Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı

KÜZECİ, Elif

Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı

Elif KÜZECİ (Bahçeşehir Üniversitesi, Hukuk Fakültesi, İstanbul, Türkiye)

Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi

16 0

Yıl: 2011 Cilt: 0 Sayı: 81-82 Sayfa Aralığı: 7 - 61 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı

Öz:

Gözetim, çağımızın eri çok tartışılan konularından biridir. Teknolojinin kişisel bilgilerin toplanılmasında yaygın kullanımı dikkate alındığında bu durum hiç de şaşırtıcı değildir. Devletler, rasyonel bir yönetimi ve güvenliği sağlamak için yurttaşlarını, özel teşebbüsler karlılığı arttırmak için müşterilerini, işverenler ise daha iyi bir performans elde edebilmek için işçilerini izlemektedir. Bu açıdan, bir tarafta artan bilgi gereksinimi, diğer tarafta ise özel yaşama yönelik gittikçe artan şiddette tehdit dikkat çekmektedir. Türkiye açısından konuya yaklaştığımızda ise, hızla evrilen teknoloji ülkemizde yakından takip edilirken, konuya ilişkin hukuksal güvencelerin sağlanmasında bir eksiklik bulunduğunu belirtmek gerekir. Türkiye'de halen kişisel verilerin korunmasına yönelik kapsayıcı bir yasa yürürlükte değildir. İşte tam da bu nedenle Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin konuya yaklaşımı oldukça önemlidir. Nitekim Anayasanın 90. maddesi uyarınca Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Türkiye'de ulusal hukuk sisteminin ayrılmaz bir parçasıdır. Bu çalışmanın amacı da, gözetime ilişkin Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararlarını incelemek suretiyle, Türkiye Cumhuriyeti yurttaşlarının gözetim toplumunun birer üyesi haline gelmemeleri için ne gibi güvencelerinin bulunduğunu belirlemektir.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk Uluslararası İlişkiler

Öz:

Surveillance is one of the most disputed contemporary issues. This case is not surprising when we consider widespread use of technologies to collect personal data. The governments keep track of their citizens in order to ensure a rationalistic regime and the security; enterprises monitor their clients for increasing profitability, whereas employers watch their employees for getting a better performance. In this regard, on one hand at a higher rate of personal data are required, on the other hand assaults to private lives are increasing rapidly. In this picture, from the viewpoint of Turkey, it can be said that rapidly evolving technology is closely monitored. Unfortunately, it is not possible to say the same thing on the protection of personal data with respect to legal regulations. Still a comprehensive data protection law is not entered into force in Turkey. In this context, understanding European Court of Human Rights' approach on surveillance issues is significant for Turkish citizens. Indeed as a member of European Council, Turkey is a contracting party of European Convention on Human Rights (ECHR) and as per Article 90 of Turkish Constitution, ECHR is an import component of Turkish legal system. The aim of this article is, by analyzing European Court of Human Rights'decisions on surveillance issues, to define the safeguards from being a member of a surveillance society for the Turkish citizens.

Anahtar Kelime:

Konular: Hukuk Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

A Report on the Surveillance Society, haz, David Murakami, Eylül 2006.
ANDEAS, Mads; ZLEPTNIG, Stefan, "Surveillance and Data Protection: Regulatory Approaches in the EU and Member States", European Business Law Review, Y. 2003.
ARAI-TAKAHASHI, Yutaka, The Magrin of Appreciation Doctrine and the Principle of Proportionality in the Jurisprundence of the ECHR, Intersentia, Birleşik Krallık 2001.
ARASLI, Oya, Özel Yaşamın Gizliliği Hakkı ve T.C. Anayasasında Düzenlenişi, Ankara 1979, (yayınlanmamış doçentlik tezi).
Article 29 Data Protection Working Party, Opinion 2/2009 on the protection of children's personal data, WP 160,11 Şubat 2009.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında İfade Özgürlüğü, der. Vahit BIÇAK, Liberal Düşünce Topluluğu 2002.
Birleşmiş Milletlerde İnsan Hakları Yorumları, İnsan Hakları Komitesi ve Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Komitesi, 1981-2006, der. ve çev. Leına Uyar, İnsan Hakları Hukuku Çalışmaları, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul 2006.
BLOUSTEIN, Edward J., "Privacy as an Aspect of Human Dignity: An Answer to Dean Prosser", New York University Law Review, Y. 1964, C. 39, S. 5.
BYGRAVE, Lee A., "Data Protection Pursuant to the Right to Privacy in Human Rights Treaties", International Journal of Law and Information Technology, C. 6, S. 3.
BYGRAVE, Lee A., "Where have all the judges gone? Reflections on judicial involvement in developing data protection law", Privacy Law and Policy Reporter, Y. 2000, C. 7.
CAMERON, Iain, National Security and the European Convention on Human Rights, Kluwer Law International, Hollanda 2000.
CHARLESWORTH, Andrew, "Clash of the Data Titans? US and EU Data Privacy Regulation", European Public Law, C. 6, S. 2, Y. 2000.
CLAPHAM, Andrew, Human Rights in Private Sphere, Oxford University Press, ABD 1996.
CLARKE, Roger, "Introduction to Dataveillance and Information Privacy, and Definitions of Terms",
http://www.rogerclarke.com/DV/Intro.html, (s.y. 11 Nisan 2011).
COHEN-JONATHAN, Gerard, "Respect for Private and Family Life", The European System for the Protection of Human Rights, haz. R. St. J. MACDONALD, F. MATSCHER, H. PETZOLD, Martinus Nijhoff Publishers, Hollanda 1993.
Current Practices in Electronic Surveillance in the Investigation of serious and organized crimes, Birleşmiş Milletler, Aralık 2009.
ÇAVUŞOĞLU, Naz, "Avrupa Konseyi: İnsan Hakları Avrupa Sözleşme-si'nin Denetim Sistemi", İnsan Hakları, YKY, İstanbul 2000.
De HERT, Paul J. A., "Balancing Security and Liberty Within the European Human Rights Framework, A critical reading of the Court's case law in the light of surveillance and criminal law enforcement strategies after 9/11", Security and Civil Liberties, haz. Antonie M. HOL, John A. E. VERVAELE, Intersentia, İngiltere 2005.
De HERT, Paul; GUTWIRTH, Serge, "Data Protection in the Case Law of Strasbourg and Luxemburg: Constitutionalisation in Action", Reinventing Data Protection, haz. Serge GUTWIRTH, Yves POULLET, Cecile de TERWANGNE, Sjaak NOUWT, Springer 2009.
DOĞRU, Osman, İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi İçtihatları, Cilt I, Legal, İstanbul 2004.
DANDEKER, Christopher, Surveillance, Power and Modernity, Bureaucracy and Dicipline from 1700 to the Present Day, St. Martin's Press, ABD 1990.
DUTERTE, Gilles, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi İçtihatlarından Alıntılar, İnsan Hakları Genel Direktörü, Avrupa Konseyi 2005.
GEMALMAZ, Mehmet Semih, Ulusalüstü İnsan Hakları Hukukunun Genel Teorisine Giriş, 6. Baskı, Legal 2007.
GÖLCÜKLÜ, Feyyaz; GÖZÜBÜYÜK, Şeref, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, 3. Baskı, Turhan, Ankara 2002.
GREER, Steven, The European Convention on Human Rights: Achievements, Problems and Prospects, Cambridge University Press, Birleşik Krallık 2006.
HARRIS, David John; O'BOYLE, Michael; WARBRICK, Colin, Law of the European Convention on Human Rights, Birleşik Krallık 1995.
International Working Group on Data Protection in Telecommunications Working Paper, Childrens' Privacy Online: The Role of Parental Consent, Yeni Zellanda, 26- 27 Mart 2002.
JACOBS, Francis G.; WHITE, Robin C. A., European Convention on Human Rights, 2. Baskı, Clarendon Pres, Bireşik Krallık 1996.
KUNTER, Nurullah; YENİSEY, Feridun; NUHOĞLU, Ayşe, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 18. Baskı, Beta, İstanbul 2010.
KÜZECİ, Elif, Kişisel Verilerin Korunması, Turhan Kitabevi, Ankara 2010.
Le Petit Robert Dictionnaire de la langue française, Paris, 1991.
LYON, David, Elektronik Göz, Gözetim Toplumunun Yükselişi, çev. Dilek Hattatoğlu, Sarmal, İstanbul 1996.
LYON, David, Günlük Hayatı Kontrol Etmek, Gözetlenen Toplum, çev. Gözde SOYKAN, Kalkedon, İstanbul 2006.
Mc BRIDE, Jeremy, Human Rights and Criminal Procedure, the Case Law of the European Court of Human Rights, Avrupa Konseyi 2009.
MICHALOWSKI, Sabine, Medical Confidentiality and Crime, Ashgate, İngiltere 2003.
MITROU, Lilian, "The Impact of Communications Data Retention on Fundamental Rights and Democracy-the Case of the EU Data Retention Directive", Surveillance and Democracy, haz. Kevin D. HAGĞERTY, Minas SAMATAS, Routledge, ABD 2010.
MOWBRAY, Alastair R., The Development of Positive Obligations under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights, Hart Publishing, ABD 2004.
NOUWT, Sjaak; De VRIES, Berend R.; PRINS, Corien, Reasonable Expectations of Privacy?: Eleven country reports on camera surveillance and workplace privacy, Information, Technology and Law Series, Asser Press 2005.
SCHAAR, Peter, Das Ende der Privatsphâre, Der Weg in die Clberwachungsgesellschaft, Goldmann, Almanya 2009.
SCHOEMAN, Ferdinand, "Privacy: Philosophical Dimensions of the Literature", Philosophical Dimensions of Privacy, haz. Ferdinand David SCHOEMAN, Cambridge University Press, ABD 1984.
SOLOVE, Daniel J., The Digital Person, Techonology and Privacy in the Information Age, New York University Press, ABD 2004.
Sun-Tzu, Savaş Sanatı, çev. Adil Demir, Kastaş Yayınevi, İstanbul 2008.
ÜZELTÜRK, Sultan, 1982 Anaysası ve İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesine Göre Özel Hayatın Gizliliği Hakkı, Beta, İstanbul 2004.
Valentin GROEBNER, Who are yon? Identification, Deception, and Surveillance in Early Modern Europe, Almanca'dan İngilizce'ye çev. Mark KYBURZ, John PECK, Zone Books, ABD 2007.
Van DDK, P.; Van HOOF, G.J.H., Theory and Practice of the European Convention on Human Rights, 3. Baskı, Kluwer Law International, Hollanda 1998.
YENİSEY, Feridun, Kolluk Hukuku, Beta, İstanbul 2009
YOUNG, Jason M., "Constitutional Rights and New Technologies in Canada", Constitutional Rights and New Technologies, A Comparative Study Covering Belgium, Canada, France, Germany, Sweden, and the United States, haz. Bert-Jaap KOOPS, Ronald LEENES, Paul de HERT, Tilburg University, Hollanda 2007.
YOUROW, Howard Charles, The Magrin of Appreciation Doctrine in the Dynamics of European Human Rights Jurisprudence, Martinus Nijhoff Publishers, Hollanda 1996.
YARARLANILAN AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ KARARLARI
(Karar adına göre sıralanmıştır)
Airey, İrlanda'ya karşı, başvuru numarası (b.n.) 6289/73, karar tarihi (k.t.) 9 Ekim 1979.
Amann İsvçre'ye karşı, b.n. 27798/95; k.t. 16 Şubat 2000.
Christine Goodwin, BirleşikKrallık'a karşı, b.n. 28957/95, 11 Temmuz 2002.
Copland, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 62617/00, k.t. 3 Nisan 2007.
Cossey, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 10843/84, k.t. 27 Eylül 1990.
Evans, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 6339/05, 10 Nisan 2007.
Friedl, Avusturya'ya karşı, b.n. 15225/89, k.t. 31 Ocak 1995.
Gaskin, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 10454/83, k.t. 7 Temmuz 1989.
Guerra vediğ., İtalya'ya karşı, b.n. 14967/89, k.t. 19 Şubat 1998.
Halford, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 20605/92, k.t. 25 Haziran 1997.
Herbecq and the association "Ligue des droits de I'hom me", Belçika'ya karşı, b.n. 32200/96, k.t. 14 Ocak 1998.
Huvig, Fransa'ya karşı, b.n. 11105/84, 24 Nisan 1990.
Keegan İrlanda'ya karşı, b.n. 16969/90, k.t. 26 Mayıs 1994.
Klass ı/e diğ. Karan, b.n. 5029/71, k.t. 6 Eylül 1978.
Kopp, İsviçre'ye karşı, 23224/94, 25 Mart 1998.
Krusiin, Fransa'ya karşı, b.n. 11801/85, 24 Nisan 1990.
Leander, İsviçre'ye karşı, b.n. 9248/81, k.t. 26 Mart 1987.
Loizidou Türkiye'ye karşı, (ön itirazlar), 23 Mart 1995, Seri A No. 310.
M.S., İsveç'e karşı, b.n. 20837/92, k.t. 27 Ağustos 1997.
Maione, BirleşikKraihk'a karşı, b.n. 8691/79, k.t. 2 Ağustos 1984.
Murray Birleşik Kraihk'a karşı, b.n. 14310/88, k.t. 28 Ekim 1994.
Niemietz, Almanya'ya karşı, b.n. 13710/88, k.t. 16 Aralık 1992.
P.G. ve J.H., Birleşik Kraihk'a karşı, b.n. 44787/98 , k.t. 25 Aralık 2001.
Pretty, Birleşik Kraihk'a karşı, b.n. 2346/02, k.t. 29 Temmuz 2002.
Rekios ve Davouriis, Yunanistan'a karşı, b.n. 1234/05, k.t. 15 Nisan 2009.
Rotaru Romanya'ya karşı, b.n. 28341/95, k.t. 4 Mayıs 2000.
S. ve Marper, Birleşik Kraihk'a karşı, b.n. 30562/04, 30566/04, k.t. 4 Aralık 2008.
Schüssei, Avusturya'ya karşı, b.n. 32409/98, k.t., 21 Şubat 2002.
Silver ve diğ., Birleşik Kraihk'a karşı, b.n. 5947/72, 6205/73, 7052/75;
7061/75, 7107/75, 7113/75, 7136/75, k.t. 25 Mart 1983.
Soering, BirleşikKrallık'a karşı, b.n. 14038/88, k.t. 7 Temmuz 1989.
Sunday Times, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 6538/74, k.t. 26 Nisan 1979.
Tayior-Sabori, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 47114/99, k.t. 22 Ekim 2002.
Tyrer, Birleşik Krallık'a karşı, b.n. 5856/72, k.t. 28 Nisan 1978.
Von Hannover, Almanya'ya karşı, b.n. 59320/00, k.t. 24 Haziran 2004.
Wisse, Fransa'ya karşı, b.n. 71611/01, k.t. 20 Aralık 2005.
Xve r, Hollanda'ya karşı, b.n. 8978/80, k.t. 26 Mart 1985.
A; İzlanda'ya karşı, b.n. 6825/74, 18 Mayıs 1976.
Z., Finlandiya'ya karşı, b.n. 22009/93, k.t. 23 Şubat 1997.

APA	KÜZECİ E (2011). Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. , 7 - 61.
Chicago	KÜZECİ Elif Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. (2011): 7 - 61.
MLA	KÜZECİ Elif Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. , 2011, ss.7 - 61.
AMA	KÜZECİ E Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. . 2011; 7 - 61.
Vancouver	KÜZECİ E Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. . 2011; 7 - 61.
IEEE	KÜZECİ E "Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı." , ss.7 - 61, 2011.
ISNAD	KÜZECİ, Elif. "Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı". (2011), 7-61.

APA	KÜZECİ E (2011). Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, 0(81-82), 7 - 61.
Chicago	KÜZECİ Elif Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 0, no.81-82 (2011): 7 - 61.
MLA	KÜZECİ Elif Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, vol.0, no.81-82, 2011, ss.7 - 61.
AMA	KÜZECİ E Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi. 2011; 0(81-82): 7 - 61.
Vancouver	KÜZECİ E Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı. Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi. 2011; 0(81-82): 7 - 61.
IEEE	KÜZECİ E "Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı." Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, 0, ss.7 - 61, 2011.
ISNAD	KÜZECİ, Elif. "Devlet Gözetimine Karşı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kalkanı". Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi 81-82 (2011), 7-61.