Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar

KURBAN, Aysegül; SAD OGLU, Ugur; LEBLEB İC İ, Dogan Nadi

Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar

Dogan Nadi LEBLEB İC İ, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Aysegül KURBAN, (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Ugur SAD OGLU (Hacettepe Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümü, Ankara, Türkiye)

Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi

9 2

Yıl: 2012 Cilt: 30 Sayı: 2 Sayfa Aralığı: 81 - 109 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022

Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar

Öz:

1970’lerin ortalarında ortaya çıkan küresel ekonomik daralmadan geleneksel bürokratik yapıların hantallıgı sorumlu tutulmustur. Bunun sonucu olarak 1980’lerin basında ortaya çıkan “Yeni Kamu sletmeciligi” ve 1990’ların basından itibaren gündeme gelen “Yönetisim” hareketleri, devletin ekonomideki payının azaltılarak düzenleme ve denetim alanına dogru küçülmesi, piyasa mekanizmasının öncü rolü üstlenmesi, kamu hizmetlerinin kamu yönetimi, özel sektör ve sivil toplum örgütleri (üçüncü sektör) eli ile sunulması tezlerini ileri sürmüslerdir. Yeni Kamu sletmeciligi ve yönetisim hareketlerinin sundugu modeller genel olarak kabul görmüs, gelismis ve gelismekte olan ülkeler tarafından uygulamaya konulmustur. Söz konusu dönüsümde, islem maliyetlerinin azaltılması, piyasa mekanizmasının islerliginin saglanması, rekabet ortamının korunması, tüketicilerin haklarının korunması, siyasal iktidarların popülist politikalarının önüne geçilmesi ve devlet müdahalelerinin azaltılmasına yönelik olarak geleneksel kamu bürokrasisinin dısında yeni yapılar olan “Bagımsız Düzenleyici Kurullar” ortaya çıkmaya baslamıstır. Türk kamu bürokrasisi de benzeri bir yapısal dönüsüm geçirmektedir ve farklı hukuki statüleri olan BDK’ların sayıları günden güne artmaktadır. Geleneksel bürokratik sistem açısından belirsizlikleri devam eden Bagımsız Düzenleyici Kurullar’ın nasıl bir gelecege evrilecegi ve kendilerinden beklenen amaçları gerçeklestirip gerçeklestiremeyecekleri tartısmalıdır. Bu çalısmada, Bagımsız Düzenleyici Kurullar’ın ortaya çıkısı Yeni Kamu sletmeciligi ve yönetisim hareketleri ile degerlendirilmekte, Türk kamu yönetimi içerisindeki yerleri ve gelecekleri nüfus ekolojisi ve kurumsalcı kuramın temel varsayımları ile tartısılmaktadır.

Anahtar Kelime:

Konular: Kamu Yönetimi Uluslararası İlişkiler

Theoretical arguments on independent regulatory agencies in Turkish administrative system

Öz:

Awkward structures of classical bureaucracies of governments were seen responsible from global economic decline in the second half of 1970s. New public management (NPM) approach by the beginning of 1980s, and governance approach by the beginning of 1990s emerged as a result of that economic decline, and suggested the diminishing role of governments in economies which limits government intervention into regulation and control functions; pioneering role of market mechanisms; and the supply of public services through the collaboration of public, private and non- governmental organizations. NPM and governance has been widely accepted and started to be implemented by the governments of developed and developing countries. During the process of said transformation, independent regulatory agencies (IRA) were emerged as new organizational type out of bureaucracies, and have been charged to reduce transactions costs, to increase the functionality of market mechanism, to keep fair competition in economy, to protect consumers’ rights, to prevent populist policies of governments, and to reduce government intervention on market economy. Turkish public bureaucracy is also in the process of that transformation and the number of IRAs having different institutional status than bureaucracy have gradually increased. Future of these IRAs with their uncertain positions against Turkish bureaucracy seems quite controversial. In this study, emergence of IRAs in Turkish administrative system was assessed with NPM and governance approaches, and their status and future prospects were discussed in the context of institutional and population ecology theories.

Anahtar Kelime:

Konular: Kamu Yönetimi Uluslararası İlişkiler

Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık

Acar, M. (2004) “Düzenleyici Reform ve Kurullar”, iç. M. Acar ve H. Özgür (ed.), Çagdas Kamu Yönetimi 2, Ankara: Nobel Yayın, 90- 112.
Bovaird, T., E. Löffler (2002) “Moving from Excellence Models of Local Service Delivery to Bencmarking Good Local Governance”, International Review of Administrative Sciences, 68(1), 9-24.
Çapar, S., K. Turgut (2010) “Katılımcılık Baglamında Düzenleyici Kurumlarda Yönetisim” , Türk dare Dergisi, 469, 63-91.
Denhardt, R., J.V. Denhardt (2000) “The New Public Service: Serving rather than Steering”, Public Administration Review, 60(6).
Di Maggio, P.J., W.W. Powell (1983) “The Iron Cage Revisited: Institutional Isomorphism and Collective Rationality in Organizational Fields”, American Sociological Review, 48, 147-160.
Erel, D. (2002) “Yeni Kurumsalcı Yaklasım Örgütlerin Analizinde Bir Paradigma Degisimine saret Ediyor mu?”, Abant zzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2(1), 88-107.
Eryılmaz, B. (2003) “Türkiye’ de Bürokrasinin Sorunları”, iç. S. Durgun, H.Yayman ve B. Aykaç (der.) Türkiye’ de Kamu Yönetimi, Ankara: Yargı Yayınevi.
Genç, K.Y., T. Acuner (2003) Durumsal Degiskenler-Organizasyon Yapısı liskisinin Türkiye Çay Sektöründe Arastırılması, http://www.iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/17-01.pdf, 730-738.
Güler, B.A. (2010) Türkiye’nin Yönetimi-Yapı, (2. Baskı), Ankara: mge Kitabevi. Hannan, M., J. Freeman (1977) “The Population Ecology of Organizations”, American Journal of Sociology, 82, 929-964.
Hannan, M., J. Freeman (1984) “Structural Inertia and Organizational Change”, American Journal of Sociology, 49, 149-164.
Hood, C. (1991) “A Public Management for All Seasons”, Public Administration, 69, 3-19.
Katz, E., B. Danet (1973) Bureaucracy and Public, Newyork: Basic Books, Inc, Publishers.
Kelly, R.M. (1998) “An Inclusive Democratic Polity, Represenatative Bureaucracies, and the New Public Management”, Public Administration Review, 58(3), 201-208.
Kettl, F.D. (2000) “The Transformation of Governance: Globalization, Devolution and the Role of Government”, Public Administration Review, 60(3), 488- 497.
Lan, Z., D. Rosenbloom (1992) “Public Administration in Transition”, Public Administration Review, 52(6), 535-537.
Lynn, L.E. (2010) “What Endures? Public Governance and the Cycle of Reform”. S. P. Osborne (Ed.), The New Public Governance, London and New York: Rouledge, 105-125.
Leblebici, D.N. (2004) “Örgüt-Çevre liskisinde Yeni Perspektif Arayısı: Dinamik Örgütsel Çevre ve Örgütsel Doku”, Hacettepe Üniversitesi ..B.F. Dergisi, 22(2), 285-307.
Leblebici, D.N. (2005) “Küresel Degisim Baskısına Karsı Türk Bürokrasisindeki Yapısal Uyum Çabalarının Yapısal Atalet Kavramı Açısından Degerlendirilmesi”, Cumhuriyet Üniversitesi, BF Dergisi, 6(1), 1-14.
Löffler, E. (2003) “Governance as an Emerging Trend in the Public Sector”, T. Bovaird and E. Löffler (Ed.), Public Management and Governance, London: Rouledge, 163-175.
Meyer, J.W., B. Rowan (1977) “Institutionalized Organizations: Formal Structure as Myth and Ceremony”, American Journal of Sociology, 83, 340-363.
Morgan, G. (1980) “Paradigms, Metaphors, and Puzzle Solving in Organization Theory”, ASQ, 25, 605-622.
Mucuk, M., D. Uysal (2010) “Türkiye’de Bagımsız Düzenleyici Kurumlar ve Yönetisim” iç, M.A. Çukurçayır, H.T. Eroglu, H.E. Uguz (ed.), Yönetisim- Kuram, Boyutlar, Uygulama, Çizgi Kitabevi, Konya, 341-370.
Osborne, D., T. Gaebler (1992) Reinventing Government: How the Entrepreneurial Spirit is Transforming in the Public Sector, Reading: Addison-Wesley.
Osborne, S.P. (2010) “The (New) Public Governance: a suitable case for treatment?” in S.P. Osborne (ed.), The New Public Governance, London: Rouledge, 1-17.
Ömürgönülsen, U. (1997) “The Emergence of a New Approach to the Public Sector: The New Public Management”, A.Ü. SBF Dergisi, 52(1), 517-565.
Ömürgönülsen, U. (2003) “Kamu Sektörünün Yönetimi Sorununa Yeni bir Yaklasım: Yeni Kamu sletmeciligi” iç. M. Acar ve H. Özgür (ed.) Çagdas Kamu Yönetimi 1, Ankara: Nobel Yayın, 3-45.
Peters, B.G., J. Pierre (1998) “Governance Without Government? Rethinking Public Administration”, Journal of Public Administration Research and Theory, 8(2), 223-243.
Peters, B.G. (2010) “Meta Governance and Public Management” in S. P. Osborne (ed.), The New Public Governance, London: Rouledge, 36-52.
Pollitt, C. (1993) Managerialism and Public Services, Oxford: Blackwell.
Rhodes, R.A.W. (1996) “The New Governance: Governing without Government”, Political Studies, 44(4), 644-653.
Sargut, S. (2001) Kültürler Arası Farklılasma ve Yönetim, Ankara: mge Kitabevi.
Scott, H.J. (1999) "The Second Generation Regulatory Reforms", IMF Conference on Second Generation Reforms, 26 October, Washington D.C.
Selznick, P. (1948) “Foundations of the Theory of Organization”, American Sociological Review, 13(1), 25-35.
Sezen, S. (2003) Türk Kamu Yönetiminde Kurullar: Geleneksel Yapılanmadan Kopus, Ankara: TODAE.
Simonet, D. (1998) “The New Public Management Theory and European Health-care Reforms”, Canadian Public Administration, 51(4), 617-635.
Sönmez, Ü. (2007) “Bagımsız Düzenleyici Kurumların Kuramsal Altyapısı ve Gelisimi” iç. S. Aksoy ve Y. Üstüner (ed.), Kamu Yönetimi: Yöntem ve Sorunlar, Ankara: Nobel, 485-508.
T.C. Cumhurbaskanlıgı Devlet Denetleme Kurulu (2010) Düzenleyici ve Denetleyici Kurumların Olusumu, Teskilatı, Yetki ve Görevleri, Denetlenmeleri ve Kurul Üyeleri ile Çalısanlarının Statüsüne liskin Hususların rdelenmesi, Arastırma ve nceleme Raporu, Ankara.
Türkiye Büyük Millet Meclisi (2011) T.C. 2011 Yılı Merkezi Yönetim Bütçe Kanunu, www.bumko.gov.tr, E.T.: 28.07.2011.
Terry, L.T. (1998) “Administrative Leadership, Neo Managerialism, and the Public Managment Movement”, Public Administration Review, 58(3), 194-200.
TÜSAD (2002) “Bagımsız Düzenleyici Kurumlar ve Türkiye Uygulaması”, TÜSAD Raporu, TÜSiAD-T/2002-12/349, stanbul: Lebib.
Ulusoy, A. (2003) Bagımsız dari Otoriteler, Ankara: Turhan Kitabevi Yogun, A.E. (2010) “Kurumsal Taklitçilik- zomorfizm: Türkiye’ de Saglıklı Dönüsüm Program Hedeflerinin Ulasılabilirligi”, Akademik Bakıs Dergisi, 19, Kırgızistan.
Yüksel, M. (2000) “Yönetisim Kavramı Üzerine”, Ankara Barosu Dergisi, 58(3), 145-159.

APA	LEBLEB İC İ D, KURBAN A, SAD OGLU U (2012). Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. , 81 - 109.
Chicago	LEBLEB İC İ Dogan Nadi,KURBAN Aysegül,SAD OGLU Ugur Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. (2012): 81 - 109.
MLA	LEBLEB İC İ Dogan Nadi,KURBAN Aysegül,SAD OGLU Ugur Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. , 2012, ss.81 - 109.
AMA	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. . 2012; 81 - 109.
Vancouver	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. . 2012; 81 - 109.
IEEE	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U "Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar." , ss.81 - 109, 2012.
ISNAD	LEBLEB İC İ, Dogan Nadi vd. "Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar". (2012), 81-109.

APA	LEBLEB İC İ D, KURBAN A, SAD OGLU U (2012). Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30(2), 81 - 109.
Chicago	LEBLEB İC İ Dogan Nadi,KURBAN Aysegül,SAD OGLU Ugur Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30, no.2 (2012): 81 - 109.
MLA	LEBLEB İC İ Dogan Nadi,KURBAN Aysegül,SAD OGLU Ugur Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, vol.30, no.2, 2012, ss.81 - 109.
AMA	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 30(2): 81 - 109.
Vancouver	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2012; 30(2): 81 - 109.
IEEE	LEBLEB İC İ D,KURBAN A,SAD OGLU U "Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar." Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 30, ss.81 - 109, 2012.
ISNAD	LEBLEB İC İ, Dogan Nadi vd. "Türk yönetim sisteminde bagımsız düzenleyici kurullar üzerine kuramsal tartısmalar". Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 30/2 (2012), 81-109.