Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma
Yıl: 2012 Cilt: 36 Sayı: 1 Sayfa Aralığı: 63 - 73 Metin Dili: Türkçe İndeks Tarihi: 29-07-2022
Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma
Öz: Kaya mekaniği ve mühendislik jeolojisi uygulamalarının çoğunda, Tek Eksenli Basınç Dayanımı ve Elastisite Modülü yaygın olarak kullanılan parametrelerdir. Fakat bazı durumlarda bu deney için numune hazırlanması ve deneyin yapılması pahalı ve zaman alıcıdır. Bir alternatif olarak, kayaçların önemli mühendislik özelliklerinin tahmininde çeşitli mekanik ve fiziksel özellikler arasındaki analitik ve ampirik ilişkiler kullanılabilir. Bu nedenle ultrasonik hız gibi basit deney yönteminin tek eksenli basınç dayanımını ve elastisite modülünü kestirmek amacıyla kullanımı oldukça yaygındır. Bu basit deney yöntemleri hızlı, kolay, taşınabilir ve ucuzdur. Ayrıca numune hazırlama işlemi de gerektirmeyebilirler. Bu çalışmada ise Doğu Pontidler (KD Türkiye) güney zonunda yüzeylenen bej kireçtaşlarına ait örnekler üzerinde basit deney yöntemleri ve tek eksenli basınç dayanım deneyleri uygulanmış, kayacın tek eksenli basınç dayanımı ve elastisite modülü sonuçları ile basit deney sonuçları arasında istatistiksel ilişkiler kurulmuştur. Çalışmalar sonucunda doğrudan ve dolaylı yöntemlerle belirlenen kayaç özellikleri arasında anlamlı istatistiksel ilişkiler belirlenmiştir.
Anahtar Kelime: Konular:
Determination of physical, mechanical and elastic properties of the rocks with ultrasonic velocity technique and time-frequency analysis: A case study on the beige limestones (NE Turkey)
Öz: In the most of engineering geological and rock engineering applications, uniaxial compressive strength (UCS) and elasticity modulus (E) of the intact rocks are the most widely used parameters. However, in some cases it can be quite difficult, time consuming and expensive to prepare specimens and to conduct this test. As an alternative, the empirical or analytical relationships between various physical and mechanical strength properties of materials can be used to estimate the required engineering properties of rocks. For these reasons, simple test method such as ultrasonic sonic velocity test is used widely. This simple test has been world widely used to estimate the UCS and E of the rock materials, because of their rapidity, simplicity, portability, low cost, non-destructiveness and easiness in both specimen preparation and test conduction. In this study, simple test methods and UCS tests were conducted on the samples obtained from the beige limestones outcropping in the southern zone of the eastern Pontides and some statistical correlations were established between results of simple tests and UCS test results. Regarding the test results obtained by the direct and indirect methods, meaningful statistical relations between the rock properties are obtained.
Anahtar Kelime: Konular:
Belge Türü: Makale Makale Türü: Araştırma Makalesi Erişim Türü: Erişime Açık
- Altıntaş, M, 1996. Sismik parametreler ile bazı kaya mekaniği parametreleri arasındaki ilişkiler. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 96 s (yayınlanmamış)
- Babacan, A.E., Ersoy, H., Gelisli, K., 2009. Determination of physical and mechanic properties of rocks with direct and indirect methods: A case study on the beige limestones in the Eastern Pontides. Proceedings of The 21st International Mining Congress and Exhibition of Turkey, Antalya, 123-130
- CANMET, 1997a. Laboratory Classification Tests. In Pit Slope Manual of CANMET, Supplement 3-1, Canada Centre for Mineral and Energy Technology Report 77-25, 31 p.
- CANMET, 1997b. Laboratory Classitication Tests, In Pit Slope Manual of CANMET, Supplement 3-1, Canada Centre for Mineral and Energy Technology Report 77-26, 74 p.
- Chakraboty, A., Okaya, D., 1995. Frequency-time decomposition of seismic data using waveletbased methods. Geophysics, Vol. 60, 6: 1906– 1916.
- Ersoy, H., Özdemir, A., Yalçınalp, B., 2009. Geology and geotechnical properties of kalecik (Gümüşhane) travertines. Proceedings of The 21st International Mining Congress and Exhibition of Turkey, Antalya, 639-648.
- Güven, İ.H., 1993. Doğu Pontidlerin Jeolojisi ve 1/250.000 Ölçekli Kompilasyonu. MTA Yayınları, Ankara, 65 s.
- ISRM., 1981. Rock Characterisation Testing and Monitoring ISRM Suggested Methods. Brown, E.T., (Editor), Pergamon Press, 211 p.
- Kahraman, S., 2001. Evaluation of simple methods for assessing the uniaxial compressive strength of rock. International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, Volume 38, 7, 981-994
- Karakuş, M., Kumral, M., Kılıç, O., 2005. Predicting elastic properties of intact rocks from index tests using multiple regression modelling, International Journal of Rock Mechanics and Mining Sciences, 42, 2, 323-330
- Ketin, I., 1966. Anadolu’nun Tektonik Birliktelikleri. Maden Tetkik ve Arama Dergisi, 66, 23-34.
- Malinaric, S., Kostial, P., 1998. Contribution to the Signal Processing of Ultrasonic Pulses. Journal of Physics, Volume 31, 8, 970–977.
- Okay, A.I., Şahintürk, O., 1997. Geology of the eastern Pontides. A.A.P.M Report of Regional and Petroleum Geology of the Black Sea and Surrounding Region, 68, 291– 311.
- Pelin, S., 1977. Alucra (Giresun) Güneydoğu yöresinin jeolojisi ve petrol olanakları bakımından incelenmesi. KTÜ Yayını, Trabzon, 87 s.
- Saka, M., Schneider, E., Holder, P.A., 1989. A new approach to detect and size closed cracks by ultrasonic. Research in Nondestructive Evaluation, Volume 1, 2, 65-75
- Singh, T.N., Sharma, P.K., 2008. A correlation between P-wave velocity, impact strenght index, slake durability index and uniaxial compressive strength. Bulletin of Engineering Geology and the Environment, Volume 67, 1, 17-22.
- Telford, W.M., Geldart, L.P., Scheriff, R.E., 1993. Applied Geophysics. Cambridge University Press, London, 225 p.
| APA | BABACAN A, ERSOY H, Gelişli K (2012). Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. , 63 - 73. |
| Chicago | BABACAN Ali Erden,ERSOY Hakan,Gelişli Kenan Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. (2012): 63 - 73. |
| MLA | BABACAN Ali Erden,ERSOY Hakan,Gelişli Kenan Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. , 2012, ss.63 - 73. |
| AMA | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. . 2012; 63 - 73. |
| Vancouver | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. . 2012; 63 - 73. |
| IEEE | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K "Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma." , ss.63 - 73, 2012. |
| ISNAD | BABACAN, Ali Erden vd. "Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma". (2012), 63-73. |
| APA | BABACAN A, ERSOY H, Gelişli K (2012). Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 36(1), 63 - 73. |
| Chicago | BABACAN Ali Erden,ERSOY Hakan,Gelişli Kenan Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. Jeoloji Mühendisliği Dergisi 36, no.1 (2012): 63 - 73. |
| MLA | BABACAN Ali Erden,ERSOY Hakan,Gelişli Kenan Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. Jeoloji Mühendisliği Dergisi, vol.36, no.1, 2012, ss.63 - 73. |
| AMA | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. Jeoloji Mühendisliği Dergisi. 2012; 36(1): 63 - 73. |
| Vancouver | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma. Jeoloji Mühendisliği Dergisi. 2012; 36(1): 63 - 73. |
| IEEE | BABACAN A,ERSOY H,Gelişli K "Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma." Jeoloji Mühendisliği Dergisi, 36, ss.63 - 73, 2012. |
| ISNAD | BABACAN, Ali Erden vd. "Kayaçların fiziksel, mekanik ve elastik özelliklerinin ultrasonik hız tekniği ve zaman-frekans analiziyle belirlenmesi: Bej kireçtaşları (KD Türkiye) üzerine örnek bir çalışma". Jeoloji Mühendisliği Dergisi 36/1 (2012), 63-73. |
