at work. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 165-184.
  • [2] Einarsen, S.; Hoel, H.; Zapf, D. ve Cooper, C.L. (2003). The concept of bullying at work: The European tradition. (Eds.: Einarsen, S.; Hoel, H.; Zapf, D. & Cooper, C.L.). Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives in research and practice. London: Taylor & Francis, 3-30.
  • [3] Hoel, H. & Cooper, C.L. (2000). Destructive conflict and bullying at work. Survey Report, Manchester: UMIST.
  • [4] Davenport, N., Schwartz, R.D. & Elliott, G.P. (2003). Mobbing: İşyerinde duygusal taciz. (Çev.: Önertoy, O.C.). İstanbul: Sistem Yayınları.
  • [5] De Pedro, M.M., Sanchez, M.I.S., Navarro, M.C.S. & Izquierdo, M.G. (2008). Workplace mobbing;and effects on worker's health. The Spanish Journal of Psychology, 11(1), 219-227.
  • [6] Einarsen, S.& Mikkelsen, E.G. (2003). Individual effects of exposure to bullying work. (Eds.: Einarsen, S.; Hoel, H.; Zapf, D. & Cooper, C.L.). Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives in research and practice. London: Taylor & Francis, 127-144.
  • [7] Leymann, H. & Gustafsson, A. (1996). Mobbing at work and the development of post-traumatic stress disorders. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 251-275.
  • [8] Matthiesen, S.B. & Einarsen, S. (2004). Psychiatric distress and symptoms of PTSD among victims of bullying at work. British Journal of Guidance & Counselling, 32(3), 335-356.
  • [9] Mikkelsen, E.G. & Einarsen, S. (2002). Relationships between exposure to bullying at work and psychological and psychosomatic health complaints: The role of negative affectivitiy and generalized self efficacy. Scandinavian Journal of Psychology, 43(5), 397-405.
  • [10] Niedl, K. (1996). Mobbing and well-being: Economic and personnel development implications. European Journal of Work and Organizational Psychology, 15(2), 239-250.
  • [11] Birik, I. (2009). İşyerinde psikolojik taciz: Bir tıp fakültesi hastanesinde çalışan asistan doktor ve hemşirelerin algıları üzerine bir çalışma. Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Doktora Tezi.
  • [12] Hoel, H.; Einarsen, S. & Cooper, C.L. (2003). Organisational effects of bullying. (Eds.: Einarsen, S.; Hoel, H.; Zapf, D. & Cooper, C.L.). Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives in research and practice. London: Taylor & Francis, 145-162.
  • [13] Zapf, D. & Gross, C. (2001). Conflict escalation and coping with workplace bullying: A replication and extension', European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), 497-522.
  • [14] Giga, S.I.; Hoel, H. & Lewis, D. (2008). The Costs of workplace bullying. Research Commissioned by the Dignity at Work Partnership: A Partnership Project Funded Jointly by Unite the Union and the Department for Business, Enterprise and Regulatory Reform.
  • [15] Kivimaki, M.; Elovainio, M. & Vahtera, J. (2000). Workplace bullying and sickness absence in hospital staff. Occupational and Environmental Medicine, 57(10), 656-660.
  • [16] Mathisen, G.E.; Einarsen, S. & Mykletun, R. (2008). The occurences and correlates of bullying and harassment in the restaurant sector. Scandinavian Journal of Psychology, 49(1), 59-68.
  • [17] Rayner, C. & Mclvor, K (2008). Dignity at work project. Research Report. University of Portsmouth.
  • [18] Hoel, H.; Sparks, K. & Cooper, C.L. (2001). The Cost of violence/stress at work and the benefits of a violence/stress-free working environment. Report commissioned by the International Labor Organization. Geneva: ILO.
  • [19] Thirion, A.P.; Fernandez, M.E.; Hurley, J. & Vermeylen, G. (2007). Fourth European Working Conditions Survey. Dublin: European Foundation for the Improvement of Living and Working Conditions.
  • [20] Van Barneveld, K. & Jowett, R. (2005). Violence, harassment and bullying at work: How does the australian rail industry compare and what can be done? Journal of Public Transportation, 8(3), 117-134.
  • [21] Namie, G. (2007). US Workplace Bullying Survey. (www.bullyinginstitute.org). [14.12.2007}.
  • [22] Bilgel, N.; Aytaç, S. & Bayram, N. (2006). Bullying in Turkish white collar workers. Occupational Medicine, 56(4), 226-231.
  • [23] Cemaloğlu, N. (2007). The exposure of primary school teachers to bullying: An analysis of various variables. Social Behaviour and Personality, 35(6), 789-802.
  • [24] Yıldırım, A. & Yıldırım, D. (2007). Mobbing in the workplace by peers and managers: Mobbing experienced by nurses working in health care facilities in Turkey and its effects on nurses. Journal of Clinical Nursing, 16(8), 1444-1453.
  • [25] Akgeyik, T.; Güngör, M. & Üşen, Ş. (2007). Individual and organizational consequences of mobbing in the workplace: A case of banking sector (a survey). Journal of Academy of Business and Economics, 7(3), 150-158.
  • [26] Tmaz, P. & Gök, S. (2008). The downward mobbing process in the banking sector in Turkey. Abstracts of the XXIX International Congress of Psychology. Berlin.
  • [27] Notelaers, G.; Einarsen, S.; Witte, D.H. & Vermunt, J.K. (2006). Measuring exposure to bullying at work: The validity and advantages of the latent cluster approach. Work and Stress, 20(4), 288-301.
  • [28] Mikkelsen, E.G. & Einarsen, S. (2001). Bullying in Danish work-life: Prevelance and health correlates. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), 393-413.
  • [29] Lutgen-Sandvik, P.; Tracy, S J. & Alberts, J.K. (2007). Burned by bullying in the American workplace: Prevelance, perception, degree and impact. Journal of Management Studies, 44(6), 837-862.
  • [30] Carnero, M.A.; Martinez, B. & Sanchez-Mangas, R. (2006). Mobbing and its determinants: The case of Spain. Simposio Analisis Economico, Oviedo, 1-21.
  • [31] Bergen Bullying Research Group. NAQ. (http://www.uib.no/rg/bbrg/projects /naq). [ 18.04.2009].
  • [32] Einarsen, S. & Raknes, B.I. (1997). Harassment in the workplace and victimisation of men. Violence and Victims, 12(3), 247-263. ,
  • [33] Bjorkqvist, K. & Österman, K. (1992). Work Harassment Scale. Finland Abo Academy University. (http://www.vasa.abo.fi/svf/up/Scales/WHS-English.pdf). [15.03.2009].
  • [34] Björkvist, K.; Österman, K. & Hjet-Back, M. (1994). Aggression among university employees. Aggressive Behaviour, 20(3), 173-184.
  • [35] Einarsen, S. & Skogstad, A. (1996). Bullying at work: Epidemiological findings in public and private organizations. European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2), 185-202.
  • [36] Salin, D. (2001). Prevalence and forms of bullying among business professionals: A comparison of two different strategies for measuring bullying. European Journal of Work and Organizational Psychology, 10(4), 425-441.
  • [37] Zapf, D.; Einarsen, S.; Hoel, H. & Vartia, M. (2003). Empirical findings on bullying in the workplace. (Eds.: Einarsen, S.; Hoel, H.; Zapf, D. & Cooper, C.L.). Bullying and emotional abuse in the workplace: International perspectives in research and practice. London: Taylor & Francis, 103-126.
  • [38] Öztürk, H.; Sökmen, S.; Yılmaz, F. & Çilingir, D. (2008). Measuring mobbing experiences of academic nurses: Development of a mobbing scale. Journal of the American Academy of Nurse Practitioners, 20(9), 435-442.
  • [39] Aziz, A. (1994). Araştırma yöntemleri-teknikleri ve iletişim. Ankara: Turhan Yayınları.
  • [40] Ural, A. & Kılıç, İ. (2006). Bilimsel araştırma süreci ve SPSS ile veri analizi. 2. Baskı. Ankara: Detay Yayınları.
  • [41] Quine, L. (1999). Workplace bullying in NHS community trjust: Staff questionnarie survey. British Medical Journal, 318(7178), 228-232.
  • [42] Tmaz, P. (2006). İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing). 1. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları
  • [43] Tınaz, P. (2008). İşyerinde psikolojik taciz (Mobbing). 2. Baskı. İstanbul: Beta Yayınları.
  • [44] Büyüköztürk, Ş. (2007). Sosyal bilimler için veri analizi elkitabı istatistik, araştırma deseni SPSS uygulamaları ve yorum. Ankara: Pegem Yayınları.
  • [45] Tavşancıl, E. (2002). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayınları.
  • [46] Einarsen, S. & Hoel, H. (2001). The negative acts questionnaire: Development, validation and revision of a measure of bullying at work. 10th European Congress on Work and Organizational Psychology: Globalization -Opportunities and Threats, Prague, Czech Republic.
  • [47] Giorgi, G. (2008). The negative acts questionnaire revised (NAQ-R) in Italy. Prevention Today, October-December.
  • [48] Jimenez, B.M.; Munoz, A.R.; Gamarra, M.M. & Herrer, M.G. (2007). Assessing workplace bullying: Spanish validation of a reduced version of the negative acts questionnaire. The Spanish Journal of Psychology, 10(2), 449-457.
  • [49] Keashly, L. & Neuman, J.H. (2008). Workplace Bullying Survey: Briefing and Data Overview. Minnesota State University, (http://www.mnsu.edu/csw/workplacebullying). [01.12.2009].
  • [50] Zapf, D.; Knorz, C. & Kulla, M. (1996). On the relationship between mobbing factors and job content, social work environment and health outcomes, European Journal of Work and Organizational Psychology, 5(2). 215-237.
  • [51] Yıldız, S. (2007). A new problem in the work-place: Psychological abuse (Bullying), Akademik Araştırmalar . Dergisi, (34), 113-128.
  • [52] Quine, L. (2002). Workplace bullying in junior doctors: Questionnarie survey. British Medical Journal, 324(7342), 878-879.
  • [53] Jimenez, B.M.; Munoz, A.R.; Salin, D. & Benaderoi, M.E.M. (2008). Workplace bullying in southern Europe: Prevalence, forms and risk groups in a Spanish sample' International Journal of Organisational Behaviour, 13(2), 95-109.
  • [54] Rayner, C.; Hoel, H. & Cooper, C.L. (2002). Workplace bullying: What we know, who is to blame, and what can we do? London: Taylor and Francis.
  • [55] Lewis, D. & Sheean, M.J. (2003). Introduction: Workplace bullying: Theoretical and pratical approaches to a management challenge. International Journal of Management and Decision Making, 4(1), 1-10.
  • [56] Vandekerckhove, W. & Commers, M.S.R. (2003). Downward workplace mobbing: A sign of times? Journal of Business Ethics, 45(1), 41-50.
  • [57] Paparella, D., Rinolfı, V. & Cecchini, F. (2004). Increasing focus on workplace mobbing. European Industrial Relations Observatory On-line, (http://www.eurofound.europa.eu). [25.09.2006].
APA TINAZ P, GÖK S, KARATUNA I (2010). Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. , 1 - 11.
Chicago TINAZ Pınar,GÖK SİBEL,KARATUNA IŞIL Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. (2010): 1 - 11.
MLA TINAZ Pınar,GÖK SİBEL,KARATUNA IŞIL Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. , 2010, ss.1 - 11.
AMA TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. . 2010; 1 - 11.
Vancouver TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. . 2010; 1 - 11.
IEEE TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I "Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması." , ss.1 - 11, 2010.
ISNAD TINAZ, Pınar vd. "Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması". (2010), 1-11.
APA TINAZ P, GÖK S, KARATUNA I (2010). Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. ÖNERİ, 9(34), 1 - 11.
Chicago TINAZ Pınar,GÖK SİBEL,KARATUNA IŞIL Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. ÖNERİ 9, no.34 (2010): 1 - 11.
MLA TINAZ Pınar,GÖK SİBEL,KARATUNA IŞIL Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. ÖNERİ, vol.9, no.34, 2010, ss.1 - 11.
AMA TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. ÖNERİ. 2010; 9(34): 1 - 11.
Vancouver TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması. ÖNERİ. 2010; 9(34): 1 - 11.
IEEE TINAZ P,GÖK S,KARATUNA I "Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması." ÖNERİ, 9, ss.1 - 11, 2010.
ISNAD TINAZ, Pınar vd. "Türkiye'de işyerinde psikolojik taciz oranının ve türlerinin belirlenmesi: Bir ölçek geliştirme çalışması". ÖNERİ 9/34 (2010), 1-11.
Sayfa Oluşturulma Tarihi
24-04-2024 16:46

İLETİŞİM

TÜBİTAK ULAKBİM TR Dizin

Yüzüncüyıl, İşçi Blokları Mahallesi

Muhsin Yazıcıoğlu Caddesi No:51/C

06530 Çankaya / ANKARA +90 (312) 298 92 00

trdizin@tubitak.gov.tr

TÜBİTAK ULAKBİM Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi Cahit Arf Bilgi Merkezi © Tüm Hakları Saklıdır. Gizlilik Politikası Kullanım Şartları